ΥΠΕΡ ΚΕΚΟΙΜΗΜΕΝΩΝ - ΑΝΑΣΤΑΣΗ ΝΕΚΡΩΝ
ἸΩΑΝΝΗΣ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΣ
“Δεν θέλω, ἀδελφοί μου, νὰ ἀγνοεῖτε τα σχετικὰ μὲ ἐκείνους ποὺ ἔχουν κοιμηθεῖ, γιᾶ νᾶ μὴν λυπάσθε, ὅπως ὅλοι οἱ ἄλλοι ποὺ δὲν ἔχουν ἐλπίδα. “Γιατί ἂν πιστεύουμε ὅτι ὁ Ἰησοῦς πέθανε καῖ ἀναστήθηκε, ἔτσι καῖ ὁ Θεός, ἐκείνους ποὺ ἔχουν κοιμηθεῖ, ὄντας ἐνωμένοι μαζί του μὲ τὴν πίστη στὸν Ἰησοῦ, θᾶ τοὺς πάρει κοντᾶ του”.
1.- Ἂς δοῦμε λοιπόν, πρῶτα ἀπ’ὅλα αὐτό: Γιατί ὁ Ἀπόστολος, ὅταν μιλάει γιὰ τὸ Χριστὸ λέει το θὰνατό Του, “θάνατο”, ἐνῶ ὅταν μιλάει γιὰ τὸ τέλος του ἀνθρώπου, ὀνομάζει το θὰνατο “κοίμηση”, καὶ ὂχι “θάνατο”
2. Μιλάει γιὰ ὅσους ἔχουν “κοιμηθεὶ” καὶ ὄχι γιᾶ ὅσους “πέθαναν”. Αὐτοὺς ποὺ ἔχουν κοιμηθεῖ μὲ πίστη στὸν Ἰησοῦ νᾶ φέρει μαζί Του. Καὶ στὴ συνέχεια λέει: “ἐμεὶς οἱ ζωντανοὶ ποὺ θὰ μείνουμε πὶσω καὶ θὰ εἲμαστε στὴ ζωὴ ὅταν ἔρθει ὁ Κύριος, δὲν θὰ προφθάσουμε ὅσους θᾶ ἔχουν κοιμηθεί”
3. Οὔτε ἐδῶ βέβαια, εἶπε “αὐτοὺς ποὺ ἔχουν πεθάνει”, ἀλλὰ μολονότι μιλάει τρίτη φορὰ γι’αὐτό, πάλι τὸ ὀνόμασε “κοίμηση”. Ὅταν ὅμως μιλάει γιὰ τὸ Χριστὸ λέει: “Ἂν πιστεύουμε ὅτι ὁ Χριστὸς πέθανε”. Δὲν λέει “κοιμήθηκε, ἀλλὰ “πέθανε”.
Γιατί λοιπόν, τὸ θὰνατό του Χριστοῦ τὸν ὀνόμασε θὰνατο, ἐνῶ τὸν θὰνατό του ἀνθρώπου τὸν ὀνόμασε κοίμηση; Δὲν χρησιμοποίησε ἀσφαλώς, ὁ Ἀπόστολος ἄσκοπα καὶ ἐπιπόλαια αὐτὲς τὶς λέξεις, ἀλλὰ θέλησε μὲ αὐτὴ τὴ διάκριση, νὰ διδάξει κάτι πολὺ σπουδαῖο καὶ μεγάλο.
Γιὰ τὴν περίπτωσή του Χριστοῦ, χρησιμοποίησε τὴ λέξη “θάνατο”, γιὰ νὰ βεβαιώσει το πάθος Του. Γιὰ τους ἀνθρώπους ὅμως χρησιμοποίησε τὴ λέξη “κοίμηση” γιὰ νὰ παρηγορήσει τὸν πόνο μας.
Ὁ Χριστὸς ἀναστήθηκε γι’αὐτὸ καὶ ὁ Ἀπόστολος χρησιμοποιεῖ μὲ ἄνεση τὴ λέξη “θάνατος”. Γιὰ τὴν περίπτωση ὅμως τοῦ ἀνθρώπου, ὁ ὁποῖος στηρίζεται στὴν ἐλπίδα της ἀναστάσεώς Του, χρησιμοποιεῖ ὁ Ἀπόστολος τὴ λέξη “κοίμηση”, προσπαθώντας ἔτσι, νὰ παρηγορήσει τους δικοὺς γιὰ τὴν στέρησή του ἀνθρώπου ποὺ ἔφυγε καὶ ταυτόχρονα νᾶ τοὺς ἐνισχύσει μὲ τὴν ἐλπίδα της ἀναστάσεως. Γιατί, ὅποιος ἔχει κοιμηθεῖ, σίγουρα θᾶ ἀναστηθεῖ, ἐφόσον ὁ θάνατος δὲν εἶναι τίποτα ἄλλο, παρὰ ὕπνος μακρύς.
Για να μήν λυπάσθε
ΡΟΟΥΖ ΣΕΡΑΦΕΙΜ ΙΕΡΟΜΟΝΑΧΟΣ
Το βιβλίο αυτό απευθύνεται στο σύγχρονο άνθρωπο που στέκεται με αμηχανία μπροστά στο γεγονός του θανατου. Παρουσιάζει την δύο χιλιάδων ετών διδασκαλία της Ανατολικης Ορθόδοξης Εκκλησίας σχετικά με την πραγματικότητα του άλλου κόσμου, σε σύγκριση και αντίθεση με τις σύγχρονες "μεταθανάτιες εμπειρίες", όπως αυτές περιγράφονται από διάφορους ερμηνευτές. Έτσι ο αναγνώστης καθίσταται κοινωνός της αληθειας, η οποία, στις μέρες μας, διαστρέφεται από το κοσμικό πνεύμα και τις αιρέσεις. Τα επιχειρηματα που παρατίθενται προέρχονται από τον πλούτο της πατερικης παράδοσης και έχουν σκοπό να ελευθερώσουν τον άνθρωπο από την εγωπάθειά του, έτσι ώστε να μπορέσει να γνωρίσει τον Θεό και την αγάπη Του.
Ο σύγχρονος άνθρωπος ο οποίος αναπτύσσεται σε ένα κοσμικό περιβάλλον και έχει δεχθεί μία παιδεία ουμανιστική στο πνεύμα του ευρωπαϊκού διαφωτισμού, στέκεται με αμηχανία ενώπιον των μεγάλων γεγονότων και αισθημάτων όπως είναι ο θάνατος, η αγάπη, η μετάνοια, η ευλάβεια και άλλα. Αδυνατεί να τα κατανοήσει και να τα ερμηνεύσει γιατί τα προσεγγίζει όχι με νου «καθηγεμόνα και αυτοκράτορα» αλλά αποπροσανατολισμένο και «δούλο των αλόγων παθών».
Έτσι, αν δε μαθητεύσει ταπεινά στην παράδοση που μεταφέρει ότι χαρισματικά έχει βιωθεί και βιώνεται από τους αγίους της Εκκλησίας, είναι ανοιχτός σε οποιαδήποτε ιδέα ή εμπειρία συγκινήσει την αμηχανία του.
Ειδικότερα στο θέμα της ζωής μετά το θάνατο, ο σύγχρονος άνθρωπος, ανάσκητος όπως είναι στο να «δοκιμάζει τα πνεύματα», γίνεται κοινωνός ρομαντικών αντιλήψεων που τον αφήνουν εκτεθειμένο σε ιδέες και αντιλήψεις που απέχουν πολύ από την αλήθεια. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα να μη συντονίζεται με την αλήθεια που θα μπορούσε να τον θεραπεύσει και τελικά να τον σώσει.
Σ’ αυτόν τον σύγχρονο άνθρωπο απευθύνεται το βιβλίο του π. Σεραφείμ Ρόουζ. Στόχος του δεν είναι να τον κρίνει ή να τον κατηγορήσει για τίποτα, αλλά αντίθετα να τον καταστήσει κοινωνό της αλήθειας, η οποία διαστρέφεται από το κοσμικό πνεύμα και τα παραμορφωτικά έσοπτρα των χριστιανικών αιρέσεων. Τα επιχειρήματά του προέρχονται από τον πλούτο της πατερικής παραδόσεως, γι’ αυτό στο βάθος τους είναι φιλάνθρωπα. Ακόμα και οι αναφορές στα «εναέρια τελώνια» έχουν την ποιότητα αυτής της φιλανθρωπίας. Όλα καλούν σε μετάνοια, σε κατάνυξη, σε μια ιερή όσο και έμπονη διαδικασία που οδηγεί στη «βαθειά ειρήνη» για την οποία ομιλούν οι Πατέρες της Εκκλησίας. Όλα έχουν σαν σκοπό να ελευθερώσουν το άνθρωπο από την εγωπάθειά του, έτσι ώστε να μπορέσει να γνωρίσει το Θεό και την αγάπη Του.
Και η εμπειρία της αγάπης του θεού είναι η πιο συγκλονιστική μεταθανάτια εμπειρία, δια της οποίας ο αγαπώμενος από το Θεό άνθρωπος υπερβαίνει τη ζωή και το θάνατο, ελκόμενος από την άκτιστη Χάρη Του.
Η ΨΥΧΗ ΜΕΤΑ ΘΑΝΑΤΟ
Εισαγωγικό σχόλιο
Πρόλογος
Περιεχόμενα
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1
Το σύγχρονο φαινόμενο των «μεταθανάτιων εμπειριών»
Η «εξωσωματικη εμπειρία»
Η συνάντηση με άλλους
Η «φωτεινη ύπαρξη»
Ποια, ή τι είναι αυτά τα «φωτεινά όντα»;
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2
Η Ορθόδοξη διδασκαλία περί αγγέλων
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3
Εμφανίσεις αγγέλων και δαιμόνων κατά την ώρα του θανατου
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4
Η σύγχρονη εμπειρία της όρασης του «Παραδείσου»
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5
Ο εναέριος κόσμος των πνευμάτων
Η αρχικη φύση του ανθρώπου
Η πτώση του ανθρώπου
Επαφη με τα πεπτωκότα πνεύματα
Το άνοιγμα των αισθησεων
Ο κίνδυνος της επαφης με τα πνεύματα
Μερικές πρακτικές συμβουλές
Συμπέρασμα
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6
Τα εναέρια τελώνια
Πώς να κατανοησουμε τα τελώνια
Πατερικές μαρτυρίες για τα τελώνια
Τα τελώνια στους βίους των Αγίων
Μια σύγχρονη εμπειρία των τελωνίων
Η εμπειρία των τελωνίων πριν από το θανατο
Η μερικη κρίση
Τελώνια: Λυδία Λίθος της αυθεντικης μεταθανάτιας εμπειρίας
η διδασκαλία του Επισκόπου Θεοφάνη του Έγκλειστου περί τελωνίων
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 7
«Εξωσωματικές» εμπειρίες στην αποκρυφιστικη βιβλιογραφία
Η Θιβετιανη Βίβλος των νεκρών
Τα έργα του Εμανιουέλ Σβέντενμποργκ
Το «αστρικό πεδίο» της θεοσοφίας
«Αστρικη προβολη»
«Αστρικά ταξίδια»
Συμπεράσματα σχετικά με τον «εξωσωματικό κόσμο»
Λίγα σχόλια για τη Μετενσάρκωση
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 8
Αληθινές Χριστιανικές εμπειρίες Παραδείσου Που «βρίσκονται» ο Παράδεισος και η Κόλαση
Χριστιανικές εμπειρίες Παραδείσου
Χαρακτηριστικά της αληθινής εμπειρίας Παραδείσου
Λίγα λόγια για τις οράσεις της κόλασης
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 9
Το νόημα των σύγχρονων «μεταθανάτιων» εμπειριών. Τι «αποδεικνύουν» οι σύγχρονες μεταθανάτιες εμπειρίες
Η σύνδεση με τον αποκρυφισμό
Η αποκρυφιστικη διδασκαλία των σύγχρονων ερευνητών
Το μηνυμα των σύγχρονων «μεταθανάτιων» εμπειριών
Η Χριστιανικη στάση απέναντι στο θανατο
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 10
Σύνοψη της Ορθόδοξης διδασκαλίας περί της πορείας της ψυχης μετα το θανατο
Η μετα θανατον ζωη υπό Αρχιεπισκόπου Ιωάννη Μαξίμοβιτς
Η έναρξη της πνευματικης όρασης
Συναντησεις με πνεύματα
Οι πρώτες δύο μέρες μετα το θανατο
Τα τελώνια
Οι σαράντα ημέρες
Η κατάσταση των ψυχών μέχρι την τελικη κρίση
Προσευχές για τους νεκρούς
Τι μπορούμε να κάνουμε για τους νεκρούς
Η Ανάσταση των νεκρών
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 11
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Ι:
Η Ορθόδοξη Διδασκαλία του αγίου Μάρκου Εφέσου περί της κατάστασης της ψυχης μετα το θανατο
Η ΜΕΤΑ ΘΑΝΑΤΟΝ ΖΩΉ
ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΟΥ ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΟΥ ΑΘΗΝΩΝ ΚΑΙ ΠΑΣΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ (Μακαριστού)
Όλοι συμφωνούμε δη η εκκλησία μας, η Ορθοδοξία μας, πορεύεται στην ζωή, στον κόσμο, στον άνθρωπο με οδηγό την Αγία Γραφή και την Ιερά Παράδοση.
Τα ερωτήματα του ανθρώπου κάθε εποχής, αναζητούν απαντήσεις. Ιδιαίτερα δε, στο περί θανάτου ερώτημα, αναζητά ο άνθρωπος απαντήσεις με βάση την Αλήθεια του Ευαγγελίου απαντήσεις, που δεν θα Ικανοποιούν μόνον μία απλή περιέργεια αλλά θα κινούν το ενδιαφέρον μας για περαιτέρω μελέτη σκοπού και στόχου γύρω από το Ερώτημα.
Σκοπός και στόχος ο προορισμός μας· η επουράνιος Βασιλεία. Όμως, για να φθάσουμε, ως Ορθόδοξοι Χριστιανοί, στην πορεία του προορισμού μας, θα πρέπει να αναζητήσουμε τις γνώσεις των πηγών του κάθε θέματος που μας απασχολεί του κάθε ερωτήματος που ζητά απάντηση και ένα τέτοιο είναι κι εκείνο που αναφέρεται στην ΜΕΤΑ ΘΑΝΑΤΟΝ ΖΩΗ.
Οι απαντήσεις που θα πάρουμε μέσα από την παρούσα έκδοση μας, για τον θάνατο, την μνήμη θανάτου, τον φόβο θανάτου, την διδασκαλία του τάφου, τα Χριστιανικά μας τέλη — ανώδυνα, ανεπαίσχυντα, ειρηνικά— τον χωρισμό της ψυχής από το σώμα, την αθανασία της ψυχής, τα τελώνια, τις Αγιογραφικές μαρτυρίες περί Παραδείσου και τόσα αλλά σχετικά μέχρι την κοινή Ανάσταση των νεκρών, μας οπλίζουν με θάρρος, αυτογνωσία και ακλόνητη πίστη για την αντιμετώπιση του φαινομένου του θανάτου.
Η μετά θάνατον ζωή
ΑΝΑΛΥΤΙΚΑ ΤΑ ΚΕΦΑΛΑΙΑ
Π Ε Ρ Ι Ε Χ Ο Μ Ε Ν Α
ENOTHTA 1
1. Μικρό σημείωμα
2. Το περί θανάτου ερώτημα
3. Ο θάνατος συνέπεια της πτώσεως και της αμαρτίας
ENOTHTA 2
4. Τι λέγουν για τον θάνατο οι άλλες θρησκείες και η φιλοσοφία;
5. Πως δημιουργήθηκε η ψυχή;
6. Τι λέγουν η Αγία Γραφή και οι Πατέρες της Εκκλησίας
ENOTHTA 3
7. Η αθανασία του ανθρώπου
8. Γιατί πεθαίνει ο άνθρωπος;
9. Η ώρα του θανάτου
ENOTHTA 4
10. Γιατί δεν γνωρίζουμε την ώρα του θανάτου μας;
11. Με ελπίδα και αισιοδοξία
12. Η μνήμη του θανάτου
13. Η Διδασκαλία του Τάφου
ENOTHTA5
14. Ο φόβος του θανάτου
15. Ο φόβος της τιμωρίας
16. Προσκόλληση και αγνοία
17. Πολίτες της γης
18. Πως πρέπει να αντιμετωπίζουν οι Χριστιανοί τον θάνατο;
ENOTHTA6
19. Ταξίδι και ύπνος
20. Δύο βασικές συμβουλές
21. Ο θάνατος νέα γέννηση
22. Δεισιδαιμονίες και προλήψεις
ENOTHTA7
23. Τα κοιμητήρια τόπος προσευχής
24. Ο τρόπος του θανάτου μας
25. Χριστιανικά τέλη
26. Θάνατος αμαρτωλών πονηρός
ENOTHTA8
27. Ο θάνατος των Δικαίων
28. Ανώδυνα, ανεπαίσχυντα, ειρηνικά...
29. Ανεπαίσχυντα, ειρηνικά
30. Ο αιφνίδιος θάνατος
31. Ο άδικος και ο άωρος θάνατος
ENOTHTA 9
32. Ο θάνατος των νηπίων
33. Η αυτοκτονία
34. Η θανατική ποινή
35. Οι υποχρεώσεις μας έναντι των ανθρώπων που φεύγουν
36. Μετάνοια και εξομολόγηση
37. Η Θεία Μετάληψη
38. Ο χωρισμός της ψυχής από το σώμα
ENOTHTA 10
39. Μυστήριο μέγα επιτελείται
40. Τα τελώνια
41. Οι Πατέρες της Εκκλησίας περί τελωνίων.
42. Μια συγκλονιστική διήγηση
ENOTHTA 11
43. Οι ιδιότητες των ψυχών
44. Η επικοινωνία με τις ψυχές
45. Με την χάρη του Θεού ακούουν
46. Το νεκρό σώμα
ENOTHTA 12
47. Η κηδεία
48. Τα άλειωτα σώματα
49. Η καύση των νεκρών
50. Που πηγαίνουν και που παραμένουν οι ψυχές;
ENOTHTA 13
51. Αγιογραφικές μαρτυρίες
52. Που πηγαίνουν οι ψυχές;
53. Μέση κατάσταση
54. Κατάσταση αναμονής
ENOTHTA 14
55. Πρόγευση μελλούσης ζωής
56. Η διδασκαλία του καθαρτηρίου πυρός
57. Περί μνημοσυνών (α 'μέρος)
58 Μαζί με την Θεία λειτουργία
ENOTHTA 15
59. Περί μνημοσυνών (β' μέρος)
60. Η προετοιμασία του μνημόσυνου
61. Πλάνες και αιρετικές δοξασίες
62. Η κοινή ανάσταση των νεκρών
ENOTHTA 16
63. Πως θα είναι τα νέα σώματα;
64. Σαν επίλογος
ΓΙΑΤΙ ; MΙΑ ΣΥΝΤΟΜΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΤΟΥ ΜΥΣΤΗΡΙΟΥ ΤΟΥ ΘΑΝΑΤΟΥ
ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ Κ. ΑΚΡΙΒΟΠΟΥΛΟΣ
Πρωτοπρεσβύτερος Μητροπολιτικός Ιερός Ναός Αγίου Νικολάου Βόλου
Το μικρό αυτό πόνημα, πού κρατάς στα χέρια σου αύτη τη στιγμή, έχει γραφεί ιδιαίτερα για σένα αδελφέ, πού πενθείς, γιατί κάποιο μέλος της οικογενείας σου έχει αφήσει τον πρόσκαιρο τούτο κόσμο και βρίσκεται στις ουράνιες μονές , ένθα ουκ εστί πόνος, ου λύπη, ου στεναγμός, αλλά ζωή ατελεύτητος (Κοντάκιον νεκρώσιμου ακολουθίας).
Θέλουμε κι εμείς να συμμετέχουμε στο δικό σου πένθος, γιατί δεν είμαστε ξένοι, αλλά αδελφοί και ο Απόστολος των Εθνών Παύλος διέταξε χλαίειν μετά κλαιόντων (Ρωμ. 12,15).
Δε συμμετέχουμε στο πένθος σου τυπικά, αλλά ουσιαστικά. Γι' αυτό είμαστε πρόθυμοι να βρεθούμε κοντά σου, να συζητήσουμε επάνω στο μεγάλο αυτό και σημαντικό θέμα του θανάτου, να θυμηθούμε στιγμές που ζήσατε με τον απελθόντα αδελφό η αδελφή, να συμπαρασταθούμε πνευματικά και γιατί όχι και υλικά αν είναι ανάγκη.
Για το λόγο αυτό μελέτησε προσεκτικά τις σκέψεις που εκτίθενται. Σ' αυτό το πόνημα αναζήτησε μέσα από τις σελίδες του τις αλήθειες, που ο Κύριος μας άφησε παρακαταθήκη και οι Άγιοι Πατέρες μας σχολίασαν.
Μη λησμονείς ότι παρηγοριά θα βρεις μόνο μέσα στην Εκκλησία. Οι άνθρωποι που έχουν ταχθεί να την υπηρετούν, καθώς και οι πιστοί μαθητές του Χρίστου, έχουν τη δυνατότητα να σε βοηθήσουν. Ο λόγος του Θεού και η πατερική εμπειρία μόνο μπορούν να χύσουν βάλσαμο παρηγορίας στον πόνο σου και κανένας άλλος.
Στις σελίδες του θα βρεις απαντήσεις που δόθηκαν σε κάποιους άλλους πενθούντες αδελφούς μας και οι όποιοι ομολόγησαν ότι αναπαύτηκαν. Εκείνοι παρηγορήθηκαν. Βρήκαν την αλήθεια. Ακολούθησαν το δρόμο Εκείνου που είπε: Εγώ είμι η οδός και η αλήθεια και η ΖΩΗ (Ίωανν. 14,6).
Το ευχόμαστε με αγάπη και για σένα.
Γιατί μία σύντομη προσέγγιση του μυστηρίου του θανάτου
ΑΝΑΛΥΤΙΚΑ ΤΑ ΚΕΦΑΛΑΙΑ
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ
ΠΡΟΛΟΓΟΣ
1. ΜΕΡΙΜΝΑ ΓΙΑ ΤΑ ΕΣΧΑΤΑ
2. ΠΟΤΕ ΘΑ ΠΕΘΑΝΟΥΜΕ;
3. ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΗ ΑΡΧΗ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ
4. ΟΙ ΚΕΚΟΙΜΗΜΕΝΟΙ ΖΟΥΝ
5. ΠΟΥ ΖΟΥΝ ΟΙ ΨΥΧΕΣ ΤΩΝ ΚΕΚΟΙΜΗΜΕΝΩΝ
6. ΦΟΒΟΣ ΘΑΝΑΤΟΥ
7. ΝΕΚΡΟΤΑΦΕΙΟ
8. ΘΑΝΑΤΟΣ ΟΣΙΑΣ
9. ΕΚΔΗΜΙΑ ΑΓΙΟΥ
10. ΘΑΝΑΤΟΣ ΝΗΠΙΟΥ
11. ΘΑΝΑΤΟΣ ΝΕΩΝ
12. ΘΑΝΑΤΟΣ ΚΑΙ ΕΞΟΔΟΣ ΤΗΣ ΨΥΧΗΣ
13. ΣΩΜΑΤΙΚΟΣ ΚΑΙ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟΣ ΘΑΝΑΤΟΣ
14. ΑΝΑΣΤΑΣΗ ΝΕΚΡΩΝ
15. ΑΝΑΣΤΑΣΗ ΣΩΜΑΤΟΣ
16. ΕΙΚΟΝΑ ΚΥΡΙΟΥ ΣΤΟΝ ΚΕΚΟΙΜΗΜΕΝΟ
17. ΜΝΗΣΘΗΤΙ ΚΥΡΙΕ
18. ΜΝΗΜΟΣΥΝΑ
19. ΨΥΧΟΣΑΒΒΑΤΑ
20. ΤΡΙΤΑ ΕΝΑΤΑ ΤΕΣΣΑΡΑΚΟΣΤΑ ΕΤΗΣΙΑ ΜΝΗΜΟΣΥΝΑ
21. ΤΡΙΣΑΓΙΟΝ
22. ΣΩΜΑΤΑ ΑΔΙΑΛΥΤΑ
23. ΠΟΥΡΓΑΤΟΡΙΟΝ
24. ΜΕΣΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ
25. ΔΕΥΤΕΡΑ ΠΑΡΟΥΣΙΑ
26. ΚΟΛΑΣΗ
27. ΠΑΡΑΔΕΙΣΟΣ
28. ΠΡΟΛΗΨΕΙΣ ΚΑΙ ΔΕΙΣΙΔΑΙΜΟΝΙΕΣ ΓYΡΩ ΑΠΟ ΤΟ ΘΑΝΑΤΟ
29. ΒΙΑΙΟΣ ΘΑΝΑΤΟΣ Α!
30. ΒΙΑΙΟΣ ΘΑΝΑΤΟΣ Β'
31. ΚΟΣΜΙΚΕΣ ΕΠΙΔΕΙΞΕΙΣ
32. ΕΞΟΔΙΟΣ ΑΚΟΛΟΥΘΙΑ
33. ΚΑΥΣΗ ΝΕΚΡΩΝ
33. ΑΝΑΚΟΜΙΔΗ ΤΩΝ ΛΕΙΨΑΝΩΝ ΧΘΕΣ ΚΑΙ ΣΗΜΕΡΑ
34. ΣΥΝΟΜΙΛΙΑ ΜΕ ΚΕΚΟΙΜΗΜΕΝΟΥΣ
35. ΑΝΤΙ ΚΟΛΛΥΒΩΝ ΓΛΥΚΑ
36. ΜΝΗΜΟΣΥΝΟ ΑΠΟ ΑΡΧΙΕΡΕΑ
37. ΤΕΛΩΝΙΣΜΟΣ ΨΥΧΩΝ
ΑΝΤΙ ΕΠΙΛΟΓΟΥ
ANTHONY BLOOM
Ο Μητροπολίτης Αντώνιος κατά κόσμον Αντρέ Μπλουμ, γεννήθηκε στη Λωζάνη το 1914 από οικογένεια διπλωματών και στρατιωτικών. Έζησε για κάποιο διάστημα της παιδικής του ηλικίας στην Περσία και κατόπιν (μετά τη ρωσική επανάσταση του 1917) στη Γαλλία. Σπούδασε ιατρική, ειδικεύτηκε στη χειρουργική και εκπόνησε διδακτορική διατριβή στην ογκολογία. Κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου πολέμου υπηρέτησε στο γαλλικό στρατό και στη συνέχεια κατά τη διάρκεια της γαλλικής αντίστασης, πρόσφερε τις υπηρεσίες του ως χειρουργός. Το 1943 εκάρη μοναχός. Το 1948 μετεγκαταστάθηκε στο Λονδίνο στην Αδελφότητα του Αγ. Αλβανού και του Αγ. Σεργίου. Το 1956 διορίστηκε εφημέριος της ρωσικής ενορίας του Λονδίνου και το 1957 χειροτονήθηκε Επίσκοπος . Πέντε χρόνια αργότερα διορίστηκε από το Πατριαρχείο Μόσχας, Αρχιεπίσκοπος και Έξαρχος Δυτικής Ευρώπης ενώ το 1966 ο θρόνος του ανυψώθηκε σε Μητροπολιτικός. Πέθανε το 2003 σε ηλικία 89 ετών.
Η δράση του, τα βιβλία του, τα κηρύγματά του και η εμβέλεια της προσωπικής του ακτινοβολίας τον έχουν κατατάξει ως μία από τις σημαντικότερες φυσιογνωμίες της Ορθοδοξίας του 20ού αιώνα στον Ευρωπαϊκό χώρο.
Θα ήθελα να αρχίσω εξαφανίζοντας, αν είναι δυνατό, τη συνηθισμένη στάση που έχουν αναπτύξει οι σύγχρονοι άνθρωποι, όσον αφορά το θάνατο. Είναι ένα αίσθημα φόβου και απόρριψης, ένα αίσθημα ότι ο θάνατος είναι το χειρότερο που θα μπορούσε να συμβεί σ' έναν άνθρωπο και ότι πρέπει να επιδιωχθεί η επιβίωση με κάθε κόστος, ακόμη κι όταν αυτή δεν έχει καμία σχέση με την πραγματική ζωή.
Σε παλιότερες εποχές, όταν οι Χριστιανοί βρίσκονταν πλησιέστερα στις παγανιστικές τους ρίζες και στη φοβερή και συνταρακτική εμπειρία της μεταστροφής τους, μιλούσαν για το θάνατο ως μια γέννηση στην αιώνια ζωή. Δεν τον αντιλαμβάνονταν ως τέλος, ως μια έσχατη ήττα, αλλά ως μια αρχή. Θεωρούσαν τη ζωή ως άνοδο προς την αιωνιότητα και το θάνατο ως την πύλη που ανοίγει και μας αφήνει να εισέλθουμε σ' αυτήν. Αυτό μάλιστα εξηγεί και το γιατί, τόσο συχνά, οι πρώτοι Χριστιανοί συνήθιζαν να υπενθυμίζουν ο ένας στον άλλο το θάνατο με φράσεις όπως «έχε μνήμη θανάτου», ενώ στις ευχές που μας άφησε ο άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος ως πολύτιμη κληρονομιά υπάρχει μια αίτηση, με την οποία ζητούμε από τον Θεό να μας δώσει «μνήμη θανάτου».
Όταν αναφέρονται αυτές οι λέξεις στον σύγχρονο άνθρωπο, η αντίδρασή του είναι συνήθως η απόρριψη και η αποστροφή. Μήπως σημαίνουν αυτές οι λέξεις ότι θα πρέπει να θυμόμαστε πως ο θάνατος είναι σαν τη Δαμόκλειο σπάθη, που κρέμεται από μια τρίχα πάνω από τα κεφάλια μας και πως, ανά πάσα στιγμή, μπορεί το συμπόσιο της ζωής να τερματιστεί τραγικά; Σημαίνουν μήπως πως oποτεδήποτε βρούμε μια χαρά, θα πρέπει αμέσως να συνειδητοποιούμε ότι αυτή θα έχει ένα τέλος; Πρέπει μήπως να επιθυμούμε να συσκοτίζεται το φως κάθε μέρας με το φόβο ενός επικείμενου θανάτου; Όχι, δεν αισθάνονταν έτσι οι πρώτοι Χριστιανοί. Αυτό που αισθάνονταν είναι ότι ο θάνατος αποτελεί μια αποφασιστική στιγμή, όταν όσα μπορούμε να κάνουμε πάνω στη γη φθάνουν σ' ένα τέλος. Πρέπει λοιπόν να βιαστούμε να επιτύχουμε πάνω στη γη όσα μπορούμε να επιτύχουμε. Η μνήμη του θανάτου αποτελεί, κατά έναν παράδοξο τρόπο, ένα σκοπό για να επιτύχουμε στη ζωή, για να γίνουμε το αληθινό πρόσωπο που κληθήκαμε από τον Θεό να γίνουμε, για να πλησιάσουμε όσο περισσότερο μπορούμε αυτό που ο απόστολος Παύλος αποκαλεί «μέτρον ηλικίας του πληρώματος του Χριστού», για να γίνουμε όσο το δυνατόν καλύτερα μια απαραμόρφωτη εικόνα του Θεού.
Θάνατος και απώλεια
Αναλυτικά τα Κεφάλαια
ΘΑΝΑΤΟΣ, ΑΝΑΣΤΑΣΗ ΚΑΙ ΑΙΩΝΙΑ ΖΩΗ
ἹΕΡΑ ΜΟΝΗ ΤΙΜΙΟΥ ΠΡΟΔΡΟΜΟΥ ΚΑΡΕΑ
Ἡ ψυχή μετά τό σωματικό θάνατο
Θέλουμε νά ξεχωρίσουμε τά πράγματα· Τί ἐννοοῦμε ὅταν λέμε «ζωή τῆς ψυχῆς μετά τό σωματικό θάνατο, μέση κατάσταση, Παράδεισο, ῞Αδη, Κόλαση, Βασιλεία, Αἰώνια ζωή»;
Ζωή τῆς ψυχῆς μετά τό σωματικό θάνατο, ἤ ὅπως τήν ὀμομάζουν ἄλλοι «μέση κατάσταση τῶν ψυχῶν» γιά τούς ὀρθόδοξους εἶναι ἡ ζωἠ πού ζεῖ ἡ ψυχή μετά τήν ἔξοδό της ἀπό τό σῶμα μέχρι τή Δευτέρα Παρουσία, ὁπότε, μετά τήν κοινή ᾿Ανάσταση, θά λάβη τό «οἰκεῖον» σῶμα μεταμορφωμένο καί ἄφθαρτο. Τήν ὀνόμασαν αὐτή τήν κατάσταση οἱ Πατέρες «μέση κατάσταση», διότι ἡ ψυχή βρίσκεται σέ κατάσταση ἀναμονῆς καί προσμονῆς τῆς ἀναστάσεως καί τῆς Δευτέρας Παρουσίας τοῦ Κυρίου. Παραμένοντας στήν κατάσταση αὐτή ἡ ψυχή, προγεύεται τήν παραδείσια μακαριότητα ἤ τίς τιμωρίες τῆς Κολάσεως. Στή μέση κατάσταση δηλαδή οὔτε οἱ δίκαιοι ἀπολαμβάνουν ὅσα θά ζήσουν καί θά ἀπολαύσουν στή Βασιλεία τῶν Οὐρανῶν, οὔτε οἱ ἀμετανόητοι ἁμαρτωλοί ὑφίστανται τήν τέλεια κόλαση.
Σέ πολλά πατερικά κείμενα πού εἶναι σχετικά μέ τήν ἐσχατολογία παρατηροῦμε νά γίνεται διάκριση ἀνάμεσα στόν Παράδεισο καί στή Βασιλεία τοῦ Θεοῦ καί ἀνάμεσα στόν ῞ᾼδη καί στήν Κόλαση.
῎Ετσι ὀνομάζουν Παράδεισο, τήν κατάσταση ἐκείνη ὅπου ἔρχονται οἱ δίκαιοι καί οἱ ῞Αγιοι μετά τήν κοίμησή τους.
ΠΑΡΑΔΕΙΣΟΣ ΚΑΙ ΚΟΛΑΣΗ
ΤΟΥ ΗΛΙΑ ΜΗΝΙΑΤΗ, ΕΠΙΣΚΟΠΟΥ ΚΕΡΝΙΚΗΣ ΚΑΙ ΚΑΛΑΒΡΥΤΩΝ
(Απόσπασμα Λόγου)
Ο λόγος για παράδεισο και κόλαση στην Καινή Διαθήκη είναι συχνός. Στο Λουκ. 23, 43 ο Χριστός λέει στον ληστή:
«σήμερον μετ’ ἐμοῦ ἔσῃ ἐν τῷ παραδείσῳ». Στον παράδεισο όμως αναφέρεται και ο ληστής λέγοντας (23.42): «μνήσθητί μου Κύριε […] ἐν τῇ βασιλεία σου». Κατά τον Βουλγαρίας Θεοφύλακτο (P.G. 123, 1106) «ὁ γὰρ ληστής ἐστι μὲν ἐν παραδείσῳ, ἤτοι τῇ βασιλείᾳ».
Ο Απ. Παύλος (Β΄ Κορ. 12, 3-4) ομολογεί ότι ήδη σ’ αυτόν τον κόσμο, «ἡρπάγη εἰς τὸν παράδεισον καὶ ἤκουσεν ἄρρητα ρήματα, ἃ οὐκ ἐξὸν ἀνθρώπῳ λαλῆσαι». Στην Αποκάλυψη διαβάζουμε: «Τῷ νικῶντι δώσω αὐτῷ φαγεῖν ἐκ τοῦ ξύλου τῆς ζωῆς, ὅ ἐστιν ἐν τῷ παραδείσῳ τοῦ Θεοῦ μου» (2,7) Και ο Αρέθας Καισαρείας ερμηνεύει:
«παράδεισον τὴν μακαρίαν καὶ αἰωνίζουσαν ἐκληπτέον ζωήν» (P.G. 106, 529). Παράδεισος-αιώνιος ζωή-βασιλεία Θεού ταυτίζονται.
Για την κόλαση: Ματθ. 25.46 («εις κόλασιν αιώνιον»), 25, 41 (πυρ αιώνιον), 25, 30 «σκότος εξώτερον», 5, 22 «γέεννα πυρός». Α΄ Ιω. 4,18 («…ότι ο φόβος κόλασιν έχει»). Με όλους αυτούς τους τρόπους δηλώνεται αυτό που εννοούμε με τον όρο «κόλασις».
Η παραβολή του πλουσίου και του φτωχού Λαζάρου περιέχει επίσης μία σοβαρή αποκάλυψη του μεταφυσικού κόσμου. Όπως σε άλλες παραβολές ο Κύριος παίρνει εικόνες και σκηνές του φυσικού κόσμου για να μιλήσει για τις μεταφυσικές αλήθειες της πίστεώς μας, έτσι στην παραβολή αυτή χρησιμοποιεί στοιχεία του υπερφυσικού κόσμου για να φανερώσει μ’ αυτά το νόημα και την αξία της παρούσης ζωής.
Παράδεισος καί Κόλαση
Αναλυτικά τα Κεφάλαια
Παράδεισος και Κόλαση
Λογικές αποδείξεις
Αποδείξεις της Αγίας Γραφής
Η μαρτυρία τής εκκλησίας
Υπάρχει κόλαση;
Πώς είναι η κόλαση;
Πώς είναι ο Παράδεισος;
Πού βρισκόταν;
Θά ξαναδούμε τόν παράδεισο;
ΠΕΡΙ ΨΥΧΗΣ ΚΑΙ ΑΝΑΣΤΑΣΕΩΣ
Άγιος Γρηγόριος Επίσκοπος Νύσσης
Εισαγωγή - Περίληψη
Ο λόγος αυτός γράφτηκε το φθινόπωρο του 379 μ.Χ., όταν ο Άγ. Γρηγόριος επισκέφθηκε την αδελφή του Μακρίνα στον Πόντο, για να παρηγορηθεί για το θάνατο του αδελφού τους Μεγ. Βασιλείου. Η Μακρίνα ήταν άρρωστη, λίγο πριν το τέλος της, αλλά είχε μαζί του έναν ενδιαφέροντα διάλογο που έδωσε αφορμή να γραφτεί ο παρών λόγος. Τα κυριώτερα σημεία του είναι τα εξής:
Ο θάνατος είναι ο χωρισμός της ψυχής από το σώμα· όταν το σώμα εγκαταλειφθεί από την ψυχή, τότε αποσυντίθεται στα στοιχεία που πριν το αποτελούσαν. Καθένα στοιχείο του σώματος επιστρέφει στο φυσικό του στοιχείο, έτσι ώστε κανένα επιμέρους στοιχείο δεν καταστρέφεται πλήρως ή δεν επιστρέφει στην ανυπαρξία, και το σώμα παραμένει μέσα στα όρια αυτού του κόσμου (στο νερό, τον αέρα, το χώμα και το πύρ).
Αυτό είναι η φθορά, δηλ. αποσύνθεση και όχι καταστροφή ή μετάπτωση σε κατάσταση ανυπαρξίας.
Μετάφραση Αρχιμανδρίτης Δωρόθεος Πάπαρης
Περί Ψυχής καί Αναστάσεως
Αναλυτικά τα Κεφάλαια
Περί Ψυχής και Αναστάσεως Α'
Περί Ψυχής και Αναστάσεως Β'
Περί Ψυχής και Αναστάσεως Γ'
Περί Ψυχής και Αναστάσεως Δ'
Περί Ψυχής και Αναστάσεως Ε'
Περί Ψυχής και Αναστάσεως ΣΤ'
Η ΨΥΧΗ ΜΕΤΑ ΘΑΝΑΤΟΝ
(ΆΓΙΟΥ ΓΡΗΓΟΡΙΟΥ ΤΟΥ ΔΙΑΛΟΓΟΥ- ΒΙΟΙ ΑΓΝΩΣΤΩΝ ΑΣΚΗΤΩΝ- ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΚΕΛΙ «ΚΟΙΜΗΣΕΩΣ ΤΗΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ» ΑΓΙΑ ΆΝΝΑ- ΆΓΙΟ ΌΡΟΣ)
Μεταθανάτιες εμπειρίες στο φως την ορθόδοξης διδασκαλίας.
Αναφορές για την μεταθανάτιο ζωή μέσα από τους βίους των άγιων ,
Από τους πατέρες τις εκκλησίας, από θειες αποκαλύψεις σε απλούς ανθρώπους.
ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΞΕΠΑΠΑΔΑΚΗΣ
ΠΡΟΣΕΥΧΗ
Έλλαμψον εν ταις καρδίαις ημών φιλάνθρωπε Δέσποτα το της σης θεογνωσίας ακήρατον φως και τους της διανοίας ημών οφθαλμούς διάνοιξον εις την των ευαγγελικών σου κηρυγμάτων κατανόησιν. Ένθες ημίν και τον των μακαρίων σου εντολών φόβον, ίνα πάσας τας σαρκικάς επιθυμίας καταπατήσαντες, πνευματικήν πολιτείαν μετέλθωμεν πάντα τα προς ευαρέστησιν την σην και φρονούντες και πράττοντες. Συ γαρ ει ο φωτισμός των ψυχών και των σωμάτων ημών Χριστέ ο Θεός και σοι την δόξαν αναπέμπομεν, συν τω ανάρχω σου Πατρί και τω παναγίω και αγαθώ και ζωοποιώ σου Πνεύματι, νυν και αεί και εις τους αιώνας των αιώνων Αμήν.
Η Ανάσταση τών ζωντανών Νεκρών
Η ΓΩΝΙΑ ΤΟΥ ΠΑΡΑΔΕΙΣΟΥ
Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης
...᾽Επάνω εἰς τὸν θαλασσόπληκτον βράχον, ὅπου τὰ κύματα φαίνονται νὰ τραγουδοῦν μυστηριῶδες νανούρισμα, ἐκεῖ ἄσπριζε ἀκόμη τότε τὸ παλαιὸν ἔρημο μοναστηράκι, προκῦπτον μέσα ἀπὸ τὴν βαθεῖαν χλόην, ἀνάμεσα εἰς τὰς πίτυς καὶ τὰς καστανέας, ὀλίγον ὑψηλότερα ἀπο τὴν ὡραίαν θαλασσίαν ἀγκάλην τοῦ Ἀσελήνου, ὅπου ἐβασίλευε γλυκά, σιγὰ ὁ ἥλιος, ὡς νὰ ἔκρυπτεν ὀλίγον κατ’ ὀλίγον τὰ χρυσᾶ καὶ στίλβο ντα στολίδιά του μέσα εἰς τὸν θησαυρόν του.
Κι ὅταν ἡ μικρὴ καμπάνα ἐκάλει τοὺς ἀγροίκους βοσκούς τοῦ βουνοῦ εἰς τὴν προσευχὴν - οἱ ὁποῖοι δὲν ἐπήγαιναν, ἀλλ’....
Η Γωνιά του Παραδείσου
Ο ΘΑΝΑΤΟΣ ΤΟΥ ΘΕΟΥ ΚΑΙ ΑΝΑΣΤΑΣΗ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ
Νέλλας Παναγιώτης
Ὁ θάνατος τοῦ Θεοῦ εἶναι ἕνα ἀπό τά κεντρικά θέματα ὄχι μόνο τῆς σύγχρονης δυτικῆς φιλοσοφίας καί λογοτεχνίας, ἀλλά καί τῆς ἴδιας τῆς θεολογίας. Τά τελευταῖα χρόνια γράφτηκαν χιλιάδες σελίδες σχετικές μ᾽ αὐτό, ἀνέβηκαν ἔργα στό θέατρο, γυρίσθηκαν ταινίες, τό θέμα ξέφυγε ἀπό τά μελετητήρια τῶν εἰδικῶν καί ἀπασχολεῖ τό εὐρύτερο κοινό. Τό σύντομο αὐτό δοκίμιο ἔχει σκοπό νά δώσει, στήν ἀρχή μιά γενική ἐνημέρωση καί μιά ἑρμηνεία γιά τό φαινόμενο, καί νά προσπαθήσει στή συνέχεια, ἀφοῦ τό τοποθετήσει μέ βάση τά ὀρθόδοξα κριτήρια, νά σκιαγραφήσει τή συμβολή, πού θά μποροῦσε νά προσφέρει ἡ Ὀρθοδοξία συμμετέχοντας στή σχετική συζήτηση.
Η ΕΥΘΑΝΑΣΙΑ ΕΝ ΤΗ ΠΑΛΑΙΑ ΔΙΑΘΗΚΗ
Ιωάννης Γ. Παπαγιαννόπουλος
Ανάτυπον εκ του περιοδικού «Θεολογια» (τομ. ο' [1999], τευχος β'-γ', σελ. 274-282), Αθήναι 1999. Ο συγγραφέας είναι ιατρός παθολόγος, ομότιμος καθηγητής του παν/μίου Ιωαννίνων.
Ανάτυπον εκ του περιοδικού «Θεολογια» (τομ. ο' [1999], τευχος β'-γ', σελ. 274-282), Αθήναι 1999. Ο συγγραφέας είναι ιατρός παθολόγος, ομότιμος καθηγητής του παν/μίου Ιωαννίνων.
Θεωρώ σκόπιμον ν’αναφέρω εν πρώτοις,
ότι ευθανασία είναι το καλώς θνήσκειν, ο ευτυχής, ήπιος και ανώδυνος
θάνατος(1), ο εύκολος θάνατος(2). Ο θάνατος ούτος λαμβάνει χώραν η επιζητείται
κυρίως προς αποφυγήν επικειμένου υπό φρικώδεις συνθήκας θανάτου εξ επαράτου
τινός νόσου ή έξ άλλων διαφόρων αιτίων. Διευκρινίζω, ότι αι συνθήκαι αυταί
δημιουργούνται, είτε εξ αφορήτου σωματικού άλγους συνεπεία νόσου ή κακώσεων,
είτε εκ φοβερού ψυχικού άλγους συνεπεία ποικίλων εξευτελισμών, οίτινες
προηγούνται της θανατώσεως του υφισταμένου τούτους και διαρκούν επί άλλοτε άλλο
χρονικόν διάστημα.
Θα ηδύνατο επίσης η ευθανασία να λάβη
χώραν ή να επιζητηθή και μόνον προς αποφυγήν αθλίου βίου, αφ’ενός μεν λόγω
σωματικού άλγους συνεπεία χρονίας τινός νόσου ή συνεχιζομένων βασανιστηρίων,
αφ’ετέρου δε λόγω φοβερού εκ διαφόρων εξευτελισμών ψυχικού άλγονς.
Εκ της ερεύνης των ιερών βιβλίων της
Παλαιάς Διαθήκης προς ανεύρεσιν σχετικών προς το θέμα πληροφοριών προέκυψαν
στοιχείά τινα, τα οποία παρατίθενται κατωτέρω:
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου