Η ΡΩΣΙΚΗ ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΤΗΣ ΔΙΑΣΠΟΡΑΣ Ὁμολογιακή καί Κανονική θεώρησις

Η ΡΩΣΙΚΗ ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΤΗΣ ΔΙΑΣΠΟΡΑΣ

Ὁμολογιακή καί Κανονική θεώρησις

Καθηγητοῦ Ἀντ. Μάρκου

Κατ’ ἀρχήν θά πρέπει νά ἀπαντηθεῖ τό ἐρώτημα, τι ἦταν ἀπ’ ἀρχῆς ἡ Ρωσική Ἐκκλησία τῆς Διασπορᾶς (ΡΟΕΔ), ὥστε νά κατανοηθεῖ ἡ σημερινή κανονική κατάσταση τῶν διαφόρων ὁμάδων – «Συνόδων» πού προέκυψαν μετά τήν διάλυσή της, καθώς ἐπίσης καί τοῦ εὑρύτερου Φλωρινικοῦ χώρου, ὁ ὁποῖος ἔλκει τήν διαδοχή ἀπό αὐτήν.

Τά στοιχεῖα πού ὑπάρχουν ἀποδεικνύουν, ὅτι ἡ ΡΟΕΔ εἶναι ἕνα δημιούργημα πολιτικῆς σκοπιμότητος. Προέκυψε ἐπειδή ὁ ἱδρυτής της, φιλομοναρχικός Μητροπ. Κιέβου Ἀντώνιος (Κραποβίτσκυ, + 1936), ἀπέτυχε νά ἐκλεγεῖ Πατριάρχης Μόσχας τό 1917 (ἐνῶ εἶχε ἐξασφαλίσει τίς ψήφους τῶν περισσοτέρων μελῶν τῆς Πανρωσικῆς Συνόδου, διότι ἡ ἐκλογή ἔγινε μέ κλήρο) καί ὑποχρεώθηκε νά διαφύγει στή Δύση, ὅπου ὀργάνωσε τήν ΡΟΕΔ καί ἐργάσθηκε γιά τήν παλινόρθωση τῆς Δυναστείας τῶν Ρωμανώφ στή Ρωσία.

Τό σχίσμα στή Ρωσική Ἐκκλησία κυοφορήθηκε ἤδη ἀπό τό 1917, ἔτος συγκλήσεως τῆς τοπικῆς Πανρωσικῆς Συνόδου. Ἡ Σύνοδος συγκλήθηκε τήν 15η Αὐγούστου 1917 στή Μόσχα, στόν Καθεδρικό Ναό Κοιμ. Θεοτόκου Κρεμλίνου, ὑπό τήν προεδρία τοῦ ἔχοντος τά πρεσβεία Μητροπ. Κιέβου Βλαδιμήρου (Ἱερομάρτυρος, + 1918). Ἀσχολήθηκε μεταξύ ἄλλων καί μέ τό θέμα τῆς ἀνασυστάσεως ἤ μή τοῦ Πατριαρχείου, τό ὁποῖο εἶχε καταργηθεῖ ἀπό τόν Μεγάλο Πέτρο (1721).

Τίς μακρές συζητήσεις ἐπίσπευσαν οἱ ραδγαῖες πολιτικές ἐξελίξεις, ἡ Ὀκτωβριανή – δηλαδή - Ἐπανάσταση τῶν Μπολσεβίκων καί ἡ ἐπικράτηση τοῦ Λένιν. Κατά τήν κρίσιμη ψηφοφορία τῆς 30ης Ὀκτωβρίου 1917, ἐπί 317 παρόντων μελῶν, ψήφισαν 265, ἀπό τούς ὁποίους 141 ὑπέρ καί 112 κατά τῆς ἐπανιδρύσεως τοῦ Πατριαρχείου. Στή συνέχεια ἡ Σύνοδος προχώρησε σέ ἐκλογή Πατριάρχου, μέ πρόταση τοῦ Καθηγητοῦ Σοκόλωφ. Κατά τήν ψηφοφορία ἔλαβαν ὁ Ἀρχιεπίσκοπος Χαρκόβου Ἀντώνιος 101 ψήφους, ὁ Ἀρχιεπίσκοπος Νόβγκοροντ Ἀρσένιος 27 καί ὁ Μητροπολίτης Κρουτίτσης Τύχων 25.

Ἡ τελική ἐκλογή ἔγινε μέ κλῆρο, ἐνώπιον τῆς Εἰκόνος τῆς Παναγίας τοῦ Βλαδιμήρ. Ἐκλεκτός τοῦ θελήματος τοῦ Θεοῦ δέν ἦταν ὁ ἐκλεκτός τοῦ σώματος τῆς Συνόδου Ἀρχιεπίσκοπος Ἀντώνιος, ἀλλά ὁ Μητροπολίτης Τύχων. Ὅπως γράφτηκε χαρακτηριστικά, "δέν ἐξελέγη ὁ "ἐξυπνότερος" Ἀρχιεπίσκοπος Ἀντώνιος, οὔτε ὁ "αὐστηρότερος" Ἀρχιεπίσκοπος Ἀρσένιος, ἀλλά ὁ "μετριοπαθής" καί "εὐγενής" Μητροπολίτης Τύχων" (ἀπό τόν Βίο τοῦ Ἱερομάρτυρος Βίκτωρος Ἐπισκόπου Βιάτκας, + 1934). Ἀναδείχθηκε Πατριάρχης Μόσχας καί πάσης Ρωσίας μέ κλῆρο πού τράβηξε ὁ γηραιός Ἱερομόναχος Ἀλέξιος καί παρέδωσε στόν προεδρεύοντα Μητροπ. Κιέβου Βλαδίμηρο.

Ὁ Τύχων ἐνθρονίσθηκε στή Μητρόπολη τῆς Ρωσικῆς Ὀρθοδοξίας, τόν Καθεδρικό Ναό Κοιμ. Θεοτόκου Κρεμλίνου, τήν 29η Νοεμβρίου 1917.

Ἡ ἐκλογή τοῦ Τύχωνος δυσαρέστησε τόν Ἀρχιεπίσκοπο Ἀντώνιο (τόν ὁποῖο πάντως ὁ Πατριάρχης Τύχων προήγαγε σέ Μητροπολίτη Κιέβου).

Ὁ Τύχων ἤθελε τήν Ρωσική Ἐκκλησία ἀπολύτως ἀνεξάρτητη ἀπό τήν Σοβιετική Πολιτεία καί γι' αὐτό δέν ταυτίσθηκε ὁ ἴδιος σάν πρόσωπο καί σάν ἡγέτης τῆς Ἐκκλησίας μέ τόν Τσαρισμό, ἀλλά τήρησε ἀποστάσεις ἀπό τήν φιλομοναρχική πλευρά τῆς ὁποίας ἡγεῖτο ὁ Μητροπ. Ἀντώνιος.

Στή συνέχεια ὁ Μητροπ. Ἀντώνιος διέφυγε στή Δύση. Τό 1921 μέ τήν ἄδεια τῆς Γιουγκοσλαβικῆς Κυβερνήσεως καί τήν ὑποστήριξη τοῦ Πατριαρχείου Σερβίας, συγκάλεσε στό Κάρλοβιτς τῆς Σερβίας Σύνοδο τῶν Ρώσων Ἐπισκόπων πού εἶχαν διαφύγει στό ἐξωτερικό (περίπου 20). Ἡ Σύνοδος αὐτή εἶναι ἡ ἱδρυτική τῆς Ρωσικῆς Ἐκκλησίας τῆς Διασπορᾶς, ὑπάρχει ὅμως καί μία ἀπόφασή της πού ἀποδεικνύει τόν πραγματικό λόγο τῆς δημιουργίας της ΡΟΕΔ. Ἡ Σύνοδος τοῦ Κάρλοβιτς ἀποφάσισε τήν παλινόρθωση τῆς Δυναστείας τῶν Ρωμανώφ. Αὐτό δέν ἦταν ἐκκλησιαστική, ἀλλά πολιτική ἀπόφαση. Μέ τήν ταύτισή της ἡ ΡΟΕΔ μέ τόν Τσαρισμό, προκάλεσε σταδικά δύο σχίσματα στό σῶμα της. Ἀρχικά ὁ Μητροπ. Παρισίων Εὐλόγιος ἀνεξαρτητοποιήθηκε καί τελικά ὑπήχθηκε στό Πατριαρχεῖο ΚΠόλεως (σήμερα Ρωσική Ἀρχιεπισκοπή Δυτ. Εὐρώπης, ὑπαγομένη στό Οἰκουμενικό Πατριαρχεῖο διά τῆς Μητροπόλεως Γαλλίας). Στή συνέχεια ὁ Μητροπ. Ἀμερικῆς Πλάτων ἑνώθηκε μέ τό Σοβιετοποιημένο (πλέον) Πατριαρχεῖο Μόσχας (ὑπό τόν Μητροπολίτη καί ἔπειτα Πατριάρχη Σέργιο) καί ἔτσι δημιουργήθηκε ἡ «Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία τῆς Ἀμερικῆς» (σήμερα ὑπό τόν Μητροπ. Ἰωνᾶ), τῆς ὁποίας τό αὐτοκέφαλο δέν ἀναγνωρίζεται μέν ἀπό τά Πατριαρχεῖα καί τίς τοπικές Ἐκκλησίες, πλήν τοῦ Πατριαρχείου Μόσχας, ἀλλά ὑπάρχει ἐκκλησιαστική κοινωνία μεταξύ τους.

Ὁ Μητροπ. Ἀντώνιος μέχρι τόν θάνατό του (1936), ἦταν σέ κοινωνία μέ ὅλα τά Πατριαρχεῖα καί τῆς τοπικές Ἐκκλησίες, ἐκτός τοῦ Πατριαρχείου Μόσχας. Μάλιστα κάποιες ἐνέργειές του θά μποροῦσαν νά τόν χαρακτηρίσουν οἰκουμενιστή (λ.χ. τό 1925, συμμετεῖχε στίς ἐκδηλώσεις τῆς Ἀγγλικανικῆς Ἐκκλησίας γιά τά 1600 χρόνια τῆς Α’ Οἰκουμενικῆς Συνόδου, μετά ἀπό πρόσκληση τοῦ τότε Ἀρχιεπισκόπου τοῦ Καντέρμπουρυ Randell Davidson). Σέ ὅτι ἀφορᾶ δέ τήν θέση του ἀπέναντι στό ἡμερολογιακό ζήτημα, εἶναι χαρακτηριστικό ὅτι τόν Ὀκτώβριο τοῦ 1925 συμμετεῖχε στήν ἐνθρόνιση τοῦ πρώτου Πατριάρχη τῆς Ρουμανίας Μύρωνος Κριστέα, πρ. Οὐνίτου, ὁ ὁποῖος εἰσήγαγε τό Παπικό Νέο Ἡμερολόγιο στήν Ἐκκλησία τῆς Ρουμανίας καί ἐδίωξε ἀπεινῶς καί μέ μεγάλη σκληρότητα τούς Ρουμάνους Γνησίους Ὀρθοδόξους.

Ἀκόμη καί στόν θάνατό του ὁ Μητροπ. Ἀντώνιος ἦταν ἑνωμένος μέ τήν λεγόμενη ἐπίσημη Ὀρθοδοξία, πλήν τοῦ Πατριαρχείου Μόσχας. Ἀπεβίωσε τήν 10. 8. 1936 στό Σρέμσκυ Καρόβσκυ τῆς Σερβίας καί ἐνταφιάστηκε στό Βελιγράδι, στό Παρεκκλήσιο τῆς Παναγίας τῶν Ἰβήρων τοῦ Ρωσικοῦ Κοιμητηρίου, ἀπό κληρικούς τῆς δικαιοδοσίας του, ἀλλά καί τοῦ Σερβικοῦ Πατριαρχείου, μέ προεξάρχοντα τόν Πατριάρχη Σερβίας Βαρνάβα.

Εἶναι χαρακτηριστικό ἀκόμη, ὅτι ὁ δεύτερος στήν ἱεραρχία τῆς ΡΟΕΔ Ἱεράρχης, Ἀρχιεπίσκοπος Κίσενεφ Ἀναστάσιος, ἔπειτα Μητροπολίτης, συμμετεῖχε στό Πανορθόδοξο Συνέδριο τοῦ 1923 ὑπό τόν Οἰκουμενιστή Μελέτιο Μεταξάκη καί τό 1934 χειροτόνησε τόν Πατριάρχη Ἱεροσολύμων Τιμόθεο.

Μετά τόν θάνατο τοῦ Μητροπ. Ἀντωνίου (1936), ὁ διάδοχός του Μητροπ. Ἀναστάσιος, συνέχισε μέχρι τόν θάνατό του (1965) τήν ἐκκλησιαστική κοινωνία ὅπως προηγουμένως. Ἡ κατάσταση ἄλλαξε τό 1965, ἐπί Μητροπ. Φιλαρέτου, ὅταν τό Πατριαρχεῖο ΚΠόλεως, πιεζόμενο ἀπό τό Σοβιετοποιημένο Πατριαρχεῖο Μόσχας, διέκοψε κοινωνία μέ τήν ΡΟΕΔ, ἀναγκάζοντας καί τά λοιπά Πατριαρχεῖα καί τίς τοπικές Ἐκκλησίες νά κάνουν τό ἴδιο. Μέ τήν ἀπόφαση αὐτή δέν συμμορφώθηκαν τά Πατριαρχεῖα Ἱεροσολύμων καί Σερβίας, τά ὁποῖα συνέχισαν νά ἔχουν κοινωνία μέ τήν ΡΟΕΔ, μέχρι καί τῶν ἡμερῶν τοῦ Μητροπ. Λαύρου. (Τό 1981 λ. χ., κατά τήν ἀνακομιδή τῆς Νεομάρτυρος Μεγ. Δουκίσσης Ἐλισάβετ στά Ἱεροσόλυμα, Ἀρχιερεῖς τοῦ Πατριαρχείου Ἱεροσολύμων συγχοροστάτησαν μέ Ἀρχιερεῖς τῆς ΡΟΕΔ).

Ἀπό τά προηγούμενα προκύπτει, ὅτι ἡ Ρωσική Ἐκκλησία τῆς Διασπορᾶς δημιουργήθηκε ἀπό πολιτική σκοπιμότητα καί ὄχι λόγῳ ὁμολογιακῶν - ἐκκλησιολογικῶν ἤ καί κανονικῶν ἐκκλησιαστικῶν θεμάτων. Γιά τόν λόγο αὐτό, μετά τήν πτώση τοῦ κομμουνιστικοῦ καθεστώτος (1989), ἐπί Μητροπ. Λαύρου, ἑνώθηκε μέ τό Πατριαρχεῖο Μόσχας ὑπό τόν Πατριάρχη Ἀλέξιο Β’.

Σχετικά μέ τό θέμα τοῦ Ἡμερολογίου, ἡ ΡΟΕΔ σεβάσθηκε μέν τήν ἑορτολογική παράδοση τῆς Ὀρθοδοξίας, δηλαδή τό Παλαιό Ἡμερολόγιο, ἀλλά ἀνέχθηκε στούς κόλπους της ἐνορίες - ἀκόμη καί Ἐπισκόπους – πού χρησιμοποιοῦσαν τό Νέο Ἡμερολόγιο (ἕνας ἀπό τούς Ἐπισκόπους αὐτούς ἦταν ὁ Ρουμάνος Θεόφιλος Ἰονέσκου). Ἀνέχθηκε ἐπίσης καί Οἰκουμενιστές Ἐπισκόπους, ὅπως τόν Ἀρχιεπίσκοπο Γενεύης καί Δυτ. Εὐρώπης Ἀντώνιο.

Εἶναι ἄξιο σημειώσεως ὅτι τό 1994, ἐπί Μητροπ. Βιταλίου, ἡ ΡΟΕΔ ἑνώθηκε μέ τούς Ἐνισταμένους τοῦ «Μητροπ. Ὠρωποῦ» Κυπριανοῦ, ἀποδεχόμενη τήν ἐκκλησιολογία του (περί ἀκρίτων αἱρετικῶν, τῶν ὁποίων τά Μυστήρια εἶναι ἔγκυρα).

Παρά τήν κατάσταση αὐτή, λόγῳ ἀνεπαρκούς ἐνημερώσεως, Ὀρθόδοξοι τόσο στή Ρωσία, ὅσο καί στήν Ἑλλάδα, θεωροῦσαν τήν ΡΟΕΔ σάν τήν «χρυσή ἐλπίδα τῆς Ὀρθοδοξίας» (κατά τήν ἔκφραση τοῦ Ὁμολογητοῦ Μοναχοῦ καί Θεολόγου τῆς Ρωσικῆς Ἐκκλησίας τῶν Κατακομβῶν Ἐπιφανίου Τσέρνωφ, + 1994). Εἶναι χαρακτηριστικό, ὅτι τό 1934 οἱ τότε ὑπεύθυνοι τῆς Κοινότητος τῶν Γ.Ο.Χ. ἀπευθύνθηκαν στόν Μητροπ. Ἀντώνιο γιά τήν χειροτονία Ἐπισκόπων, κάτι πού τότε δέν ἐπετεύχθηκε.

Ἀπό τά προηγούμενα προκύπτει, ὅτι ἡ Ρωσική Ἐκκλησία τῆς Διασπορᾶς δέν ὑπῆρξε ποτέ Ὀρθόδοξη, μέ τήν ἔννοια τῆς Ὀρθοδοξίας ὅπως αὐτή ὁρίζεται μετά τό Νεοημερολογιτικό Σχίσμα τοῦ 1924. Ἦταν ἕνα σχισματικό πρός τήν ἐπίσημη Ρωσική Ἐκκλησία σῶμα, σέ πλήρη κοινωνία μέ τίς Οἰκουμενιστικές τοπικές «Ἐκκλησίες», Νεοημερολογιτικές καί Παλαιοημερολογιτικές, καί ὅταν ἤρθησαν οἱ πολιτικές διαφορές της μέ τήν μητέρα «Ἐκκλησία» τῆς Ρωσίας, ἑνώθηκε μαζί της.

Χαρακτηριστική τῆς ὁμολογιακῆς καταστάσεως τῆς ΡΟΕΔ εἶναι ἡ περίπτωση τοῦ Μοναχοῦ καί Θεολόγου τῆς Ρωσικῆς Ἐκκλησίας τῶν Κατακομβῶν π. Ἐπιφανίου Τσέρνωφ. Ἐπιτρέψετε νά ἀναφερθῶ σ’ αὐτόν μέ κάθε δυνατή συντομία.

Ὁ κατά κόσμον Ἀλέξανδρος Ἀντρέγιεβιτς Τσέρνωφ γεννήθηκε τό 1909 στήν περιοχή τοῦ Ροστώφ, σέ οἰκογένεια Κοζάκων. Ὁ πατέρας του ἦταν ἀξιωματικός τοῦ Ρωσικοῦ Στρατοῦ καί ὑπηρετοῦσε στήν Αὐτοκρατορική Αὐλή. Ἡ Ἐπανάσταση τοῦ 1917 (κατά τήν ὁποία σκοτώθηκε ὁ πατέρας του), τόν βρῆκε ἐσωτερικό σπουδαστή στή Στρατιωτική Σχολή τοῦ Νοβοχερκάσκ. Τό 1919, κατά τόν Ρωσικό Ἐμφύλιο Πόλεμο, ἡ Σχολή ἀκολούθησε τά ἀντικομμουνιστικά, λεγόνενα λευκά, στρατεύματα μέχρι τά Ρωσικά παράλια τοῦ Εὐξείνου Πόντου. Ἀπό ἐκεῖ μέ πλοῖο μέσῳ ΚΠόλεως καί Κύπρου πῆγαν στήν Ἀλεξάνδρεια, ὅπου ὁ νεαρός Ἀλέξανδρος νοσηλεύθηκε σέ νοσοκομεῖο, διότι στήν ΚΠολη εἶχε προσβληθεῖ ἀπό τύφο.

Ὅπως ὁ ἴδιος ἀνέφερε στόν γράφοντα τό 1980, στήν Αἰγυπτιακή ἔρημο ὅπου εἶχε κατασκηνώσει ἡ Σχολή, γεννήθηκε στή νεανική ψυχή του ἡ ἐπιθυμία τοῦ μοναχικοῦ βίου. Τό 1922 ἡ Σχολή στεγάστηκε στό Ρωσικό Προξενεῖο τῆς Σμύρνης καί ὅταν τό Προξενεῖο πυρπολήθηκε ἀπό Σοβιετικούς πράκτορες, ὁ Ἀλέξανδρος μαζί μέ ἄλλους σπουδαστές κατέφυγε στή Βουλγαρία. Ἐκεῖ φοίτησε στό Ρωσικό Σχολεῖο τῆς Βάρνας. Τό 1927 γνώρισε τόν διαπρεπή Ἀρχιεπίσκοπο Θεοφάνη τῆς Πολτάβας (+ 1940), Πνευματικό τῆς Τσαρικῆς Οἰκογενείας, μέ τόν ὁποῖο συνδέθηκε πνευματικά.

Τό 1929 ἐγκαταστάθηκε στή Σόφια καί φοίτησε διαδοχικά στή Βουλγαρική Στρατιωτική Ἀκαδημία καί στό Πανεπιστήμιο τῆς Σόφιας, ὅπου σπούδασε Ἱστορία - Φιλολογία καί Θεολογία. Τό 1932 ὁ ἀρχιεπ. Θεοφάνης μετανάστευσε στή Γαλλία, ἀλλά μέ εὐλογία του ὁ Ἀλέξανδρος ἔμεινε στή Βουλγαρία καί ἐργάσθηκε σάν Καθηγητής στό Πλέβεν.

Τό 1945, ὅταν ὁ Ἑρυθρός Στρατός "ἀπελευθέρωσε" τήν Βουλγαρία, συνελήφθη καί ὁδηγήθηκε στή Σοβιετική Ἕνωση, ὅπου φυλακίσθηκε στίς φυλακές Butyrskaya καί Lefortov τῆς Μόσχας. Στή συνέχεια καταδικάσθηκε σέ 10 χρόνια ἐγκλεισμό στό Στρατόπεδο τοῦ Κίροβογκραντ. Ὅταν υἱοθέτησε τόν "κανόνα τῆς σιωπῆς", γιά νά ἀντιμετωπίσει τά βασανιστήρια τῶν δεσμοφυλάκων του, νοσηλεύθηκε στό Ψυχιατρικό Τμῆμα τῆς φυλακῆς του, ὡς διανοητικά διαταραγμένος! Τό 1953, ὅταν δόθηκε ἀμνηστία, δέν ἀπελευθερώθηκε, ἀλλά κρατήθηκε μέχρι τό 1955, παρά τήν πολύ κακή κατάσταση τῆς ὑγείας του.

Εἶναι χαρακτηριστικό, ὅτι κατά τήν διάρκεια μιᾶς δίκης του, πάνω στήν ἕδρα τοῦ δικαστή, βρισκόταν ἕνα ἀπό τά τρία μόλις δακτυλογραφημένα ἀντίγραφα ἑνός βιβλίου του γιά τόν ρόλο τῶν Σιωνιστῶν στήν Ἐπανάσταση τοῦ 1917 !

Τήν Ἐκκλησία τῶν Κατακομβῶν γνώρισε τό 1948, κρατούμενος σέ στρατόπεδο. Μοναχός ἔγινε μετά τήν ἀπελευθέρωσή του (τό 1955), στό Κίεβο, ἀπό Ἱερομονάχους τῆς δικαιοδοσίας τοῦ Ὁμολογητοῦ Ἀρχιεπισκόπου Γκλαζώφ Πέτρου (Λαντίγκιν, + 1957), μέ τό ὄνομα Ἀντώνιος.

Μετά τήν ἀπελευθέρωσή του ἔζησε σέ ἕνα χωριό τοῦ Καυκάσου, ὅμως γιά νά ἀποφύγει μία νέα σύλληψη, μετακινοῦνταν συνεχῶς ἀπό μέρος σέ μέρος. Ἔτσι, μέσα στή δικαιοδοσία τοῦ ἀρχιεπ. Πέτρου (τόν ὁποῖο δέν συνάντησε ποτέ, διότι κοιμήθηκε τό 1957, ἐνῶ ἀντίθετα συνάντησε 100 περίπου Ἱερεῖς), δημιούργησε πολλές μυστικές κοινότητες Κατακομβιτῶν πιστῶν.

Τό 1975 συνελήφθη στό Κίεβο γιά "παράμονη ἐκκλησιαστική δραστηριότητα" καί φυλακίσθηκε. Τό 1978, ἀπελάθηκε στή Δύση σάν ἀλλοδαπός ταραχοποιός!!! (δέν δέχτηκε ποτέ Σοβιετική ταυτότητα ἤ διαβατήριο), μετά ἀπό τρεῖς ἀναφορές του στόν τότε Σοβιετικό Ἡγέτη Λ. Μπρέζνιεφ. Ἀρχικά τοῦ πρόσφερε ἄσυλο ἡ Ἐλβετία. Στή συνέχεια βρῆκε ἄσυλο στήν Ἀγγλία, ὅπου κατά τήν περίοδο 1980 - 94, δημοσιοποίησε κείμενα καί πληροφορίες γιά τήν Ἐκκλησία τῶν Κατακομβῶν, μεγάλης ἱστορικῆς καί ἐκκλησιολογικῆς σημασίας.

Ὁ Μοναχός Ἐπιφάνιος, μετά ἀπό μία συνέντευξή του στό Περιοδικό "The Orthodox Word", ἔγινε εὑρύτερα γνωστός στή ΡΟΕΔ. Τό 1979 πέτυχε νά συναντήσει τόν τότε Πρωθιεράρχη της Μητροπ. Φιλάρετο, στή Γαλλία, στή Μονή Λέσνα. Ὅπως δήλωσε χαρακτηριστικά ὁ Μοναχός Ἐπιφάνιος τό 1980 στόν γράφοντα, γιά τούς πιστούς τῶν Κατακομβῶν ἡ Ρωσική Ἐκκλησία τῆς Διασπορᾶς ἦταν "ἡ χρυσή ἐλπίδα"! Τό ἴδιο πίστευε καί ὁ ἴδιος μέχρι πού συνάντησε τόν Μητροπ. Φιλάρετο καί διαπίστωσε τήν πλήρη διάσταση ἀπόψεων μεταξύ τῆς Ρωσικῆς Ἐκκλησίας Κατακομβῶν καί τῆς Ρωσικῆς Ἐκκλησίας τῆς Διασπορᾶς, στό θέμα τῆς Ἐκκλησιολογίας - Ὁμολογίας. Πολύ τόν ἀπογοήτευσε ἀκόμη ἡ παρουσία στή Σύνοδο τοῦ Μητροπ. Φιλαρέτου Οἰκουμενιστῶν Ἐπισκόπων (ὅπως τοῦ Ἀρχιεπισκόπου Γενεύης καί Δυτ. Εὐρώπης Ἀντωνίου) καί ἡ ἀνοχή ἐνοριῶν μέ τό Νέο Ἡμερολόγιο.

Στήν ἴδια ἐκκλησιαστική δικαιοδοσία πίστευε, ὅτι ὑπῆρχαν «μικρές σπίθες μέσα στή στάχτη», πιστοί – δηλαδή - ὅλων τῶν βαθμῶν, οἱ ὁποῖοι πρέσβευαν τήν Ὁμολογία τῆς Ἒκκλησίας τῶν Κατακομβῶν.

Τό Μεγάλο καί Ἀγγελικό Σχῆμα ἔλαβε ἐνῶ διέμενε στή Νῆσο τοῦ Ἀνθρώπου, φιλοξενούμενος τοῦ Ἱερέως Σίμωνος Jensen, ἀπό τόν Μητροπολίτη Γ.Ο.Χ. Κιτίου Ἐπιφάνιο (+ 2005), μετονομασθείς σέ Ἐπιφάνιο.

Τό 1991, μετά τήν κατάρρευση τοῦ κομμουνιστικοῦ καθεστῶτος, ὁ Μοναχός Ἐπιφάνιος ἐπέστρεψε στή Ρωσία, ὅπου κοιμήθηκε τήν 2α/15η Νοεμβρίου 1994. Ἐνταφιάσθηκε στή Σταυρούπολη τοῦ Καυκάσου, ὅπου τιμᾶται ὡς Ὁμολογητής.

Στό Μοναχό Ἐπιφάνιο ὀφείλεται ἡ ὑπαγωγή στήν Ἐκκλησία Γ.Ο.Χ. Ἑλλάδος τῶν Κοινοτήτων Κατακομβιτῶν τῶν ὑπαγομένων στόν Ὁμολογητή Ἀρχιεπίσκοπο Γκλαζώφ Πέτρο (Λαντίγκιν, + 1958).

Ἀπό τήν μή Ὀρθόδοξη, λοιπόν, ΡΟΕΔ δέχθηκαν οἱ Ἀκακιακοί – Αὐξεντιανοί τό 1960 ἐπισκοπική χειροτονία (τούς ὀνομάζω Ἀκακιακούς – Αὐξεντιανούς διότι κακῶς ὀνομάζονται Φλωρινικοί, ἀφοῦ ὁ πρ. Φλωρίνης δέν ἄφησε διαδόχους). Μάλιστα ἡ χειροτονία σέ Ἐπίσκοπο Ταλαντίου τοῦ ἀρχιμ. Ἀκακίου Παππά ἔγινε ἀπό τόν Παλαιοημερολογίτη Ἀρχιεπίσκοπο Σικάγου Σεραφείμ (πού ἦταν σέ κοινωνία μέ τίς τοπικές Οἰκουμενιστικές «Ἐκκλησίες») καί τόν Νεοημερολογίτη Ἐπίσκοπο Θεόφιλο Ἰονέσκου. Γιά τοῦτο ἡ διαδοχή τοῦ εὑρύτερου Φλωρινικοῦ χώρου εἶναι προβληματική καί ἀντιμετωπίζεται ἀπό τήν Γνησία Ὀρθόδοξο Ἐκκλησία ὡς ἀπό σχισματικῶν.

Καλό εἶναι ὁ Κληρικός πού σᾶς ἐξυπηρετεῖ νά ἐπικοινωνήσει μέ τόν ἡμέτερο Κληρικό στόν Καναδᾶ, Ἱερέα π. Μάρκο Σμίθ, διότι προέρχεται ἀπό τήν δικαιοδοσία τοῦ Μητροπ. Βιταλίου καί ἀσφαλῶς γνωρίζει πολύ καλά τήν κανονική κατάσταση τῆς ὁμάδος αὐτῆς, ἀφοῦ ἔγινε δεκτός στήν Γνησία Ὀρθόδοξο Ἐκκλησία διά Μύρου καί Χειροθεσίας.

Σέ ὅτι ἀφορᾶ τίς ὁμάδες – δικαιοδοσίες πού δραστηριοποιοῦνται στή Ρωσία, ἡ κατάσταση εἶναι ἡ ἀκόλουθη:

Τήν 26.11/7.12.1977, 14 Ἱερομόναχοι τῆς Ἐκκλησίας τῶν Κατακομβῶν προσλήφθηκαν μυστικά ἀπό τόν Μητροπ. Φιλάρετο, μετά τόν θάνατο τοῦ Ἐπισκόπου τους Ἀντωνίου Galynsky – Mikhailovsky (+ 1976· τήν 5/18.5. 1990, ἡ Σύνοδος τῆς Ρωσικῆς Ἐκκλησίας τῆς Διασπορᾶς ἀναγνώρισε τίς χειροτονίες τοῦ Ἐπισκόπου Ἀντωνίου).

Στίς ἀρχές τῆς δεκαετίας τοῦ '80 ὑπήχθηκε στό Μητροπ. Φιλάρετο, ὁ Κατακομβίτης Ἱερεύς Νικήτας Lekhan τοῦ Χαρκόβου.

Τήν 5η/18η Ἰανουαρίου 1981, ἕνας Κατακομβίτης Κληρικός, ὁ ἀρχιμ. Λάζαρος Zhurbenko (+ 2005), προσλήφθηκε μυστικά ἀπό τόν Ἀρχιεπίσκοπο Γενεύης καί Δυτ. Εὐρώπης Ἀντώνιο, τῆς ΡΟΕΔ. Τό ἑπόμενο ἔτος 1982, ἕνας Κληρικός τῆς Ἐπισκοπῆς Δυτ. Εὐρώπης, ὁ ἀρχιμ. Βαρνάβας Prokofiev, χειροτονήθηκε μυστικά Ἐπίσκοπος Καννῶν καί στάλθηκε στή Μόσχα, ὅπου χειροτόνησε μυστικά τόν ἀρχιμ. Λάζαρο σέ Ἐπίσκοπο Ταμπώφ.

Τήν 1η/14η Ὀκτωβρίου 1990, ἡ Γραμματεία τῆς Συνόδου τῆς ΡΟΕΔ, μέ ἀνακοίνωσή της ἔριξε ἀρκετό φῶς στά γεγονότα αὐτά. "Τό 1982 ὁ Σεβ. Ἀρχιεπ. Γενεύης καί Δυτ. Εὐρώπης Ἀντώνιος καί ὁ Σεβ. Ἐπίσκοπος Βερολίνου καί Γερμανίας Μᾶρκος, μετά ἀπό ἐντολή τῆς Ἀρχιερατικῆς Συνόδου τῆς Ρωσικῆς Ἐκκλησίας τῆς Διασπορᾶς, τέλεσαν μυστικά τήν ἐπισκοπική χειροτονία τοῦ Ἱερομονάχου Βαρνάβα Prokofiev, οὔτως ὥστε μέ τήν συνεργασία τῶν Ἱεραρχῶν αὐτῶν νά ρυθμισθεῖ ἡ ἐκκλησιαστική ζωή τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας τῶν Κατακομβῶν στήν Ρωσία.

Ἐπειδή ἐξωτερικές καταστάσεις δέν ἐπιτρέπουν πλέον νά παραμείνουν μυστικοί Ἱεράρχες τῆς Ρωσικῆς Ἐκκλησίας τῆς Διασπορᾶς, τόσο ὁ Ἐπίσκοπος Λάζαρος στή Ρωσία, ὅσο καί ὁ Ἐπίσκοπος Βαρνάβας στή Γαλλία, ἡ Ἀρχιερατική Σύνοδος τώρα ἐπισήμως διακηρύσσει αὐτό τό γεγονός".

Μέ τόν τρόπο αὐτό ἡ Ρωσική Ἐκκλησία τῆς Διασπορᾶς ἐπενέβει στά Ρωσικά ἐκκλησιαστικά πράγματα, μή ἀναγνωρίζοντας τίς χειροτονίες τῆς Κατακομβίτικης Ὁμάδος τῶν Σεραφειμο-Γενναδιτῶν.

Τό 1990 ὁ Ἐπίσκοπος Λάζαρος πῆγε στή Νέα Ὑόρκη, ὅπου ἡ χειροτονία του ἀναγνωρίστηκε ἀπό τήν ὑπό τόν Μητροπολίτη Βιτάλιο Σύνοδο. Ἡ πρώτη ἐνορία πού προσχώρησε στή δικαιοδοσία τοῦ Ἐπισκόπου Λαζάρου ἦταν ἐκείνη τῶν ἁγ. Κωνσταντίνου καί Ἑλένης Σούζνταλ, ὅπου ἐφημέρευε ὁ ἀρχιμ. Βαλεντῖνος Rusantsov.

Στά τέλη τῆς δεκαετίας τοῦ '80, ὁ ἀρχιμ. Γουρίας Pavlov, τῆς ὁμάδος τῶν Κατακομβιτῶν πού δέν δέχονταν ταυτότητες τοῦ Σοβιετικοῦ Κράτους, προσχώρησε στή ΡΟΕΔ, ἡ ὁποία ἀποφάσισε τήν χειροτονία του σέ Ἐπίσκοπο, γιά τήν διαποίμανση τῶν ὁμάδων αὐτῶν. Τό 1990, ὅταν ἐπρόκειτο νά χειροτονηθεῖ Ἐπίσκοπος στή Νέα Ὑόρκη, κατηγορηματικά ἀρνήθηκε ὅταν ἔμαθε ὅτι ὁ Ἐπίσκοπος Λάζαρος τοῦ Ταμπώφ ἐπρόκειτο νά εἶναι μεταξύ τῶν χειροτονούντων. Τελικά χειροτονήθηκε Ἐπίσκοπος Καζάν στή Μονή Μεταμορφώσεως Βοστώνης, ἀπό Ἀρχιερεῖς τῆς ὑπό τόν Ἀρχιεπίσκοπο Ἀθηνῶν Αὐξέντιο Φλωρινικῆς Παλαιοημερολογιτικῆς Παρατάξεως τῆς Ἑλλάδος. (Ἤδη τό 1985 εἶχε ἀποκοπεῖ ἀπό τήν Ρωσική Ἐκκλησία τῆς Διασπορᾶς ἡ ὑπό τόν ἀρχιμ. Παντελεήμονα Μητρόπουλο Μονή Μεταμορφώσεως Βοστώνης καί τό πνευματικό της περιβάλλον, τῆς ὁποίας ὁ Ἀρχιεπίσκοπος Αὐξέντιος χειροτόνησε Ἀρχιερεῖς, μέ ἀποτέλεσμα τήν δημιουργία τῆς "Ἁγίας Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας τῆς Ἀμερικῆς - Holy Orthodox Church of America - HOCNA", σήμερα ὑπό τόν Μητροπολίτη Βοστώνης Ἐφραίμ).

Τήν 8η/21η Ἰουνίου 1990 - κατά τήν ἑορτή τοῦ ἁγ. Θεοδώρου, τοῦ Φωτιστοῦ τοῦ Σούζνταλ - οἱ Ἀρχιερεῖς τῆς Ρωσικῆς Ἐκκλησίας τῆς Διασπορᾶς Βερολίνου Μᾶρκος, Μανχάταν Ἰλαρίων καί Ταμπώφ Λάζαρος, συλειτούργησαν στό Σούζνταλ.

Τόν Φεβρουάριο τοῦ 1991 ὁ ἀρχιμ. Βαλεντῖνος χειροτονήθηκε σέ Ἐπίσκοπο Σούζνταλ καί Βλαδιμήρ στίς Βρυξέλλες.

Πλέον στή Ρωσία, μετά καί τήν χειροτονία τοῦ Ἐπισκόπου Κουμπάν Βενιαμίν, ἡ δικαιοδοσία τῆς Ρωσικῆς Ἐκκλησίας τῆς Διασπορᾶς δραστηριοποιοῦνταν σάν "Ἐλευθέρα Ρωσική Ὀρθόδοξος Ἐκκλησία" ("Free Russian Orthodox Church") καί πολλές ἐνορίες τοῦ Πατριαρχείου Μόσχας, καθώς καί Κοινότητες τῆς Ἐκκλησίας τῶν Κατακομβῶν, προσχώρησαν σ' αὐτήν.

Πέτρα σκανδάλου γιά τήν ἐκκλησιαστική ἑνότητα στή Ρωσία ἀποτέλεσαν:

Α. Ἡ πρακτική τοῦ Ἀρχιεπισκόπου Γερμανίας Μάρκου, ὁ ὁποῖος θεωροῦσε τήν Ρωσία ἔδαφος τῆς Ἐπισκοπῆς του καί προχώρησε σέ ἐνέργειες διασπαστικές τῆς ἑνότητος, λ. χ. χειροτόνησε Ἱερέα γιά τήν Ἁγία Πετρούπολη καί ἄρχισε συνομιλίες μέ τό Πατριαρχεῖο Μόσχας γιά τήν ἕνωση μεταξύ Πατριαρχείου καί Διασπορᾶς, οἱ ὁποῖες τελικά εὐωδώθηκαν ἐπί Πρωθιεραρχίας τοῦ Μητροπ. Λαύρου, προκαλῶντας ὅμως σχίσμα στή Ρωσική Ἐκκλησία τῆς Διασπορᾶς.

Β. Ὁ διορισμός ἀπό τήν Σύνοδο τοῦ Ἐπισκόπου Βαρνάβα στή θέση τοῦ Προϊσταμένου τοῦ Συνοδικοῦ Μετοχίου τῶν ἁγ. Μάρθας καί Μαρίας στή Μόσχα. Ὁ ἐπ. Βαρνάβας συγκάλεσε Ἱερατική Σύναξη - συμμετεῖχαν 10 περίπου κληρικοί - ἀγνοῶντας τούς ἄλλους Ἐπισκόπους. Τότε ἐμφανίστηκαν γιά πρώτη φορά φασιστικά - ἀκροδεξιά στοιχεῖα, ὅπως ἡ ὀργάνωση Pamyat.

Γ. Τό ποιόν τοῦ Ἐπισκόπου Λαζάρου. Ὁ ἐπ. Λάζαρος ἄν καί προέρχοταν ἀπό τίς Κατακόμβες, δέν πέτυχε νά χειροτονηθεῖ Ἱερεύς ἀπό τρεῖς Ἱεράρχες τῶν Κατακομβῶν (συμπεριλαμβανομένου καί τοῦ Ἐπισκόπου Ἀντωνίου Galinsky) καί τελικά χειροτονήθηκε ἀπό τόν Ἐπίσκοπο Βενιαμίν τοῦ Ἰρκούτσκ, τοῦ Πατριαρχείου Μόσχας. Στήν Ἐκκλησία τῶν Κατακομβῶν ἐπέστρεψε ἕνα χρόνο μετά στή Σιβηρία καί ἐπιτέθηκε μέ σφοδρότητα κατά τοῦ Ἐπισκόπου Θεοδοσίου Bahmetev. Πολλοί τόν ἔχουν κατηγορήσει γιά προδοσία τῶν Κατακομβῶν στή Σοβιετική Μυστική Ἀστυνομία. Κατά τόν Βλαδίμηρο Moss, ὁ Λάζαρος σάν Κληρικός δέν ἔγινε δεκτός "τόσο ἀπό τούς "μετριοπαθεῖς", ὅσο καί ἀπό τούς "ἐξτρεμιστές" τῆς Ἐκκλησίας τῶν Κατακομβῶν, τόσο ἀπό τόν κλάδο τῶν Σεραφειμο - Γενναδιτῶν ὑπό τόν Μητροπολίτη Ἐπιφάνιο Kaminsky, ὅσο καί ἀπό τούς Ματθαιϊκούς ὑπό τόν Μεγαλόσχημο Μοναχό Ἐπιφάνιο Chernov καί ἀπό τούς Ἀρνητές Διαβατηρίων πού ἀντιπροσώπευε ὁ ἀρχιμ. Γουρίας Pavlov, ὁ ὁποῖος ὅταν ἐπρόκειτο νά χειροτονηθεῖ Ἐπίσκοπος στή Νέα Ὑόρκη τό 1990 ἀπό τήν Ρωσική Ἐκκλησία τῆς Διασπορᾶς, κατηγορηματικά ἀρνήθηκε ὅταν ἔμαθε ὅτι ὁ Λάζαρος ἐπρόκειτο νά εἶναι μεταξύ τῶν χειροτονούντων".

Τήν 14/27. 4. 1993 ὁ Ἐπίσκοπος Λάζαρος πληροφόρησε τήν Σύνοδο τῆς Ρωσικῆς Ἐκκλησίας τῆς Διασπορᾶς, ὅτι "σύμφωνα μέ τό Οὐκάζιο ἀριθμ. 362, 7/20. 11. 1920 τοῦ Πατριάρχου Τύχωνος, οἱ ἀποφάσεις τῆς Συνόδου δέν εἶναι δεσμευτικές", χωρίς ὅμως νά διακόψει κοινωνία μαζί της. Σέ ἀπάντηση ἡ Σύνοδος "συνταξιοδότησε" τόν Ἐπίσκοπο Λάζαρο καί ἀποφάσισε νά μνημονεύεται στή Ρωσία ὁ Μητροπ. Βιτάλιος, μέχρι τήν σύγκληση Συνόδου τῆς Ἐλευθέρας Ρωσικῆς Ἐκκλησίας.

Τό 1993 ἡ Ρωσική Ἐκκλησία τῆς Διασπορᾶς ἀπέσυρε ἀπό τήν Ρωσία τόν Ἐπίσκοπο Καννῶν Βαρνάβα.

Τό 1994 (8η/21η Μαρτίου), ἡ "Ἐλευθέρα Ρωσική Ὀρθόδοξος Ἐκκλησία" συγκάλεσε Σύνοδο στό Σούζνταλ, ὅπου μεταξύ ἄλλων ἀποφασίστηκε:

· Ἡ δημιουργία μιᾶς προσωρινῆς Ἀνωτάτης Ἐκκλησιαστικῆς Διοικήσεως στή Ρωσία, μέχρι τήν σύγκληση Συνόδου τῆς Ἐλευθέρας Ρωσικῆς Ἐκκλησίας.

· Ἡ ἐκλογή καί χειροτονία Ἐπισκόπων· καί

· Ἡ συνέχιση τῆς μνημονεύσεως τοῦ Μητροπ. Βιταλίου, σέ ἔκφραση ἐκτιμήσεως πρός τήν Σύνοδο καί τό πρόσωπό του.

Μετά ἀπό αὐτή τήν ἀπόφαση χειροτονήθηκαν οἱ Ἐπίσκοποι Θεόδωρος τοῦ Μπορισόβσκ, Σεραφείμ τοῦ Σουχούμι καί Ἀγαθάγγελος τῆς Συμφερουπόλεως.

Τόν Μάϊο τοῦ 1994 ἡ Σύνοδος τῆς Ρωσικῆς Ἐκκλησίας τῆς Διασπορᾶς καταδίκασε τίς ἐνέργειες αὐτές χωρίς νά ἐπιβάλλει ποινές καί χειροτόνησε τόν Ἱερομόναχο Εὐτύχιο Kurochkin σέ Ἐπίσκοπο Ἰσίμ καί Σιβηρίας.

Τό 1995 δημιουργήθηκε σχίσμα στήν Ἐλευθέρα Ρωσική Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία καί προέκυψε ἡ δικαιοδοσία τοῦ Μητροπ. Βαλεντίνου τοῦ Σούζνταλ καί ἡ ὑπό τήν Ρωσικῆς Ἐκκλησίας τῆς Διασπορᾶς δικαιοδοσία τοῦ Ἀρχιεπισκόπου Λαζάρου.

Σήμερα, μετά ἀπό παλινδρομήσεις, ἀνακατατάξεις, καθαιρέσεις καί διαφοροποιήσεις, καθώς καί μετά τήν ἕνωση τῆς ὑπό τόν Μητροπ. Λαύρο ΡΟΕΔ μέ τό Πατριαρχεῖο Μόσχας, ὑπάρχουν στή Ρωσία τά ἀκόλουθα - ἐκτός Πατριαρχείου Μόσχας - ἐκκλησιαστικά σχήματα, τά ὁποῖα ἀπαρτίζονται ὄχι μόνον ἀπό Κληρικούς καί πιστούς πού προέρχονται ἀπό τήν Ἐκκλησία Κατακομβῶν, ἀλλά καί ἀπό συντηρητικούς καί ἀντιφρονοῦντες πρός τήν γραμμή τοῦ Πατριαρχείου Μόσχας, καθώς καί ἀπό καθηρημένους γιά διαφόρους λόγους ἀπ’ αὐτό, ἀκόμη καί ἠθικούς. Σημειώνω, ὅτι τά στοιχεῖα μπορεῖ νά ἔχουν ἀλλάξει, διότι οἱ ἀνακατατάξεις στίς ὁμάδες αὐτές εἶναι συνεχεῖς.

1. Ὁμάδες πού προέρχονται ἀπό τήν ΡΟΕΔ

α. Ὁμάδα τοῦ Μητροπολίτου Βιταλίου

Διέθετε τρεῖς Ἐπισκόπους καί 35 περίπου Ἱερεῖς, μέ περίπου ἰσάριθμο ἀριθμό Ἐνοριῶν - Κοινοτήτων.

· Ἐπίσκοπος Μπέλσκ καί Μολδαβίας Ἀντώνιος.

· Ἐπίσκοπος Βλαδιβοστόκ καί Ἄπω Ἀνατολῆς Ἀναστάσιος.

· Ἐπίσκοπος Σλαβιάνσκ καί Νοτίου Ρωσίας Βίκτωρ.

Καί οἱ τρεῖς αὐτοί Ἐπίσκοποι χειροτονήθηκαν μετά τό σχίσμα στή ΡΟΕΔ. Δέν ὑπάρχουν στοιχεῖα γιά τήν κατάσταση μετά τόν θάνατο τοῦ Μητροπ. Βιταλίου.

β. Ὁμάδα τοῦ Μητροπολίτου Ἀγαθαγγέλου.

Συγκεντρώνει ὅσους διαφωνοῦν μέ τήν ἕνωση τῆς ΡΟΕΔ μέ τό Πατριαρχεῖο Μόσχας. Μέ τήν σύμπραξη τῶν Ἐνισταμένων τοῦ «Μητροπ. Ὠρωποῦ» Κυπριανοῦ, ὁ Ἐπίσκοπος Συμφερουπόλεως Ἀγαθάγγελος προχώρησε σέ χειροτονίες Ἐπισκόπων καί συγκρότησε Σύνοδο (3 – 4 Ἀρχιερεῖς). Ὁμολογιακά - Ἐκκλησιολογικά ταυτίζονται μέ τούς Ἐνιστάμενους.

γ. Ὁμάδα τοῦ Μητροπολίτου Βαλεντίνου

Πρόκειται γιά τό μετά τό ἐσωτερικό σχίσμα στή ΡΟΕΔ εὑρύ ἐκκλησιαστικό σχῆμα τό ὁποῖο ἐμφανίζεται ὡς "Ρωσική Αὐτόνομος Ὀρθόδοξος Ἐκκλησία", τῆς ὁποῖας ἡγεῖται ὁ Μητροπολίτης Βαλεντῖνος τοῦ Σούζνταλ, μέ Σύνοδο 10 Ἐπισκόπων.

· Μητροπολίτης Σούζνταλ καί Βλαδιμήρ Βαλεντῖνος.

· Ἀρχιεπίσκοπος Μπορισόβσκ καί Σανῖνο Θεόδωρος (19.3.1994).

· Ἀρχιεπίσκοπος Σουχούμι καί Ἀμχαζίας Σεραφείμ (Κατακομβίτης Ἐπίσκοπος, πνευματικό τέκνο τοῦ Ὁμολογητοῦ Ἀρχιεπισκόπου Γκλαζώφ Πέτρου Λαντίγκιν, + 1957).

· Ἀρχιεπίσκοπος Νταουγκάβπιλς καί Λιθουανίας Βίκτωρ (21.6.1995).

· Ἀρχιεπίσκοπος Γιαράνσκ Ἀντώνιος (Κατακομβίτης Ἐπίσκοπος).

· Ἐπίσκοπος Σμίλι Ἰλλαρίων (Κατακομβίτης Ἐπίσκοπος στήν Οὐκρανία).

· Ἐπίσκοπος Ὀρενμπούργκ Τιμόθεος (24.11.2000).

· Ἐπίσκοπος Χαμπαρόβσκ Ἀμβρόσιος (26.11.2000).

· Ἐπίσκοπος Σουκχοντόλσκ Γερόντιος (24.2.2001).

· Ἐπίσκοπος Τοῦλα καί Μπριάνσκ Εἰρήναρχος.

Ἡ δικαιοδοσία τοῦ Μητροπ. Βαλεντίνου, παρά τόν διωγμό πού ὑφίσταται, ἐμφανίζεται ὡς ἡ πλέον ὀργανωμένη ὁμάδα (Περιοδικό Vetrograd, παρουσία στό Διαδύκτιο). Διαθέτει περίπου 130 ἐνορίες καί πλέον τῶν 100 Κοινοτήτων Κατακομβιτῶν πιστῶν. Μάλιστα ἐπενέβη καί στά ἐκκλησιαστικά πράγματα τῆς Ἀμερικῆς μέ τήν χειροτονία τοῦ Ἀρχιεπισκόπου Ντένεβρ Κολοράντο Γρηγορίου (ὁ ὁποῖος στήν συνέχεια ἀποστασιοποιήθηκε καί ἤδη δραστηριοποιεῖται καί στή Βουλγαρία μέ 4 Ἱερεῖς. Ἀπό τήν δικαιοδοσία αὐτή προσχώρησε στή Γνησία Ὀρθόδοξο Ἐκκλησία ὁ Ἱερεύς π. Πέτρος ἀπό τήν Βραζιλία, γενόμενος δεκτός ἀπό τόν Σεβ. Μητροπ. Κήρυκο διά Βαπτίσματος καί Χειροτονίας ὡς προερχόμενος ἀπό τόν Παπισμό).

Ἡ δικαιοδοσία αὐτή ἀντιμετωπίζει προβλήματα μέ τήν ἐπανεμφάνιση τῆς αἱρέσεως τῶν Ὀνοματολατρῶν. Τελευταῖα δύο Ἐπίσκοποι ἀποσπάσθηκαν, χειροτόνησαν τρίτο καί δημιούργησαν νέα «Σύνοδο».

δ. Ὁμάδα τοῦ Ἐπισκόπου Ἀλεξάνδρου

Διαθέτει τρεῖς Ἐπισκόπους καί 20 - 25 Κοινότητες Κατακομβιτῶν. Ὁ ἀριθμός τῶν Κληρικῶν τῆς ὁμάδος αὐτῆς δέν εἶναι γνωστός.

· Ἐπίσκοπος Καζάν Ἀλέξανδρος.

· Ἐπίσκοπος Μπριάνσκ Ἀρσένιος.

· Ἐπίσκοπος Ἀμβρόσιος Καταμάτζε.

Οἱ δύο πρῶτοι ἔχουν καθαιρεθεῖ ἀπό Ρωσική Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία τῆς Διασπορᾶς καί ὁ τρίτος εἶναι πρ. Ἀρχιερεύς τῆς Ἐκκλησίας τῆς Γεωργίας.

ε. Ὁμάδα τοῦ Ἀρχιεπισκόπου Τύχωνος

Ἡ ὁμάδα αὐτή προέκυψε ἤδη ζῶντος τοῦ Ἀρχιεπισκόπου Λαζάρου τοῦ Ταμπώφ (+ 2005), μέ τήν χειροτονία ἀπό τόν Ἀρχιεπίσκοπο Λάζαρο καί τόν Ἐπίσκοπο Βενιαμίν 4 Ἐπισκόπων. Τήν Ἱεραρχία της ἀποτελοῦν οἱ Ἀρχιερεῖς:

· Ἀρχιεπίσκοπος Ὄμσκ Τύχων· καί

· Ἐπίσκοπος Νόβγκοροντ Διονύσιος.

Κατά πληροφορίες ὑπάρχουν καί ἄλλοι Ἀρχιερεῖς, οἱ ὁποῖοι δηλώνουν ὅτι ὑπάγονται στόν Μητροπ. Βιτάλιο, ἀλλά ὁ τελευταῖος δέν τούς ἀναγνωρίζει. Δέν ὑπάρχουν στοιχεῖα γιά τόν Κλῆρο καί τίς ἐνορίες τῆς ὁμάδος αὐτῆς. Βρίσκεται σέ ἀνεπίσημη κοινωνία μέ τήν Ἑλληνική Παλαιοημερολογιτική ὁμάδα τοῦ «Ἀρχιεπισκόπου» Χρυσοστόμου Κιούση.

2. Ὁμάδες πού προέρχονται ἀπό τίς Κατακόμβες

α. Ἡ ὁμάδα τῶν Σεραφειμο - Γενναδιτῶν.

Πρόκειται γιά μία μεγάλη ὁμάδα πού προέρχεται ἀπό τόν Ἐπίσκοπο Σεραφείμ Pozdiyev καί τόν Μητροπολίτη Γεννάδιο Sekach. Ἐπί πρωθιεραρχίας τοῦ Μητροπ. Φιλαρέτου (+ 1985), ἡ Ρωσική Ἐκκλησία τῆς Διασπορᾶς ἀρνήθηκε νά ἀναγνωρίσει τίς χειροτονίες τῆς ὁμάδος αὐτῆς.

Μέχρι τό 2006 τόν χῶρο τῆς ὁμάδος αὐτῆς δραστηριοποιοῦνταν 6 Ἀρχιερεῖς:

· Μητροπολίτης Θεοδόσιος Gumenikov (στό βόρειο Καύκασο).

· Μητροπολίτης Ἐπιφάνιος Kaninsky (στή Λευκορωσία).

· Ἀρχιεπίσκοπος Βασίλειος Biliak (στά Μετακαρπάθια).

· Ἐπίσκοπος Ἰωάννης (στή Μόσχα).

· Ἐπίσκοπος Μωϋσῆς (Κατακομβίτης Ἐπίσκοπος).

· Ἐπίσκοπος Δοσίθεος (Κατακομβίτης Ἐπίσκοπος).

Τό θέμα τοῦ 666 - Bar Code προκάλε στίς τάξεις τῆς ὁμάδας αὐτῆς σκάνδαλα καί διχοστασίες, μέ ἀποτέλεσμα τήν δημιουργία σχισμάτων - νέων ὁμάδων.

1. Ὁμάδα τοῦ Μητροπολίτου Ἐπιφανίου.

Ὁ Μητροπολίτης Ἐπιφάνιος Gumenikov καθαιρέθηκε ἀπό τόν Μητροπολίτη Θεοδόσιο καί δραστηριοποιεῖται συνεργαζόμενος μέ τόν Μτροπολίτη Ραφαήλ (ἀγνώστων λοιπῶν στοιχείων).

2. Ὁμάδα τοῦ Μητροπολίτου Θεοδοσίου.

Ὁ Μητροπολίτης Θεοδόσιος Kaminsky δραστηριοποιεῖται μαζί μέ τόν Ἐπίσκοπο Βλαδίμηρο (ἀγνώστων λοιπῶν στοιχείων).

3. Ὁμάδα τοῦ Ἀρχιεπισκόπου Βασιλείου.

Ὁ Ἀρχιεπίσκοπος Βασίλειος τῶν Μετακαρπαθίων (Biliak) δραστηριοποιεῖται μέ τούς Ἐπισκόπους Λέβ (Λεωνίδα) καί Νικήτα (ἀγνώστων λοιπῶν στοιχείων).

Γιά τούς λοιπούς Ἐπισκόπους (Ἰωάννη, Μωϋσῆ καί Δοσίθεο) δέν ὑπάρχουν πληροφορίες γιά τήν τοποθέτησή τους.

Ὁ ἀριθμός τῶν Κληρικῶν καί τῶν Ἐνοριῶν - Κοινοτήτων τῶν ὁμάδων αὐτῶν παραμένει ἀπροσδιόριστος

β. Ἡ ὁμάδα τῶν Ἀνδρεϊτῶν.

Πρόκειται γιά μία ἀκροδεξιά - ναζιστικῆς κατευθύνσεως - ὁμάδα, μέ ἔντονο πολιτικό χαρακτῆρα, ἡ ὁποία ἰσχυρίζεται ὅτι ἔχει τήν Ἀποστολική Διαδοχή ἀπό τόν Ἀρχιεπίσκοπο Ἀνδρέα τῆς Οὔφα (+ 1937). Ἡ ὁμάδα ὑποστηρίζει, ὅτι ἔχει 12 Ἐπισκόπους (τόσο τό Πατριαρχεῖο Μόσχας, ὅσο καί ὁ Βλαδίμηρος Moss, δέχονται τήν θέση αὐτή), βεβαιωμένη ὅμως εἶναι ἡ παρουσία τῶν ἀκολούθων δύο:

· Ἀρχιεπίσκοπος Γότθων Ἀμβρόσιος (Κόμης φόν Σίβερς).

· Ἐπίσκοπος Παν - Γερμανίας Εὐάγριος (Βαρῶνος Ντένελν).

Ὁ ἀριθμός τῶν Κληρικῶν καί τῶν Κοινοτήτων τῆς ὁμάδος αὐτῆς παραμένει ἀπροσδιόριστος (κατά πληροφορίες οἱ πιστοί της ἀνέρχονται σέ ἀρκετές χιλιάδες). Ἀπό πολλούς συγχρόνους μελετητές, ὁ Ἀρχιεπίσκοπος Ἀμβρόσιος θεωρεῖται ἀπό τούς πλέον εἰδικούς σέ θέματα τῆς Ἐκκλησίας τῶν Κατακομβῶν. Ἄλλοι ἰσχυρίζονται, ὅτι ἐργαζόταν στά ἀρχεῖα τῆς KGB (ἀπό ὅπου πῆρε τά στοιχεῖα πού ἀφοροῦν τήν Ἐκκλησία τῶν Κατακομβῶν) καί εἶναι αὐτοχειροτόνητος.

γ. Ἡ ὁμάδα τοῦ Ἐπισκόπου Ἰσαάκ.

Ὁ καθηρημένος ἀπό τούς Σεραφειμο - Γενναδίτες Ἐπίσκοπος Ἰσαάκ δραστηριοποιεῖται στή Μόσχα. Ὁ ἀριθμός τῶν Κληρικῶν καί τῶν Ἐνοριῶν - Κοινοτήτων τῆς ὁμάδος αὐτῆς παραμένει ἀπροσδιόριστος.

δ. Ἡ ὁμάδα Galinsky

Πρόκειται γιά 14 Ἱερομονάχους οἱ ὁποῖοι μετά τόν θάνατο τοῦ Ἐπισκόπου τους Ἀντωνίου Galynsky - Mikhailovsky (+ 1976), προσλήφθηκαν μυστικά ἀπό τόν τότε Προκαθήμενο τῆς Ρ.Ο.Ε.Δ. Μητροπ. Φιλάρετο. Τήν 5/18.5. 1990, ἡ Σύνοδος τῆς Ρωσική Ἐκκλησία τῆς Διασπορᾶς ἀναγνώρισε τίς χειροτονίες τοῦ Ἐπισκόπου Ἀντωνίου. Μετά τόν θάνατο τοῦ Μητροπ. Φιλαρέτου (1985), οἱ Ἱερομόναχοι αὐτοί παρέμειναν ἀκέφαλοι. Σήμερα δέν εἶναι γνωστό πόσοι βρίσκονται στήν ζωή. Ὁ ἀριθμός τῶν Ἐνοριῶν - Κοινοτήτων τῆς ὁμάδος αὐτῆς δέν εἶναι γνωστός.

ε. Οἱ ἀρνητές διαβατηρίων

Πρόκειται γιά μεγάλες ὁμάδες λαϊκῶν καί μοναχῶν, οἱ ὁποῖοι κατά τήν διάρκεια τοῦ Σοβιετικοῦ καθεστῶτος ἀρνήθηκαν νά παραλάβουν πολιτική ταυτότητα (ἐπειδή θεώρησαν, ὅτι ἡ παραλαβή ταυτότητας ἀποτελοῦσε ἀναγνώριση τοῦ ἀθεϊστικοῦ καθεστῶτος), μέ ἀποτέλεσμα νά ἀποκοποῦν ἀπό τήν κοινωνία. Ὁ ἀριθμός τῶν κοινοτήτων καί τῶν μελῶν τους παραμένει ἄγνωστος. Μετά τήν πτώση τοῦ Σοβιετικοῦ καθεστώτος, κάποιες ὁμάδες φιλομοναρχικῶν πεποιηθήσεων, ἀρνήθηκαν νά παραλάβουν ἀκόμη καί ταυτότητες τῆς Ρωσικῆς Ὁμοσπονδίας! ἐπειδή δέν ἔφεραν τά διακριτικά τῶν Τσάρων.

Γ. Οἱ ὑπό τήν δικαιοδοσία Παλαιοημερολογιτικῶν Παρατάξεων ὁμάδες

Οἱ περισσότερες Παλαιοημερολογιτικές Παρατάξεις ἐπενέβησαν στά ἐκκλησιαστικά πράγματα τῆς Ρωσίας. Ὅπως προκύπτει ἀπό τούς ἐτήσιους ἡμεροδείκτες τῶν παρατάξεων αὐτῶν:

1. Στή Φλωρινική Παράταξη ὑπό τόν Ἀρχιεπίσκοπο Μακάριο ὑπάγονται 9 Κληρικοί, 9 Ναοί, 4 Μονές καί 42 μοναχοί καί μοναχές στήν Ρωσία καί 5 Κληρικοί καί 3 Ναοί στήν Οὐκρανία. Τελευταῖα χειροτονήθηκε γιά τήν Ρωσία ὁ Ἐπίσκοπος Ὀλύμπου Νεκτάριος.

2. Στή Φλωρινική Παράταξη ὑπό τόν Ἀρχιεπίσκοπο Χρυσόστομο ὑπάγονται 2 Ναοί στήν Ρωσία καί 1 στήν Γεωργία καί ἱσάριθμοι Κληρικοί.

3. Στήν "Ἁγία Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία τῆς Βορείου Ἀμερικῆς" (HOCNA), ὑπό τόν Μητροπ. Βοστώνης Ἐφραίμ, ὑπάγονται 4 Ἐνορίες στήν Ρωσία, 4 στήν Γεωργία, 1 στήν Οὐκρανία καί μία 1 στήν Λευκορωσία.

4. Στήν ὑπό τόν Μητροπολίτη Ὠρωποῦ καί Φυλῆς Κυπριανό Σύνοδο τῶν Ἐνισταμένων ὑπάγονται 3 Κληρικοί καί ἀρκετές Ἐνορίες - Κοινότητες στήν Γεωργία, καθώς ἐπίσης 3 Κληρικοί καί ἀρκετές Ἐνορίες - Κοινότητες στήν Νότια Ὀσετία. Τό 2005 χειροτονήθηκε γιά τήν Ὀσετία ὁ Ἐπίσκοπος Ἀλανίας Γεώργιος (Πουχάεβ· Περιοδικό "Ἅγιος Κυπριανός", φ. 329, Νοεμ. - Δεκ. 2005, σελ. 250 - 254).

Αναρτήθηκε από telemaxos doumanis

Ο χρόνος σε φάση ευλογίας

Ο χρόνος σε φάση ευλογίας

Χριστάκης Ευσταθίου, Θεολόγος

«Απέσταλκέ με…κηρύξαι ενιαυτόν Κυρίου δεκτόν»

Η Εκκλησία μέσα από τη σοφία της ξεδιπλώνει μπροστά μας τις πιο ευλογημένες προοπτικές, προκειμένου να επιτυγχάνεται μια αρμονική συνύπαρξη της ζωής μας με τον ανώτερο προορισμό στον οποίο μάς έταξε η αγάπη του Θεού. Σήμερα, λοιπόν, η μητέρα μας Εκκλησία μάς ξανοίγει στους ορίζοντες του καινούργιου, οι οποίοι παραπέμπουν σε ανεπανάληπτες ευκαιρίες για να επανατοποθετήσουμε τον εαυτό μας με μεγαλύτερη αξιοπιστία και σιγουριά στις σταθερές της αιωνιότητας. Να επιτρέψουμε δηλαδή σ’ αυτόν να βιώνει τον χρόνο, όχι βέβαια στον εφιάλτη της ανασφάλειας της φθοράς και του θανάτου –στοιχεία που ζώνουν από παντού στην καθημερινή μας ζωή- αλλά ως εμπειρία και πρόγευση του αιωνίου, δηλαδή της παρουσίας του Θεού σε κάθε στιγμή και σε κάθε μας βήμα.

Το νόημα της ημέρας εστιάζεται στην υψηλή πρόσκληση που μάς απευθύνει η Εκκλησία να βιώσουμε τον χρόνο στην προοπτική και την αιώνια αξία του καινούργιου. Εορτάζει την 1η Σεπτεμβρίου ως αρχή της Ινδίκτου, δηλαδή του νέου εκκλησιαστικού έτους, όπως καθιερώθηκε εδώ και πολλούς αιώνες. Η σημασία της Ινδίκτου, όπως αυτή πέρασε και στα ρωμαϊκά χρόνια, συνίστατο στην απαρχή του νέου έτους από άποψης χρόνου. Οι Ρωμαίοι προσδιόριζαν το νέο χρόνο και τον συνέδεαν με γεωργικές δραστηριότητες και ειδικότερα με τη σπορά. Ο ενιαυτός είναι δανεισμένος από το ομηρικό ρήμα «ενιαύω», που σημαίνει αναπαύομαι, ξεκουράζομαι. Στην Παλαιά Διαθήκη και ειδικότερα στο Λευιτικό , εντοπίζεται διάταξη, η οποία χαρακτηρίζει άγιο κάθε «ιωβηλαίο» έτος, δηλαδή το πεντηκοστό έτος που έρχεται ως επιστέγασμα επτά εβδομάδων ετών. Η είσοδος του αγίου έτους σημαινόταν με σάλπιγγες και προσελάμβανε ένα χαρούμενο και ευφρόσυνο χαρακτήρα. Κάθε 50 χρόνια με σκοπό την αποκατάσταση της κοινωνικής συνοχής απελευθερώνονταν οι Εβραίοι δούλοι, χαρίζονταν δυσβάστακτα χρέη και επίσης τα διάφορα προϊόντα δεν συγκεντρώνονταν πλέον στις αποθήκες των μεγαλοϊδιοκτητών, αλλά είχε πρόσβαση σ’ αυτά όλος ο κόσμος και κυρίως οι πτωχοί άνθρωποι.

Ποιοτικό περιεχόμενο

Πώς όμως συνδέονται τα γεγονότα με τον Χριστό και την Εκκλησία; Ένας πρώτος συσχετισμός εξακριβώνεται αν καταφύγει κάποιος στα Προφητικά βιβλία της Παλαιάς Διαθήκης. Ο προφήτης Ησαϊας αναφέρει για το Μεσσία: «Πνεύμα Κυρίου επ’ εμέ, ού ένεκεν έχρισέ με, ευαγγελίσασθαι πτωχοίς απέσταλκέ με…κηρύξαι ενιαυτόν Κυρίου δεκτόν». Σύμφωνα με τους προφητικούς αυτούς λόγους, ο «ενιαυτός του Κυρίου» αποβλέπει όχι μόνο στην τακτοποίηση υλικών αγαθών και βιοτικών μεριμνών αλλά στην πνευματική ανύψωση του ανθρώπου. Την ένταξή του δηλαδή στην προοπτική της αιωνιότητας. Σε μια τροχιά που ο χρόνος παύει πλέον να κυλά μέσα στην τραγικότητα και τον εφιάλτη της φθοράς και του θανάτου, αλλά αναδεικνύεται ως ροή ευκαιριών για ν’ ανυψωθεί υπαρξιακά ο άνθρωπος και ν’ αναπαύεται αιωνίως στις αγκάλες της αγάπης του Θεού. Τότε ο καινούργιος χρόνος κηρυσσόταν ως έτος αφέσεως των χρεών και άλλων συναφών υποχρεώσεων. Απελευθερώνονταν οι άνθρωποι από δυσβάστακτα βάρη και χρέη που τους γονάτιζαν και τους οδηγούσαν σε συνθήκες εξαθλίωσης. Όπως βλέπουμε δυστυχώς να συμβαίνει και σήμερα με την κρίση που μαστίζει την ανθρωπότητα, όχι μόνο σε οικονομικό αλλά κυρίως σε πνευματικό επίπεδο. Ο χρόνος στον χώρο της Εκκλησίας είναι πάντα καινούργιος και αποκτά ένα βαθύτερο περιεχόμενο, πέραν από ένα ανιαρό και επιφανειακό πέρασμά του. Με την αξιοποίησή του ο άνθρωπος απελευθερώνεται τώρα από τα δεσμά της αμαρτίας και καταξιώνεται ως πρόσωπο, με την ανεκτίμητη αξία του ως εικόνα του Θεού. Γιατί ακριβώς αξιώνεται να εγκολπώνεται την αγάπη Του σε μια συναρπαστική και βαθιά υπαρκτική συνάντηση μαζί Του.

Αγαπητοί αδελφοί, το πέρασμα από τον παλιό στον καινούργιο χρόνο όταν δεν υπάρχει ο Χριστός στη ζωή του ανθρώπου, σημαίνει σκλαβιά και υποδούλωση. Σημαίνει μια ψυχοφθόρα βίωση των πραγμάτων. Αντίθετα, αποδοχή της αγάπης Του, συνιστά απελευθέρωση από την καταδυνάστευση της αμαρτίας, που παραπέμπει στη φοβερότερη μορφή δουλείας. Ο Χριστός είναι τελικά εκείνος που ελευθερώνει τον σκοτισμένο νου του ανθρώπου και επανασυνδέει όλες τις τεθραυσμένες ψυχοσωματικές δυνάμεις του και του χαρίζει την ελευθερία στην αυθεντικότερη μορφή της. Το παλιό «ιωβηλαίο έτος» ονομάζεται τώρα «ενιαυτός Κυρίου». Δηλαδή, ο Θεός αρέσκεται στην προσφορά αγάπης σε όλους τους ανθρώπους. Ας αφήσουμε επομένως πρόσφορο έδαφος στην καρδιά μας για να καρποφορήσει ο «ενιαυτός του Κυρίου», με την κάθε ευλογημένη στιγμή που συνεπάγεται το πέρασμά του.

You might also like:

Αρχή της Ινδίκτου, ήτοι του νέου Εκκλησιαστικού Έτους

Η αιώνιος ζωή

Ο πόνος στη ζωή μας

Οι Άγιοι και η εποχή μας

LinkWithin

Αναρτήθηκε από Συνοδοιπορία στις 8/30/2013 12:53:00 π.μ.

Η κακή συνήθεια που έχουμε εμείς οι άνθρωποι να σκεπάζουμε τα σφάλματα μας

Η κακή συνήθεια που έχουμε εμείς οι άνθρωποι να σκεπάζουμε τα σφάλματα μας

Οι άνθρωποι έχουμε την κακή συνήθεια
Να σκεπάζουμε τα σφάλματα μας.
Αυτό το μάθημα το μάθαμε από τους προπάτορές μας
Τον Αδάμ και την Εύα, οι οποίοι
Μόλις αμάρτησαν και συνειδητοποίησαν
Την παρουσία του Θεού, από ντροπή κι από φόβο
Έτρεξαν να κρυφτούν ανάμεσα στα δένδρα του Παραδείσου
Και προσπάθησαν έπειτα και να δικαιολογηθούν.

Την ίδια τακτική ακολουθούν οι αμετανόητοι αμαρτωλοί
Όλων των αιώνων.

Μόλις διαπράξουν βαρύτατο σφάλμα
Προσπαθούν με ταχυδακτυλουργικές ενέργειες να το κρύψουν
Σπεύδουν να το κουκουλώσουν, να μη φαίνεται πουθενά.
Επινοούν τις πιο απίθανες μεθόδους για να σβήσουν τελείως τα ίχνη της παρανομίας τους
Να μην αποκαλυφθεί ποτέ ή αλχημεία τους, να μην τούς πιάσει ή τσιμπίδα του νόμου.
Να θυμηθούμε από την Παλαιά Διαθήκη τούς αδελφούς του Ιωσήφ.
Μόλις πούλησαν τον αδελφό τους στους Ισμαηλίτες έμπορους
Αναρωτήθηκαν τι τέχνασμα θα επινοήσουν, για να δικαιολογηθούν στον πατέρα τους.
Σοφίστηκαν να σφάξουν ένα κατσικάκι και να λερώσουν με το αίμα του
]Και με χώματα από το έδαφος το πολύχρωμο φόρεμα του Ιωσήφ.
Το έσχισαν κατόπιν και σε κάποια σημεία, για να δίνει την εντύπωση
Ότι ο αδελφός τους κατασπαράχθηκε από θηρίο.
Έπειτα το έστειλαν στον πατέρα τους λέγοντας ότι το βρήκαν στην ερημιά
Και ότι ανησυχούν μήπως είναι του Ιωσήφ.
Ο Ιακώβ αναγνώρισε τον χιτώνα του παιδιού του και με αγαθό λογισμό υπέθεσε
Ότι κάποιο θηρίο κατασπάραξε τον Ιωσήφ.
Από τη στιγμή εκείνη τον έκλαιγε ως νεκρό.
Το πονηρό τέχνασμα των δέκα μεγαλύτερων παιδιών του Ιακώβ προς το παρόν στέφθηκε με επιτυχία.

Κάπως έτσι ενεργεί ο αποστάτης άνθρωπος
Διαπράττει την αμαρτία και κατόπιν προσπαθεί να τη σκεπάσει με χίλια δύο πονηρά εφευρήματα.
Όπως η σουπιά ρίχνει μελάνη για να θολώσει τα νερά
Έτσι και ο αμαρτωλός γίνεται εφευρετικός στην πονηρία, για να σκεπάσει τα σφάλματα του.
Αλλά ας υποθέσουμε ότι κατορθώνει προσωρινά να σκεπάσει το σφάλμα του
Από τα μάτια των συνανθρώπων του.
Από τον παντέφορο οφθαλμό του Θεού δεν θα μπορέσει να το σκεπάσει ποτέ!
Διότι δεν υπάρχει δημιούργημα στον κόσμο πού να μπορεί να κρυφτεί από τον Θεό.
“Ούκ έστι κτίσις αφανής ενώπιον αυτού, πάντα δε γυμνά και τετραχηλισμένα τοις όφθαλμοίς αυτού, προς ον ημΐν ο λόγος” (Εβρ. δ’ 13).

Όλα είναι γυμνά και ξεσκεπασμένα στα μάτια Εκείνου
Προς τον οποίο θα δώσουμε λογαριασμό και απολογία για τις πράξεις μας.
Υπάρχει κάτι πού να μην τα γνωρίζει ο Κύριος;
Ο παντέφορος οφθαλμός του όλα το βλέπει και όλα τα παρακολουθεί.
“Αυτός την υπ’ ούρανόν πάσαν έφορά” (Ίώβ κη’ 24).
Επιβλέπει, κυβερνά, συντηρεί όλη τη δημιουργία.
Αλλά και διορθώνει κάτι που δεν γίνεται καλά.
Υπάρχει κάτι πού θα μείνει για πάντα κρυφό;
Δεν υπάρχει τίποτε κρυφό πού δεν θα φανερωθεί
Τίποτε μυστικό που δεν θα μαθευτεί
Τίποτε κρυμμένο στο σκοτάδι πού δεν θα βγει στο φως.
Θα έλθει μία μέρα πού όλα θα αποκαλυφθούν, όλα θα βγουν στην επιφάνεια!
Τότε γιατί αυταπατώμεθα με το λογισμό ότι μπορούμε να σκεπάζουμε τα αμαρτήματα μας;
Από ποιόν τα σκεπάζουμε;
Από τούς ανθρώπους;
Από τους ανθρώπους και να τα σκεπάζουμε μικρό το κέρδος.
Από τον Θεό;
Από τον Θεό, και να θέλουμε, δεν μπορούμε να τα σκεπάσουμε.
Ο δίκαιος Κριτής την ημέρα της Κρίσεως, την επιφανή και μεγάλη
Θα φανερώσει όλα όσα πράξαμε.
“Ώ, ποία ώρα τότε και ήμερα φοβερά!…

Βίβλοι ανοίγονται και πράξεις ελέγχον­ται και τα κρυπτά του σκότους δημοσι­εύονται”
Ψάλλουμε στο ίδιόμελο των αίνων της Κυριακής των Απόκρεω.
Ή ντροπή μας θα είναι τότε διπλή.
Πρώτον θα ντραπούμε για τα αμαρτήματα πού διαπράξαμε
Και δεύτερον θα ντραπούμε για την αλυσίδα των λανθασμένων ενεργειών
Που επινοήσαμε για να τα σκεπάσουμε.
Αντί λοιπόν να σκεπάζουμε τα σφάλματά μας
Να μετανοούμε γι’ αυτά και να τα εξομολογούμαστε στον Πνευματικό
Για να ελκύουμε τη Χάρη του Θεού και να λαμβάνουμε άφεση των αμαρτιών μας.
Ο άγιος Θεός δεν ευαρεστείται, όταν παίζουμε θέατρο.

Θέλει ότι κάνουμε, ότι σκεπτόμαστε, ότι επιθυμούμε, όλα να είναι σύμφωνα με το άγιο θέλημα του.
Αλλά κι αν ως άνθρωποι που είμαστε πέσουμε σε κάποια σφάλματα
Εκείνο πού περιμένει από μας είναι όχι να τα κρύψουμε
Αλλά να μετανοήσου­με και να τα διορθώσουμε.
Όσο πιο πολύ καθυστερούμε να διορθώσουμε τα σφάλματα μας
Τόσο περισσότερο επιβαρύνουμε τη θέση μας.
Μην ακούμε τον αντίδικο διάβολο που μας υποδεικνύει να σκεπάσουμε τα σφάλματα μας
Δήθεν για να απαλλαγούμε από τη ντροπή

Διότι ούτε από την ντροπή ούτε από τις συνέπειες της αμαρτίας απαλλασσόμαστε.
Το ορθόν είναι, όταν σημειώνουμε πτώση, να έχουμε την ειλικρίνεια να την ομολογήσουμε.
Να δείχνουμε με ειλικρινή μετάνοια την πληγή μας στον Πνευματικό λέγοντας:
Δικό μου, πάτερ, είναι το σφάλμα
Ο ίδιος ευθύνομαι για ότι έγινε.
Το καταθέτω με ειλικρίνεια την ώρα της Ιεράς Εξομολογήσεως
Και ζητώ από τον Θεό συγχώρηση.

Εάν υπάρχει από τη δική μας πλευρά ειλικρινής μετάνοια
Όλοι γνωρίζουμε πόσο μεγάλη είναι η Χάρη του Μυστηρίου!
Έχουμε “φιλάνθρωπον Πατέρα και Θεόν”
Ο οποίος διανοίγει “άγκάλας πατρικάς” και μας δέχεται πάλι κοντά του.
Μας ελεεί “κατά το μέγα έ­λεος του”
Και “κατά το πλήθος των οικτιρμών του” συγχωρεί τα παραπτώμα­τα μας.
Όχι λοιπόν κουκούλωμα των σφαλμάτων μας
Αλλά μετάνοια και ειλικρινής εξομολόγηση!


Πηγή: kotsarikos.com

Πηγή: Ορθόδοξα Ωφελήματα: Η κακή συνήθεια που έχουμε εμείς οι άνθρωποι να σκεπάζουμε τα σφάλματα μας http://orthodoxa-ofelimata.blogspot.com/2013/02/blog-post_8109.html#ixzz2dOWh3mgc

Ο ρόλος των πεθερικών στον Γάμο

Ο ρόλος των πεθερικών στον Γάμο

  |

Μέσα στον γάμο πάνω απ’ όλα στέκεται η συζυγική αγάπη. Πόσα δεν έχουν γραφεί γι’ αυτήν. Η αγάπη προσφέρει όχι γιατί είναι υποχρεωμένη, αλλά γιατί έχει πιστέψει στην αξία του άλλου, έστω και αν πρόκειται για τον εχθρό. Η αγάπη ποιεί «ψυχήν μίαν», δημιουργεί ομοψυχία, όπως λέει ο ιερός Χρυσόστομος. Και η γνήσια αγάπη «ου ζητεί τα εαυτής, ου παροξύνεται, ου λογίζεται το κακόν…πάντα στέγει, πάντα πιστεύει, πάντα ελπίζει, πάντα υπομένει η αγάπη ουδέποτε εκπίπτει» (Α΄ Κορ.13, 7-8).

Υπάρχει όμως και ένας απρόβλεπτος παράγοντας, που συχνά επιδρά διαλυτικά στον γάμο και την οικογένεια. Πρόκειται, δυστυχώς, για τους ίδιου τους γονείς. Όπως οι ευχές τους στηρίζουν θεμέλια οίκων, έτσι και οι άκαιρες παρεμβάσεις τους στη ζωή του ανδρογύνου γκρεμίζουν τις οικογένειες.

Πολλοί γονείς, δυστυχώς, δεν μπορούν να καταλάβουν , ότι γάμος σημαίνει νέα φωλιά, που πρέπει να μείνει αυτοκυβέρνητη. Οι γονείς ζητούν την τυφλή αφοσίωση των παιδιών τους ως ανταμοιβή για όσα τους πρόσφεραν στην ζωή. Λησμονούν όμως, ότι, ό,τι κάνουν οι γονείς για τα παιδιά τους είναι το καθήκον τους απέναντί τους, που δεν ζητά έπαινο και ανταμοιβή. Είναι καθολικός νόμος της φύσης, από την φωλιά των χελιδονιών μέχρι την καρδιά της ζούγκλας.

Τα παιδιά δεν είναι τα όργανά τους ώστε να τα χρησιμοποιούν για την ικανοποίηση του εγωισμού τους, το καθήκον των παιδιών απέναντι στους γονείς δεν απαιτείται, αλλά γεννιέται μέσα στην καρδιά τους και προσφέρεται ελεύθερα, αποδεικνύει δε και την σωστή ή όχι γονεϊκή αγωγή. Έτσι δοκιμάζεται και η αγάπη, αν ήταν δηλαδή κτητική-εγωιστική, ή ανιδιοτελής και θυσιαστική.

Η ζωή, ως γνωστό, δεν οπισθοδρομεί, πηγαίνει μπροστά. Δεν είναι οι γονείς τίποτε περισσότερο παρά τα τόξα μέσω των οποίων ο δωρεοδότης Θεός, εκτοξεύει σαν ζωντανά βέλη τα παιδιά μέσα στην ζωή. Μεγαλύτερη χαρά δεν υπάρχει από τον να βλέπουμε τα παιδιά μας να δημιουργούν μια ευλογημένη οικογένεια, θα πρέπει να πάψουμε να τα βλέπουμε ως μέσον της δικής μας ικανοποίησης.

Ας αφήσουμε στην αγάπη και ενότητά τους τα παιδιά μας, έστω και αν εμείς παρατηρούμε καταστάσεις, με τις οποίες δεν συμφωνούμε….

Η παρουσία των γονέων και η παρέμβασή τους στη ζωή των παιδιών τους οφείλει να είναι μόνον συμβουλευτική και υποστηρικτική. Τότε ασφαλώς θ’ αναδεικνύεται ο γάμος και η κοινωνία των μελών της, η οικογένεια, ο μικρός επίγειος παράδεισος, στον οποίο η αληθινή αγάπη έχει τον πρώτο και τελευταίο λόγο και η ένωση αυτή θ’ αποκαλύπτεται πράγματι ως «μυστήριο αγάπης».


Βαρβάρας Καλογεροπούλου-Μεταλληνού
Οικογένεια, αναζητώντας νόημα ζωής

Πηγή: Ορθόδοξα Ωφελήματα: Ο ρόλος των πεθερικών στον Γάμο http://orthodoxa-ofelimata.blogspot.com/2013/08/blog-post_7590.html#ixzz2dOWLcLwb

Η ΕΙΚΟΝΟΓΡΑΦΗΣΙΣ ΤΗΣ ΑΓΙΑΣ ΤΡΙΑΔΟΣ

Η ΕΙΚΟΝΟΓΡΑΦΗΣΙΣ ΤΗΣ ΑΓΙΑΣ ΤΡΙΑΔΟΣ

Η ΕΙΚΟΝΟΓΡΑΦΗΣΙΣ ΤΗΣ ΑΓΙΑΣ ΤΡΙΑΔΟΣ



Οἱ σύγχρονοι Αἱρετικοί Νεοεικονομάχοι πολεμοῦν δολίως τήν εἰκονογράφησιν τοῦ ΘΕΟΥ ΠΑΤΡΟΣ μέ τήν διαστροφικήν διδασκαλίαν ὅτι ἡ εἰκονογράφησις τοῦ Θεοῦ Πατρός ἐπιχειρεῖ τήν εἰκόνισιν τῆς Θείας φύσεως.


Αἱ εἰκόνες ὅμως, ὅπως μᾶς διδάσκουν οἱ Ἅγιοι Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας, δέν εἰκονίζουν τήν φύσιν ἤ οὐσίαν, ἀλλά εἶναι ΣΥΜΒΟΛΙΚΑΙ ἀπεικονίσεις τῆς ὑποστάσεως τοῦ εἰκονιζομένου. μήπως δύνται νά εἰκονισθῇ ἡ οὐσία καί φύσις τῶν Ἀγγέλων ἤ τῶν ψυχῶν ἤ καί τῶν δαιμόνων, ἤ τοῦ Παραδείσου καί τῆς κολάσεως; Ὄχι βεβαίως. Ἀλλά τόσαι εἰκόνες ὑπάρχουν μέ Ἀγγέλους καί ψυχάς καί δαίμονας. Τήν οὐσίαν ἤ φύσιν των εἰκονίζουν; Ὄχι βεβαίως. Πόσον μᾶλλον ἀδύνατον εἶναι νά εἰκονισθῇ ἡ Ἄκτιστος καί Ἄπειρος καί Ἀπερίγραπτος καί Ἀμέθεκτος ΘΕΪΚΗ Οὐσία ἤ Φύσις.

Ἄς ἰδοῦμε τί μᾶς διδάσκει ἡ Ἐκκλησία μέσῳ τῶν Οἰκουμενικῶν Συνόδων καί τῶν Ἁγίων Πατέρων σχετικῶς μέ τάς ἀποδεκτάς ἀπεικονίσεις:

«Λέγουσι γάρ [οἱ Χριστιανοκατήγοροι] ὅτι τήν πρέπουσαν τῷ Θεῷ προσκύνησιν καί λατρείαν ταῖς σεπταῖς εἰκόσι προσφέρουσιν οἱ Χριστιανοί, καί ὅτι τήν ἀκατάληπτον φύσιν περιγράφουσι. Ὦ τῆς παρεκτροπῆς καί ἠλιθιότητος... Οἱ γάρ Χριστιανοί οὔτε τήν ἐν Πνεύματι καί Ἀληθείᾳ προσκύνησιν ταῖς Εἰκόσι ἀπένειμαν, οὔτε τῆς Ἀοράτου καί Ἀκαταλήπτου Φύσεως εἰκόνα ποτέ πεποιήκασιν».1

«Οὐδέ γάρ τῆς Ἀοράτου Θεότητος Εἰκόνα ἤ ὁμοίωμα ἤ σχῆμα ἤ μορφήν τινά ἀποτυποῦμεν».2

«Οἱ ἐν τῇ Καθολικῇ Ἐκκλησίᾳ ὡς τέκνα γνήσια γεννηθέντες . . . τάς σεπτάς Εἰκόνας ἀποδεχόμεθα, εἰκόνας μόνον καί οὐδέν ἕτερον αὐτάς γινώσκοντες, καθό τοῦ πρωτοτύπου τό ὄνομα μόνον ἐχούσας καί οὐχί τήν οὐσίαν».3

Ὅποιος, λοιπόν προσκυνεῖ καί τιμᾶ τήν Εἰκόνα, προσκυνεῖ τοῦ εἰκονιζόμενου τήν ὑπόστασιν, κατά τήν Ἁγίαν 7ην Οἰκουμενικήν Σύνοδον, καί ὄχι τήν φύσιν τοῦ εἰκονιζομένου.

Ἀρκετοί Ἅγιοι Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας γράφουν πολύ ξεκάθαρα ὅτι δέν εἰκονίζομε τήν φύσιν τοῦ εἰκονιζομένου, ἀλλά τήν ὑπόστασίν του. Οὕτω ὁ Ἅγιος Θεόδωρος ὁ Στουδίτης λέγει: «Παντός εἰκονιζομένου οὐχί ἡ φύσις ἀλλά ἡ ὑπόστασις εἰκονίζεται».4

Ὁ δέ Ἅγιος Ἰωάννης ὁ Δαμασκηνός, ὁ μεγάλος αὐτός Ἅγιος τῆς Ἐκκλησίας ὁ ὁποῖος ἐπολέμησε μέ σφοδρότητα τούς Εἰκονομάχους, λέγει:

«Οἴδαμεν οὖν, ὅτι οὔτε Θεοῦ, οὔτε ψυχῆς, οὔτε δαίμονος δυνατόν θεαθῆναι φύσιν, ἀλλ᾽ ἐν μετασχηματισμῷ τινί θεωροῦνται ταῦτα, τῆς Θείας Προνοίας τύπους καί σχήματα περιτιθείσης τοῖς ἀσωμάτοις καί ἀτυπώτοις…

»Μή θέλων οὖν ὁ Θεός παντελῶς ἀγνοεῖν ἡμᾶς τά ἀσώματα, περιέθηκεν αὐτοῖς τύπους, καί σχήματα, καί εἰκόνας κατά τήν ἀναλογίαν τῆς φύσεως ἠμῶν, σχήματα σωματικά ἐν ἀΰλῳ ὁράσει νοός ὁρώμενα· καί ταῦτα σχηματίζομεν καί εἰκονίζομεν. Ἐπεί, πῶς ἐσχηματίσθη καί εἰκονίσθη τά Χερουβίμ; ἀλλά καί Θεοῦ σχήματα καί εἰκόνες ἡ Γραφή ἔχει».5

Ἐπίσης καί ὁ Ἅγιος Θεόδωρος ὁ Στουδίτης γράφει:

«Ἡ εἰκών ἔχει ὁμοιότητα πρός τήν ὑπόστασιν, ἀπεικονίζουσα ἐξωτερικά τινα σχήματα καί χρώματα τῆς ὑποστάσεως. Δέν ἔχει ὅμως ὁμοουσιότητα μέ τό εἰκονιζόμενον διότι διαφέρει εἰς τήν οὐσίαν».6

Ὅπως βλέπομεν, εἶναι φύσει ἀδύνατον διά τήν εἰκόνα νά εἰκονίσῃ τήν φύσιν τοῦ εἰκονιζομένου. Εἶναι φύσει ἀδύνατον νά εἰκονισθῇ ἡ φύσις οἱουδήποτε ὄντος.

Ἡ ἄποψις λοιπόν ὅτι ἡ εἰκών τῆς Ἁγίας Τριάδος ἐπιχειρεῖ νά περιγράψῃ τήν Θεϊκήν Φύσιν εἶναι λανθασμένη. Ὅσοι χρησιμοποιοῦν τήν ἄποψιν αὐτήν ὡς ἐπιχείρημα ἐναντίον τῆς Εἰκονίσεως τοῦ Θεοῦ Πατρός, ἐάν μέν τό κάνουν ἀφελῶς ἁπλῶς σφάλλουν, ἐάν ὅμως τό κάνουν σκοπίμως εἶναι ἐχθροί τῆς Ἀληθείας καί ἐχθροί τοῦ Θεοῦ.

Ὄχι μόνον εἰς τήν εἰκόνα τῆς Ἁγίας Τριάδος, ἀλλά εἰς οὐδεμίαν εἰκόνα δέν εἶναι δυνατόν νά εἰκονισθῇ ἡ οὐσία ἤ φύσις τοῦ εἰκονιζομένου.

Ἡ εἰκών τῆς Ἁγίας Τριάδος ΔΕΝ εἶναι περιγραφή τῆς Θεότητος. Εἶναι μία συμβολική εἰκών τῶν Τριῶν Προσώπων.

Εἰς αὐτήν ΣΥΜΒΟΛΙΚΩΣ εἰκονίζεται ὁ ΠΑΤΗΡ ὡς Παλαιός τῶν Ἡμερῶν, ὅπως συγκαταβατικῶς ἐμφανίσθηκε εἰς τά ὁράματα τῶν Προφητῶν εἰς τήν Παλαιάν Διαθήκην, καί ὁ ΥΙΟΣ, ὅπως τόν γνωρίζομεν ἀπό τήν Ἐνσάρκωσίν του, καί τό ΑΓΙΟΝ ΠΝΕΥΜΑ, ὅπως ἐμφανίσθηκε εἰς τήν βάπτισιν τοῦ Χριστοῦ.

Αὐτή εἶναι μία ΣΥΜΒΟΛΙΚΗ εἰκών καί δέν εἶναι οὔτε ἀπεικόνισις οὔτε προσπάθεια ἀπεικονίσεως τῆς ἀπείρου Φύσεως ἤ τῆς ἀμεθέκτου Οὐσίας τοῦ Θεοῦ.

ΜΕΡΙΚΑ ΑΠΟ ΤΑ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΑ ΤΩΝ ΝΕΟ-ΕΙΚΟΝΟΜΑΧΩΝ

ΕΝΑΝΤΙΟΝ ΤΗΣ ΕΙΚΟΝΟΣ ΤΗΣ ΑΓΙΑΣ ΤΡΙΑΔΟΣ

Θά ἐξετάσωμε κατωτέρω μερικάς ἀπό τάς δικαιολογίας καί τά ἐπιχειρήματα τά ὁποῖα χρησιμοποιοῦν οἱ Νεοεικονομάχοι ἐναντίον τῆς Ἱερᾶς Εἰκόνος τῆς Ἁγίας Τριάδος.

Δέν θά ἀναφερθῶμεν εἰς τάς βλασφημίας των, ὅπως, λόγου χάριν, ὅτι εἶναι εἴδωλον, ὅτι διδάσκει εἰδωλολατρίαν, ἀρειανισμόν, πολυθεΐαν, καί λοιπά.

Τά βασικά ἐπιχειρήματα ἐναντίον τῆς Ἱερᾶς Εἰκόνος τῆς Ἁγίας Τριάδος εἶναι τά ἑξῆς:

1.- Εἶναι αἱρετική καί εἰσῆλθεν εἰς τήν Ἐκκλησίαν ἀπό τήν Δύσιν.

2.- Ἔχει καταδικασθῆ ἀπό τήν Σύνοδον τῆς μόσχας τό 1666.

3.- Ἀπαγορεύεται βάσει τῶν ἀποφάσεων τῆς 7ης Οἰκουμενικῆς Συνόδου.

4.- Δέν εἶναι κανονική καί Ὀρθόδοξος διότι εἰκονίζει τόν Θεόν Πατέρα τόν ὁποῖον κανείς δέν ἔχει ἰδεῖ ποτέ, «Θεὸν οὐδεὶς ἑώρακε πώποτε» (Ἰωάν Α´ 18).

5.- Ὅλαι αἱ προφητικαί ὁράσεις εἶναι «Χριστοκεντρικαί».

Οἱ ἰσχυρισμοί αὐτοί εἶναι λανθασμένοι καί θά ἰδοῦμε διά ποίους λόγους, ἐξετάζοντες τόν κάθε ἕνα ἰσχυρισμόν ξεχωριστά.

1.- Εἶναι Αἱρετική καί εἰσῆλθεν εἰς τήν Ἐκκλησίαν ἀπό τήν Δύσιν.

Ἄς ἰδοῦμε ἐάν πράγματι αἱ εἰκονίσεις τοῦ Θεοῦ Πατρός εἰσῆλθον ἀπό τήν Δύσιν ἤ ἐάν ὑπῆρχον καί πρίν ἀπό τό σχίσμα τοῦ 1054, διότι πρίν τό 1054 δέν ὑπῆρχε Ἐκκλησία Δύσεως καί Ἀνατολῆς.

Θά ἰδοῦμε ὄντως ὅτι ὑπῆρξαν εἰκονίσεις τοῦ Θεοῦ Πατρός παλαιότεραι ἀπό τό Σχίσμα τῶν καθολικῶν τό ὁποῖο συνετελέσθη τό ἔτος 1054. Θά ἰδοῦμε μέ παραδείγματα ὅτι ὁ ἰσχυρισμός, «Εἶναι αἱρετική καί εἰσῆλθε εἰς τήν Ἐκκλησίαν ἀπό τήν Δύσιν», εἶναι λανθασμένος, ἀνιστόρητος καί παραπλανητικός.

Θά παρουσιάσωμε μόνον δύο παραδείγματα ἀπό τό 9ον αἰῶνα μέ συμβολικάς ἀπεικονίσεις τοῦ Θεοῦ Πατρός. Ἔτσι συντρίβεται ἡ πρόφασις τῶν Νεοεικονομάχων.

α) Τό πρῶτον παράδειγμα εἶναι ἀπό τό χειρόγραφον Ψαλτήριον τοῦ 820-840 μ.Χ, φυλασσόμενον εἰς τό Πανεπιστήμιον τῆς Οὐτρέχτης.

Εἰς αὐτό, ὁ Ψαλμός ΡΘ´ (κεφάλαιον 109 καί κατά τό μασ. 110), Ψαλμὸς τῷ Δαυΐδ, «ΕΙΠΕΝ ὁ Κύριος τῷ Κυρίῳ μου· κάθου ἐκ δεξιῶν μου, ἕως ἂν θῶ τοὺς ἐχθρούς σου ὑποπόδιον τῶν ποδῶν σου», διακοσμεῖται μέ μικρογραφίαν, εἰς τήν ὁποίαν βλέπομε τόν Υἱόν νά κάθεται ἐκ Δεξιῶν τοῦ Πατρός.7

β) Τό δεύτερον παράδειγμα προέρχεται ἀπό χειρόγραφον τοῦ 9ου αἰῶνος εὑρισκόμενον εἰς τήν Ἐθνικήν βιβλιοθήκην τῶν Παρισίων. Πρόκειται διά μίαν μικρογραφίαν ἡ ὁποία διακοσμεῖ τά Ἱερά Παράλληλα τοῦ Ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Δαμασκηνοῦ, ὅπου παριστάνεται τό ὅραμα τοῦ Ἁγίου Πρωτομάρτυρος καί Ἀρχιδιακόνου Στεφάνου. Ἐκεῖ ἀπεικονίζεται ὁ Υἱός τοῦ ἀνθρώπου ἐν τοῖς δεξιοῖς τοῦ Θεοῦ Πατρός.

Ὁ Θεός Πατήρ, ὁ ἄσαρκος καί ἀσχημάτιστος, σχηματίζεται συμβολικῶς ὡς Παλαιός Ἡμερῶν, ὡς συγκαταβατικῶς ὁ ἴδιος ἐνεφανίσθη εἰς τόν λιθοβολούμενον Πρωτομάρτυρα (Πράξ. Ζ´ 55-56).

Ἐφ’ ὅσον ὑπάρχουν ἀπεικονίσεις τοῦ Θεοῦ Πατρός περίπου δύο αἰῶνας πρίν ἀπό τό Σχίσμα τῆς Δύσεως, πῶς εἶναι δυνατόν νά εἶναι αἱρετικαί αἱ εἰκόνες αὐταί καί νά εἰσῆλθον εἰς τήν Ἐκκλησίαν ἀπό τήν Παπικήν Ἐκκλησίαν;

Ἐπί πλέον, ἡ ὕπαρξις τῆς εἰκόνος τοῦ Θεοῦ Πατρός χρονολογεῖται καί πολύ πρίν ἀπό τόν 9ον αἰῶνα. μαρτυρεῖται καί εἰς τούς κώδικας κοσμᾶ τοῦ Ἰνδικοπλεύστου, γράφοντος τόν 6ον αἰῶνα, καί εἰς τήν Ἐκκλησίαν τῆς Ἁγίας μαρίας τῆς μείζονος τό 432 μ.Χ., κατά τόν ἱστορικόν Γκαροῦτσι.

Συνεπῶς, ὁ ἀνωτέρω ἰσχυρισμός τῶν Νεο-εικονομάχων εἶναι ψευδής, ἀνιστόρητος καί προκατειλημένος.

2.- Ἔχει καταδικασθῆ ἀπό τήν Σύνοδον τῆς μόσχας τό 1666.

Ἐδῶ θά ἰδοῦμε ὅτι καί αὐτός ὁ ἰσχυρισμός δέν εἶναι καθόλου ὑπολογίσιμος.

Ὁ κύριος σκοπός τῆς Συνόδου τῆς μόσχας τό 1666 ἦτο ἡ καθαίρεσις τοῦ Πατριάρχου Νίκωνος.

Ἕνα ἀπό τά ἐνεργά μέλη τῆς Συνόδου τοῦ 1666 ἦτο ὁ μητροπολίτης Γαζαίων Παΐσιος Λιγαρίδης 8 ἀντιπρόσωπος τοῦ Πατριαρχείου Kωνσταντινουπόλεως. Ὅπως ἀπεδείχθη, ὁ ἐν λόγῳ ἦτο κρυπτοπαπικός Ἰησουΐτης, χειροτονημένος ἱερεύς τό 1639 εἰς τήν Ρώμην ἀπό τόν Οὐνίτην μητροπολίτην Raphael Korsak. Ὁ Παΐσιος λιγαρίδης κατώρθωσε νά χειροτονηθῇ μητροπολίτης Γάζης τόν Σεπτέμβριον τοῦ 1652 καί ἀργότερα, μεταξύ 1662-1678, νά παρουσιασθῇ εἰς τήν Ρωσσίαν ὡς σύμβουλος τοῦ τσάρου Ἀλεξίου μιχαήλοβιτς. Ἐκεῖ ἐνεφανίσθη ὡς ὑπέρμαχος τῆς Ὀρθοδοξίας, ἐνῶ συγχρόνως διετήρει τήν ἀλληλογραφίαν του μέ τούς καθολικούς! Ὁ Παΐσιος λιγαρίδης καθῃρέθη ὡς λατινόφρων ἀπό τό Πατριαρχεῖον Ἱεροσολύμων τόν Μάϊον τοῦ 1671 ἐπί πατριάρχου Δοσιθέου.9

Αἱ ἀποφάσεις τῆς Συνόδου τῆς μόσχας τό 1666 ἀμφισβητοῦνται καί ὑπό τῶν ἰδίων τῶν Ρώσσων. μέχρι σήμερον οἱ Ρῶσσοι προσκυνοῦν καί τήν εἰκόνα τῆς Ἁγίας Τριάδος καί ἄλλας εἰκονικάς παραστάσεις τοῦ Θεοῦ Πατρός.

Διακεκριμένον παράδειγμα ἀποτελεῖ ἡ θαυματουργός εἰκών τῆς Παναγίας τοῦ KURSK , ἡ ὁποία εἰκονίζει τόνΘεόν ΠΑΤΕΡΑ, ὡς ΠΑλΑΙΟΝ ΤΩΝ ΗΜΕΡΩΝ, ἄνωθεν τῆς βρεφοκρατούσης Ὑπεραγίας Θεοτόκου.

Ἄλλο παράδειγμα ἀποτελεῖ ἡ εἰκών τῆς Ἁγίας Τριάδος ἀπό τό 1676, δέκα χρόνια μετάτήν ἐν λόγῳ Σύνοδον τῆς μόσχας τό 1666. κατά τήν παράδοσιν τῆς μονῆς ὅπου εὑρίσκεται, χορηγός τῆς ἁγιογραφίας αὐτῆς τῆς εἰκόνος ἦτο ὁ ἴδιος ὁ Τσάρος Ἀλέξιος.

Πολλαί εἰκόνες τῆς Ἁγίας Τριάδος ἐκυκλοφόρησαν μετά τό 1666, καί αὐταί ἀποτελοῦν ἁπτήν ἀπόδειξιν πώς τό πλήρωμα τῆς Ἐκκλησίας δέν ἀπεδέχθη τάς ἀποφάσεις τῆς Συνόδου τοῦ 1666.

Πρέπει νά σημειωθῇ ὅτι αὐτή ἡ Σύνοδος τῆς μόσχας τό 1666-1667 θεωρεῖται ἀντικανονική διότι ἀντιτίθεται κατά τῶν ἀποφάσεων προηγουμένων Ὀρθοδόξων Συνόδων, ὅπως τῆς Συνόδου τοῦ 1553-1554, συγκληθείσης ὑπό τοῦ μητροπολίτου μακαρίου, ὁ ὁποῖος θεωρεῖται Ἅγιος ἀπό τήν Ἐκκλησίαν τῆς Ρωσσίας.

Ἡ προηγούμενη Σύνοδος τῆς μόσχας, τοῦ 1553-1554, ἀπεφάσισεν ὅτι ἡ εἰκών τῆς Ἁγίας Τριάδος εἶναι προσκυνητή καί ὅτι εἶναι σύμφωνος μέ τάς Ἀποστολικάς διδαχάς καί τήν Παράδοσιν τῆς Ἐκκλησίας καί πρέπει νά προσκυνῆται. Ἐκεῖνοι δέ οἱ ὁποῖοι δέν τήν προσκυνοῦν νά τιμωροῦνται. Ἡ αὐτή Σύνοδος ἐτιμώρησε μέ τρία χρόνια ἀποφυγῆς τῆς Θείας κοινωνίας τόν Ivan Mihailovitch Viskovaty, ὁ ὁποῖος ἐπολέμει τήν εἰκόνα τῆς Ἁγίας Τριάδος, καί ἐάν δέν συνεμορφοῦτο θά κατεδικάζετο ὡς αἱρετικός.

Ἐάν πάλιν ὑποθέσωμεν ὅτι ἡ Σύνοδος τῆς μόσχας τό 1666 ἦτο κανονική, καί τότε δέν δύνανται οἱ Νεοεικονομάχοι νά τήν χρησιμοποιήσουν διά τά ἐπιχειρήματά των ἐναντίον τῆς συμβολικῆς παραστάσεως τοῦ Θεοῦ Πατρός. Ἡ ἀπόφασις αὐτῆς τῆς Συνόδου δέντούς ὑπερασπίζει, διότι ὅπως βλέπομεν εἰς τά πρακτικά της, τήν εἰκονογράφησιν τοῦ Θεοῦ Πατρός τήν ἀπαγορεύει ἐπειδή ὁ Πατήρ δέν ἐσαρκώθη. Συγκεκριμένως γράφουν: «Ὁρίζομεν δέ ἀπό τοῦ νῦν τήν εἰκόνα τοῦ Κυρίου Σαβαώθ πλέον μή ζωγραφίζεσθαι, οὔτε εἰκονίζεσθαι, διότι τόν Κύριον Σαβαώθ (ἤγουν τόν Πατέρα) οὐδείς εἶδε ποτέ φανέντα ἐν σαρκί…»10

Ἡ βάσις ὅμως διά τήν εἰκονογράφησιν τοῦ Θεοῦ Πατρός δέν ὑπῆρξε ποτέ εἰς τήν Ὀρθόδοξον Ἐκκλησίαν ὁ βλάσφημος ἰσχυρισμός ὅτι δῆθεν ἐσαρκώθη ὁ Θεός Πατήρ. Ἡ βάσις ἐπί τῆς ὁποίας εἰκονίζεται συμβολικῶς ὁ Θεός Πατήρ, ἔγκειται εἰς τάς ὁράσεις τῶν Προφητῶν τάς ὁποίας ἡ Ἁγία Ζ´ Οἰκουμενική Σύνοδος ἐντέλλεται νά εἰκονίζωνται.

Ἡ ἐν μόσχᾳ Σύνοδος τοῦ 1666 δέν ἀναφέρεται καθόλου εἰς τήν πραγματικήν βάσιν τῆς εἰκονογραφήσεως τοῦ Θεοῦ Πατρός, εἰς τάς ὁράσεις τῶν Ἁγίων Προφητῶν, καί διά τοῦτο εἶναι λανθασμένο καί αὐτό τό ἐπιχείρημα τῶν Νεοεικονομάχων.

3.- Ἀπαγορεύεται βάσει τῶν ἀποφάσεων τῆς 7ης Οἰκουμενικῆς Συνόδου.

Ἐδῶ θά ἀσχοληθοῦμε ὀλίγον μέ τούς φανατικούς Νεοεικονομάχους, τούς αὐτοαποκαλουμένους νεοφωτίστους εἰς τό θέμα τῶν ἱερῶν εἰκόνων. «Εἴμεθα καί ἡμεῖς κάποτε ἐν τῆ πλάνῃ!» («Ὀρθόδοξος Πνοή», Τεῦχος 187) - Ἔτσι γράφουν τώρα οἱ Νεοεικονομάχοι κ.κ. Κύρηκος κοντογιάννης, «ἐπίσκοπος», καί Ἐλευθέριος Γκουτζίδης, θεολόγος, ἀναφερόμενοι εἰς τά προηγούμενα Ὀρθόδοξα δημοσιεύματά των περί τῶν ἱερῶν εἰκόνων.

Δέν θά σχολιάσωμε τάς πλάνας των, ἀλλά μόνον θά ρίξωμε μίαν ματιάν, εἰς τό πῶς διαστρέφουν τά Ἁγιοπατερικά κείμενα, πῶς τά ἀλλάζουν καί πῶς τά παρεξηγοῦν μέ πολύ πονηρόν τρόπον, διά νά περάσουν τό πονηρόν μήνυμά των. Ἔτσι δικαιολογοῦν τήν ὕπαρξίν των καί τήν κατά καιρούς Ἐκκλησιαστικήν των κατάστασιν. Καταπραΰνουν τάς συνειδήσεις τῶν ἁπλῶν πιστῶν, οἱ ὁποῖοι διερωτῶνται διατί πρίν μερικά χρόνια ἔγραφον καί ἐδημοσίευον ἐντελῶς διαφορετικά καί ἄκρως ἀντίθετα μέ αὐτά τά ὁποῖα διδάσκουν σήμερον.

Γράφουν λοιπόν εἰς τό περιοδικόν των, «Ὀρθόδοξος Πνοή» Τεῦχος 187: «Τί λέγει ὅμως ἡ Ἁγία Ζ΄ Οἰκουμενική Σύνοδος περί τῆς εἰκονίσεως τοῦ Θεοῦ Πατρός ἤ τῆς Ἁγίας Τριάδος, τήν ὁποίαν σεῖς ΑΣΕΒΩΣ μορφοποιεῖτε καί εἰκονίζετε εἰδωλικῶς, καί δή διαιρετήν καί ἑτερουσίαν!.. Διατί ἡ Ἁγία Ζ΄ Οἰκουμενική Σύνοδος δέν ἐθεσμοθέτησεν εἰκόνα τοῦ Θεοῦ Πατρός καί κατ' ἐπέκτασιν εἰκόνα τῆς Ὁμοουσίου ἀλλά καί ὑπερουσίου τρισυποστάτου Μιᾶς Θεότητος; Εἰς τήν πρός τόν εἰκονομάχον Λέοντα Ἐπιστολήν του ὁ Ἅγιος Γρηγόριος Ρώμης γράφει: «…ἰδόντες τόν Κύριον, καθώς εἶδον, ἱστορήσαντες ἐζωγράφησαν. Ἰδόντες Ἰάκωβον τόν ἀδελφόν τοῦ Κυρίου, καθώς εἶδον, αὐτόν ἱστορήσαντες ἐζωγράφησαν. Ἰδόντες τόν πρωτομάρτυρα Στέφανον, καθώς εἶδον, αὐτόν ἱστορήσαντες ἐζωγράφησαν, καί κατ' ἔπος, ἰδόντες τά πρόσωπα τῶν μαρτύρων τῶν ἐκχυσάντων τό αἷμα ὑπέρ Χριστοῦ, ἐζωγράφησαν, καί θεωρήσαντες λοιπόν ἐν ὅλῳ τῷ κόσμῳ οἱ ἄνθρωποι, ἀφέντες τάς προσκυνήσεις τοῦ διαβόλου, ταύτας προσεκύνησαν, οὐ λατρευτικῶς, ἀλλά σχετικῶς, ποῖόν σοι φαίνεται, βασιλεῦ, δίκαιον, ταύτας τάς εἰκόνας προσκυνεῖσθαι, ἤ τάς τῆς πλάνης τοῦ διαβόλου;» (Αὐτόθι [Πρακτικά τῶν Ἁγίων Οἰκουμενικῶν Συνόδων] 713/211).

Ἐδῶ εἶναι καθαρά ἡ παραπληροφόρησις τήν ὁποίαν ἐπιχειροῦν. Τό ἀνωτέρω ἀπόσπασμα ἀπό τήν ἐπιστολήν τοῦ Ἁγίου Γρηγορίου Πάπα Ρώμης δέν ἀναφέρεται καθόλου εἰς τόν Θεόν Πατέρα ἤ εἰς τήν Ἁγίαν Τριάδα. Πῶς λοιπόν εἰς τήν εἰσήγησίν των γράφουν; «Τί λέγει ὅμως ἡ Ἁγία Ζ΄ Οἰκουμενική Σύνοδος περί τῆς εἰκονίσεως τοῦ Θεοῦ Πατρός ἤ τῆς Ἁγίας Τριάδος, τήν ὁποίαν σεῖς ΑΣΕΒΩΣ μορφοποιεῖτε καί εἰκονίζετε εἰδωλικῶς, καί δή διαιρετήν καί ἑτερουσίαν»;

Συνεχίζοντες οἱ νεοφώτιστοι Νεοεικονομάχοι γράφουν: «Εἰς τήν ἰδίαν ἐπιστολήν του ἀντιμετωπίζει τούς κατηγόρους, οἱ ὁποῖοι ἔλεγον εἴδωλα τάς εἰκόνας καί ὅτι εἰκονίζομεν τήν ἀόρατον θείαν φύσιν. «Διά τί τόν Πατέρα τοῦ κυρίου Ἰησοῦ Χριστοῦ οὐχ ἱστοροῦμεν καί ζωγραφοῦμεν; Ἐπειδή οὐχ οἴδαμεν τίς ἐστιν, καί Θεοῦ φύσιν ἀδύνατον ἱστορῆσαι καί ζωγραφῆσαι, καί εἰ ἐθεασάμεθα καί ἐγνωρίσαμεν, καθώς τόν υἱόν αὐτοῦ, κἀκεῖνον ἄν εἴχομεν ἱστορῆσαι καί ζωγραφῆσαι, καί ἴνα κἀκείνου τόν χαρακτῆρα εἴδωλον ἀποκαλῆς. Μαρτυρόμεθά σοι ὡς ἀδελφοί ἐν Χριστῷ, εἴσελθε πάλιν εἰς τήν ἀλήθειαν, ὅθεν ἐξῆλθες, ἀπόρριψον τήν ὑψηλοφροσύνην, καί τό πεῖσμά σου κατάργησον, καί γράψον παντί καί πανταχοῦ, καί ἀνάστησον οὕς ἐσκανδάλισας καί ἀπετύφλωσας» (Αὐτόθι σελ. 211/718).

Ἡ ἀνωτέρω παράθεσις εἶναι τό δυνατότερον ἴχνος ἐρείσματος τό ὁποῖον θά ἠδύναντο νά ἀνεύρουν οἱ Νεοεικονομάχοι εἰς τά κείμενα τῶν Ἁγίων Πατέρων. Τί τό μεμπτόν ὅμως κάνουν; Δημιουργοῦν τεχνιέντως λάθος ἐντύπωσιν διά νά στηρίξουν τήν ἀστήρικτον Αἵρεσίν των καί πολεμικήν.

Πρῶτον, τήν Ἐπιστολήν τοῦ Ἁγίου Γρηγορίου Ρώμης πρός τόν Αὐτοκράτορα λέοντα τήν ἀναβαθμίζουν ὡς Φωνήν τῆς Ἁγίας Ζ´ Οἰκουμενικῆς Συνόδου, μέ τό νά τήν παραθέτουν μετά τό ἐρώτημα, «Τί λέγει ὅμως ἡ Ἁγία Ζ΄ Οἰκουμενική Σύνοδος περί τῆς εἰκονίσεως τοῦ Θεοῦ Πατρός ἤ τῆς Ἁγίας Τριάδος»; Τό ὅτι ἡ Ἐπιστολή τοῦ Ἁγίου εἶναι καταχωρημένη εἰς τά Πρακτικά τῆς Συνόδου δέν σημαίνει ὅτι ἀποτελεῖ μέρος τῶν Ἀποφάσεων τῆς Ἁγίας αὐτῆς Συνόδου. Εἰς τά Πρακτικά καταχωρῶνται ὅλα τά διαθέσιμα κατά τήν συνεδρίασιν κείμενα, ἀκόμη καί τῶν ἐναντίων. Διά νά ἀποφεύγεται λοιπόν ἡ ἐπιχειρουμένη παραπλάνησις μέσῳ τῆς δημιουργίας ἐντυπώσεων, καλόν εἶναι νά γίνῃ κατανοητόν ὅτι ἡ διατύπωσις τοῦ Ἁγίου δέν ἀποτελεῖ εἰς τήν παροῦσαν περίπτωσιν διατύπωσιν Συνοδικοῦ Ὅρου.

Δεύτερον, ἡ ἐν λόγῳ Ἐπιστολή τοῦ Ἁγίου Γρηγορίου Ρώμης πραγματεύεται τήν προσκύνησιν τῶν Ἱερῶν Εἰκόνων ἐν γένει καί μόνον ἐν παρόδῳ ἀναφέρεται εἰς τήν εἰκονογράφησιν τοῦ Θεοῦ Πατρός, χωρίς νά παρουσιάζῃ ἐνδελεχῆ μελέτην ἐπ᾽ αὐτῆς. Θέμα του δέν εἶναι τό ἐρώτημα ἐάν εἰκονίζεται ὁ Θεός Πατήρ, ἀλλά τό ἐάν προσκυνοῦνται αἱ εἰκόνες ἤ εἶναι εἴδωλα καί πρέπει νά πολεμοῦνται.

Τρίτον, τό σκεπτικόν τῆς διατυπώσεως ἔχει ὡς ἄξονα περιστροφῆς τό ὅτι «Θεοῦ φύσιν ἀδύνατον ἱστορῆσαι καί ζωγραφῆσαι». Αὐτό ἐγείρει ἐρωτηματικά. Διατί ἐπιχειρηματολογεῖ μέ αὐτόν τόν τρόπον ὁ Ἅγιος; Ποῖον ἐρώτημα ἀπαντᾶ; Τό ἐάν εἰκονίζεται ἡ Θεϊκή Φύσις ἤ τό ἐάν εἰκονίζεται τό πρῶτον Πρόσωπον τῆς Ἁγίας Τριάδος, ὁ Πατήρ; Ἱστορικῶς ἐξετάζοντες τό θέμα προκύπτει ὅτι τό ἐρώτημα τῆς ἐποχῆς ἦτο τό πρῶτον καί ὄχι τό δεύτερον. Ἡ Ἐκκλησία δέν ἀντιμετώπιζε τό ἐρώτημα τοῦ ἐάν εἰκονίζεται ὁ Θεός Πατήρ. Ἡ Ἐκκλησία τήν ἐποχήν ἐκείνην ἐκατηγορεῖτο ὅτι εἰκονίζει τήν Θείαν Φύσιν.

Ὅμως, ἐπειδή ὁ Θεός Πατήρ, ὡς ὁ πρῶτος καί μόνος Αἴτιος τῆς Ὑποστάσεως τοῦ Υἱοῦ καί τῆς Ὑποστάσεως τοῦ Ἁγίου Πνεύματος εἶναι ἡ πηγή τῆς Θεότητος τοῦ Υἱοῦ καί τῆς Θεότητος τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, συμβαίνει νά προσωποποιῇ ὁ Ἅγιος τό ἐρώτημα τῆς Θείας φύσεως εἰς τόν Ἀναίτιον Θεόν Πατέρα. καί ἐνῶ γράφῃ, «Διά τί τόν Πατέρα τοῦ Κυρίου Ἰησοῦ Χριστοῦ οὐχ ἱστοροῦμεν καί ζωγραφοῦμεν;» ἀπαντᾶ τό ἐρώτημα, «Διά τί τήν Θείαν Φύσιν καί Οὐσίαν οὐχ ἱστοροῦμεν καί ζωγραφοῦμεν;» Ἐπειδή δέν τήν γνωρίζομεν, οὐχ οἴδαμεν καί οὐκ ἐθεασάμεθα.

Εἶναι ἐντυπωσιακή λοιπόν καί ὄχι ἀληθής ἡ ἐκ μέρους τῶν Νεο-εικονομάχων χρῆσις τοῦ κειμένου τοῦ Ἁγίου Γρηγορίου Πάπα Ρώμης.

Παρομοία ἦτο καί ἡ τῶν μονοφυσιτῶν χρῆσις τῆς διατυπώσεως τοῦ Ἁγίου κυρίλλου Ἀλεξανδρείας: «Μία φύσις τοῦ Λόγου σεσαρκωμένη», τόν ἐξ ἴσου πονηρόν σκοπόν εἶχε, τήν πλάνην, καί εἰς τό ἴδιον τέλος κατέληγε, τήν ἀπώλειαν.

Εἰς τήν συνέχειαν, οἱ νεοφώτιστοι Νεοεικονομάχοι, ἀφήνοντες τόν Ἅγιον Γρηγόριον Ρώμης καί ἀναλαμβάνοντες τῆς Ἁγίας Ζ´ Οἰκουμενικῆς τήν ἔγγραφον Ἀπόφασιν, γράφουν:

«Καί πάλιν ἐν τῆ Ε΄ Πράξει τῆς ἰδίας Ἁγίας Συνόδου, ρητῶς κηρύσσεται ὅτι ἡ θεία φύσις δέν περιγράφεται καί δέν ζωγραφίζεται, ἀλλά μόνον ἡ ἀνθρωπότης τοῦ ἐνανθρωπήσαντος Θεοῦ Λόγου: «…τοῦ δέ Θεοῦ εἰκόνας ποιοῦμεν, λέγω δή τοῦ Κυρίου καί Σωτῆρος ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ, καθώς ὤφθη ἐπί τῆς γῆς, καί τοῖς ἀνθρώποις συνανεστράφη, τοῦτον γράφοντες, καί οὐχ ὡς νοεῖται φύσει Θεός, ποία γάρ ὁμοίωσις, ἤ ποῖον σχῆμα τοῦ ἀσωμάτου καί ἀσχηματίστου Λόγου τοῦ Πατρός; Πνεῦμα γάρ ὁ Θεός, ὡς γέγραπται, τουτέστιν ἡ τῆς Ἁγίας καί Ὁμοουσίου Τριάδος φύσις, ἀλλ' ἐπεί εὐδοκίᾳ τοῦ Θεοῦ καί Πατρός κατελθών ὁ Μονογενής αὐτοῦ Υἱός καί Θεός Λόγος ἐξ οὐρανῶν, ἐσαρκώθη διά τήν ἡμῶν σωτηρίαν ἐκ Πνεύματος Ἁγίου καί τῆς ἀχράντου Παρθένου καί Θεοτόκου Μαρίας, τήν ἀνθρωπότητα αὐτοῦ γράφομεν, οὐχί τήν ἀσώματον Θεότητα» (Αὐτόθι σελ. 814/314).

Τί λοιπόν καταφέρουν νά ἀποδείξουν ἐδῶ, «Ὀρθόδοξος Πνοή» Τεῦχος 187, διά τῆς ἐπικλήσεως τῆς Ζ´ Οἰκουμενικῆς Συνόδου οἱ τῆς Νεοεικονομαχίας νεοφώτιστοι;

Ὅτι ΔΕΝ εἰκονίζεται ὁ Θεός Πατήρ;

Ὅτι ΔΕΝ εἰκονίζεται ἡ Ἁγία Τριάς; κάθε ἄλλο μόνον τό αὐτονόητον:

Ὅτι ΔΕΝ εἰκονίζεται ἡ Θεϊκή Φύσις. Ὅτι ΔΕΝ εἰκονίζεται ἡ τῆς Ἁγίας καί Ὁμοουσίου Τριάδος Φύσις.

Μήπως ἀποδεικνύουν ὅτι ἐκ τῶν Τριῶν Θεαρχικῶν Προσώπων ΜΟΝΟΝ ὁ Χριστός δύναται νά εἰκονίζεται; κάθε ἄλλο. μόνον τό αὐτονόητον: Ὅτι τόν Χριστόν εἰκονίζομεν κατά τήν ἀνθρωπίνην φύσιν καί ὄχι κατά τήν Θεϊκήν.

Τό ἀνωτέρω κείμενον τῆς Ε´ Πράξεως τῆς Ἁγίας Ζ´ Οἰκουμενικῆς Συνόδου δέν ἔχει οὐδεμίαν σχέσιν μέ τήν Αἱρετικήν ἐπιδίωξιν τῶν Νεοεικονομάχων οἱ ὁποῖοι μάχονται κατά τῆς εἰκόνος τοῦ Θεοῦ Πατρός καί κατά τῆς εἰκόνος τῆς Ἁγίας Τριάδος.

Εἶναι πασιφανές ὅτι τό κείμενον ἀπευθύνεται ἐναντίον ἐκείνων οἱ ὁποῖοι ἐθεώρουν τάς εἰκόνας ὡς περιγραφάς τῆς Θείας Φύσεως καί ὄχι ὡς συμβολικάς παραστάσεις τῶν ὁράσεων τῶν Προφητῶν.

Ἡ Ἐκκλησία ποτέ δέν ἐδέχθη τάς εἰκόνας τῆς Ἁγίας Τριάδος ὡς περιγραφάς τῆς Θείας Φύσεως, ὅπως εἴδομεν καί εἰς τήν ἀρχήν.

Πρέπει νά τονισθῇ ὅτι ἡ Ἁγία καί μεγάλη 7η Οἰκουμενική Σύνοδος μακαρίζει αὐτούς οἱ ὁποῖοι δέχονται καί εἰκονίζουν τάς προφητικάς ὁράσεις. Κάθε χρόνο διαβάζομε τήν κυριακήν τῆς Ὀρθοδοξίας:

«Τῶν τάς προφητικάς ὁράσεις, ὡς αὐτό τό Θεῖον αὐτάς ἐσχημάτισε καί διετύπου, εἰδότων καί ἀποδεχομένων καί πιστευόντων, ἅπερ ὁ τῶν Προφητῶν χορός ἑωρακότες διηγήσαντο, καί τήν τῶν Ἀποστόλων καί εἰς Πατέρας διήκουσαν ἔγγραφον καί ἄγραφον παράδοσιν κρατυνόντων, καί διά τοῦτο εἰκονιζόντων τά Ἅγια καί τιμώντων, αἰωνία ἡ μνήμη».11

Ἡ ἰδία Ἁγία Σύνοδος Ἀναθεματίζει ἐπίσης αὐτούς οἱ ὁποῖοι δέν δέχονται νά εἰκονίσουν τάς Προφητικάς ὁράσεις:

«Τοῖς τάς μέν προφητικάς ὁράσεις, κἂν μη βούλοιντο, παραδεχομένοις, τάς δ’ ὀφθείσας αὐτοῖς εἰκονογραφίας, ὦ θαῦμα! καί πρό σαρκώσεως τοῦ Λόγου μή καταδεχομένοις, ἀλλ’ ἢ αὐτήν τήν ἄληπτόν τε καί ἀθέατον οὐσίαν ὀφθῆναι τοῖς τεθεαμένοις κενολογοῦσιν, ἢ εἰκόνας μέν ταῦτα τῆς ἀληθείας, καί τύπους, καί σχήματα ἐμφανισθῆναι τοῖς ἑωρακόσι συντιθεμένοις, εἰκονογραφεῖν δέ ἐνανθρωπήσαντα τόν Λόγον, καί τά ὑπέρ ἡμῶν αὐτοῦ πάθη οὐκ ἀνεχομένοις, Ἀνάθεμα α΄ ».12

Ἄραγε ὄχι μόνον δέν ἀπαγορεύει ἡ Ἁγία Ἑβδόμη Οἰκουμενική Σύνοδος τήν εἰκόνα τοῦ Συνθρόνου τῆς Ἁγίας Τριάδος μέ τόν Πατέρα ὡς Παλαιόν τῶν Ἡμερῶν, ὅπως ἔχει ἐμφανισθῆ εἰς τούς Προφήτας, ἀλλά ἀναθεματίζει ἐκείνους οἱ ὁποῖοι ἀρνοῦνται τήν εἰκονογράφησιν τῶν προφητικῶν ὁράσεων καί μακαρίζει αὐτούς οἱ ὁποῖοι τάς δέχονται.

4.- Δέν εἶναι κανονική καί Ὀρθόδοξη διότι εἰκονίζει τόν Θεόν Πατέρα τόν ὁποῖον κανείς δέν ἔχει ἰδεῖ ποτέ. «Θεὸν οὐδεὶς ἑώρακεν πώποτε» (Ἰωάν. ι-18).

Οἱ νέο-εικονομάχοι διαδίδουν μεταξύ ἄλλων καί τήν προπαγάνδα ὅτι ἡ εἰκών τῆς Ἁγίας Τριάδος ἀντιτίθεται ἀκόμη καί εἰς τήν Ἁγίαν Γραφήν. Ἄς ἰδοῦμε ὅμως τί μᾶς λέγει ὁ Ἅγιος Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος εἰς τήν 15ην Ὁμιλίαν του, ἀκριβῶς ἐπάνω εἰς τήν σχετικήν περικοπήν τοῦ Εὐαγγελίου τήν ὁποίαν χρησιμοποιοῦν οἱ Νεοεικονομάχοι:

«Θεὸν οὐδεὶς ἑώρακεν πώποτε· ὁ Μονογενὴς Υἱός, ὁ ὢν εἰς τὸν κόλπον τοῦ Πατρός, ἐκεῖνος ἐξηγήσατο. . . . Τί οὖν ἐροῦμεν τῷ μεγαλοφωνοτάτῳ Ἠσαΐᾳ λέγοντι· Εἶδον τόν Κύριον καθήμενον ἐπί θρόνου ὑψηλοῦ καί ἐπηρμένου; Τί δέ τῷ Ἰωάννῃ προσμαρτυροῦντι αὐτῷ ὅτι ταῦτα εἶπεν, ὃτε εἶδε τήν δόξαν αὐτοῦ; Τί δέ τῷ Ἰεζεκιήλ; Καί γάρ καί αὐτός ἐπί τῶν Χερουβίμ καθήμενον αὐτόν ὁρᾷ. Τί δέ καί τῷ Δανιήλ; καί γάρ αὐτός φῃσιν· Ὁ Παλαιός τῶν ἡμερῶν ἐκάθητο…. Καί ἕτεροι δέ αὐτόν ἑωράκασι. Πῶς οὖν ὁ Ἰωάννης εἶπεν, Θεὸν οὐδεὶς ἑώρακεν πώποτε; Δηλῶν ὃτι πάντα ἐκεῖνα συγκαταβάσεως ἦν, οὐκ αὐτῆς τῆς οὐσίας ….. Καί τοῦτο διά προφήτου τινός ὁ Θεός καί Πατήρ ἐμφαίνων ἔλεγεν· Ἐγώ ὁράσεις, φησίν, ἐπλήθυνα, καί ἐν χερσί Προφητῶν ὡμοιώθην, τουτέστι, συγκατέβην, οὐ τοῦτο ὅπερ ἤμην ἐφάνην».13

Ἐδῶ μᾶς ἐξηγεῖ ὁ Ἅγιος τό τί σημαίνει «Θεὸν οὐδεὶς ἑώρακεν πώποτε». Ὁ Ἅγιος Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος μᾶς ἐξηγεῖ τό τί ἀκριβῶς γράφει ὁ Εὐαγγελιστής. Γράφει διά τήν Θεϊκήν οὐσίαν καί ὄχι διά τάς συγκαταβατικάς ὁράσεις τῶν Προφητῶν εἰς τάς ὁποίας στηρίζεται ἡ εἰκών τῆς Ἁγίας Τριάδος, «πάντα ἐκεῖνα συγκαταβάσεως ἦν, οὐκ αὐτῆς τῆς οὐσίας».

Ἀποστομώνει ὁ Ἅγιος ἐπίσης αὐτούς οἱ ὁποῖοι διαδίδουν ὅτι μόνον ὁ Υἱός ἐμφανίσθη εἰς τήν Παλαιάν Διαθήκην καί ποτέ ὁ Πατήρ. «Καί τοῦτο διά Προφήτου τινός ὁ Θεός καί Πατήρ ἐμφαίνων ἔλεγεν· Ἐγώ ὁράσεις, φησίν, ἐπλήθυντα…».

Ὁ Ἀπόστολος Παῦλος μᾶς λέγει:

«Πολυμερῶς καὶ πολυτρόπως πάλαι ὁ Θεὸς λαλήσας τοῖς πατράσιν ἐν τοῖς προφήταις, ἐπ' ἐσχάτων τῶν ἡμερῶν τούτων ἐλάλησεν ἡμῖν ἐν υἱῷ» (Ἐβρ. Α´, 1-2).

Μέ πολλούς τρόπους καί πολλάς φοράς ὁ Θεός Πατήρ ἔχει φανερωθῆ εἰς τήν Παλαιάν Διαθήκην διά μέσῳ τῶν Προφητῶν καί εἰς τήν καινή Διαθήκη διά μέσῳ τοῦ μονογενοῦς Του Υἱοῦ, τοῦ κυρίου Ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ. Τί ἄλλο χρειάζονται οἱ Νεοεικονομάχοι διά νά σταματήσουν νά παρασύρουν τούς ἁπλοϊκούς; Ἤ μᾶλλον μέχρι πότε θά τούς κοροϊδεύουν.

5.- Ὅλαι αἱ Προφητικαί Ὁράσεις εἶναι «Χριστοκεντρικαί».

Ἡ ὀνομασία «Παλαιός τῶν Ἡμερῶν» ὅπως καί τό ὄνομα «Θεός» ἀνήκει καί εἰς τά Τρία Πρόσωπα τῆς Ἁγίας Τριάδος. Δέν ἀνήκει ἀποκλειστικῶς εἰς τόν υἱόν ὅπως διαδίδουν οἱ Νεοικονοκλάστες. Ἡ Ἱερά Σύνοδος τό 1994 ἀνέθεσε εἰς τούς θεολόγους νά προσφέρουν τήν γνώμη τους εἰς τά δύο τμήματα τοῦ Συνοδικοῦ τῆς Ὀρθοδοξίας, σχετικά μέ τούς μακαρισμούς, Αἰωνία ἡ μνήμη εἰς ὅσους δέχονται καί εἰκονογραφοῦν τας ὁράσεις τῶν προφητῶν καί μέ τό Ἀνάθεμα εἰς ὅσους δέν τούς δέχονται. μετά ἀπό μελέτην μερικῶν μηνῶν, τήν 19-03-1995, γράφουν πέντε (5) ἀπό αὐτούς:

«καί τά δύο αὐτά τμήματα τοῦ Συνοδικοῦ τῆς Ὀρθοδοξίας ἔχουν χαρακτῆρα καθαρῶς Χριστοκεντρικόν».

Δηλαδή, ὅταν οἱ Προφῆται διηγοῦνται τάς ὁράσεις των εἰς τήν Παλαιάν Διαθήκην, ὅλαι αἱ Θεοφάνειαι εἶναι τοῦ Υἱοῦ. Ὁ Παλαιός τῶνἩμερῶν εἰς τάς προφητικάς ὁράσεις ἦτο πάντοτε ὁ Χριστός καί πουθενά δέν ἦτο ὁ Θεός Πατήρ.

Οἱ πέντε οἱ ὁποῖοι ὑπέγραψαν τό κείμενο εἶναι: Ἀρχιμανδρίτης κήρυκος κοντογιάννης, Ἱερομόναχος Νεόφυτος Τσακίρογλου, μοναχός Μάξιμος Τσακίρογλου, Ἀνέστης Χατζῆς, Δημήτριος Κάτσουρας.

Αὐτοί οἱ πέντε κύριοι ἀνήκουν εἰς τήν ὁμάδα τῶν Νεοεικονομάχων καί ἀρνοῦνται τήν εἰκόνα τῆς Ἁγίας Τριάδος, διότι, ὅπως λέγουν, ὁ Θεός δέν εἰκονίζεται καθώς «Θεὸν οὐδεὶς ἑώρακεν πώποτε». Διδάσκουν ὅτι εἰς ὅλας τάς Θεοφανείας τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης ἦτο μόνον ὁ Υἱός. κατ᾽ αὐτούς, ὅταν ὁ Θεός ἐμφανίσθηκε εἰς τούς Προφήτας καί εἰς τούς Πατριάρχας καί ἐμίλησε μαζί τους, ἡ ἐμφάνισις αὐτή ἦτο τοῦ Υἱοῦ καί ΟΧι τοῦ Πατρός.

Ἄς ἰδοῦμε ὅμως, τί μᾶς διδάσκει ἡ Ἐκκλησία μέσῳ τῶν Ἁγίων της:

1.- Ἄς ἀρχίσωμεν ἀπό τόν Ἅγιον Νικόδημον τόν Ἁγιορείτην, ὁ ὁποῖος εἰς τό Πηδάλιον γράφει εἰς τά προλεγόμενα τῆς Ζ´ Οἰκουμενικῆς Συνόδου:

«ὅτι καί ὁ Ἄναρχος Πατήρ πρέπει νά ζωγραφίζεται καθώς ἐφάνη εἰς τόν προφήτην Δανιήλ ὡς Παλαιός ἡμερῶν».14

2.- Ἡ Ἁγία Ζ´ Οἰκουμενική Σύνοδος, εἰς τήν Η´ Πρᾶξιν αὐτῆς λέγει:

«Πιστεύοντες εἰς ἓνα Θεόν ἐν Τριάδι ἀνυμνούμενον, τάς τιμίας αὐτοῦ εἰκόνας ἀσπαζόμεθα».15

3.- Ὅ Ἃγιος Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος, ὅταν σχολιάζῃ τό ὅραμα τοῦ Προφήτου Δανιήλ λέγει:

«Πατέρα καί Υἱόν οὗτος καί πρῶτος καί μόνος ὁρᾶ, ὡς ἐν ὂψει».16

4.- Ὁ Ἅγιος Ἐπιφάνιος περί τοῦ Ὁράματος τοῦ Δανιήλ λέγει:

«Καί ὡς ὁ Δανιήλ, εἶδεν τόν Παλαιόν τῶν ἡμερῶν, τοῦτο ὀπτασία τοῦ ΠΑΤΡΟΣ».17

5.- Ὁ Ἅγιος Γρηγόριος ὁ Παλαμᾶς περί τοῦ αὐτοῦ Ὁράματος τοῦ Δανιήλ λέγει:

«Ἀλλά καί πατέρα τόν Δαβίδ οὗτος ἔχει, . . . ὡς εἶναι τόν τεχθησόμενον Θεόν ὁμοῦ καί ἄνθρωπον, υἱόν τε ἀνθρώπου καί υἱόν Θεοῦ, παρά Θεοῦ καί Πατρός ὡς ἄνθρωπος τήν ἀδιάδοχον Βασιλείαν λαμβάνοντα, ὡς εἶδε καί προανεκήρυξεν ὁ Δανιήλ· «ἐθεώρουν γάρ», φησίν, «ἕως οὗ θρόνοι ἐτέθησαν καί Παλαιός Ἡμερῶν ἐκάθισε· καί ἰδού ὡς υἱός ἀνθρώπου ἐρχόμενος ἐπί τῶν νεφελῶν τοῦ οὐρανοῦ καί μέχρι τοῦ Παλαιοῦ τῶν Ἡμερῶν ἔφθασε, καί αὐτῷ ἐδόθη ἡ τιμή καί ἡ ἐξουσία».18

Ὑπάρχουν καί ἄλλαι πολλαί πατερικαί καί λειτουργικαί μαρτυρίαι αἱ ὁποῖαι μᾶς διδάσκουν ὅτι ἐφανερώθη καί ὁ Πατήρ εἰς τάς ὁράσεις τῶν Προφητῶν, ὄχι μόνον ὁ Υἱός, ὅπως προσπαθοῦν νά παρουσιάσουν οἱ Νεοεικονομάχοι. Ἡ 7η Οἰκουμενική Σύνοδος μακαρίζει αὐτούς οἱ ὁποῖοι παραδέχονται καί εἰκονίζουν τάς προφητικάς ὁράσεις, Εἰς τάς ὁράσεις τῶν Προφητῶν περιέχονται καί ὁράσεις τοῦ Πατρός, καί αὐτή εἶναι ἡ βάσις τῆς ὑπάρξεως τῆς Ἱερᾶς αὐτῆς εἰκόνος τῆς Ἁγίας Τριάδος.

ΕΠΙΛΟΓΟΣ

Ἡ εἰκών τῆς Ἁγίας Τριάδος μέ τόν Πατέρα ὡς Παλαιόν Ἡμερῶν εἶναι Ὀρθόδοξος καί προσκυνητή. Εἶναι ἑδραιομένη εἰς Ἀποφάσεις Οἰκουμενικῆς Συνόδου καί εἰς Διδαχάς Ἁγίων καί Θεοφόρων Πατέρων. Ὅσοι διώκουν τήν εἰκόνα αὐτήν καί δέν τήν προσκυνοῦν, ὅπως οἱ Νεοεικονομάχοι τοῦ 20οῦ αἰῶνος οἱ ὁποῖοι ἔφθασαν εἰς τό ση-μεῖον νά δημιουργήσουν καί σχίσμα εἰς τήν Ἐκκλησίαν τό 1995, καθώς καί οἱ ἀκολουθοῦντες αὐτούς, κουβαλοῦν μαζί τους τό Ἀνάθεμα τῆς Ζ´ Οἰκουμενικῆς Συνόδου καί φυσικά εὑρίσκονται ἐκτός Ἐκκλησίας.

Εὐχόμεθα εἰλικρινῶς ὁ Τριαδικός Θεός νά φωτίσῃ τούς πρώην ἀδελφούς μας οἱ ὁποῖοι ἐμπιστεύθηκαν τούς Νεοεικονομάχους να μήν τούς ἐνθαρρύνουν μέ τό νά τούς ἀκολουθοῦν.

Μέ αὐτά τά λίγα νομίζω πῶς ἀπερρίφθησαν τά ἐπιχειρήματα τῶν Νεοεικονομάχων.

Ἡ εἰκών τῆς Ἁγίας Τριάδος εἶναι Ὀρθόδοξος και προσκυνητή, Ἡ προσκύνησίς της ἀποτελεῖ παράδοσιν τῆς Ἐκκλησίας, Ἡ ὕπαρξίς της εἶναι θεμελιωμένη εἰς πάρα πολύ στερεά θεμέλια, αὐτά τῶν Ἀποφάσεων Οἰκουμενικῆς Συνόδου.

____________________________________________________________________________

1 (Πρακτικά Οἰκουμενικῶν Συνόδων, Τόμ. Γ´ σελ. 347/847).

2 (Πρακτικά Οἰκουμενικῶν Συνόδων, Τόμ. Γ´ σελ. 297/797).

3 (Πρακτικά Οἰκουμενικῶν Συνόδων, Τόμ. Γ´ σελ. 342/842).

4 Θεοδώρου Ἡγουμένου τοῦ Στουδίτου, Ἀντιρρητικός, P.G. 99, 405A.

5 Ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Δαμασκηνοῦ, P.G. 94, 1344-1345.

6 Θεοδώρου Ἡγουμένου τοῦ Στουδίτου, P.G. 99, 1640).

7 Ἡ ἀνωτέρω μαρτυρία εἶναι προσβάσιμος εἰς τόν διαδικτυακόν τόπον: http://psalter.library.uu.nl/images/FOL_064V.JPG

8 Ἡ Δράση τοῦ Καθολικισμοῦ στίς Ἑλληνικές Χῶρες στά 1600-1700, Α. βακαλόπουλου, Ἱστορία τοῦ Νέου Ἑλληνισμοῦ, τόμ. Γ´, Θεσσαλονίκη 1968.

9 Κώδιξ τῆς Ἁγίας Πόλεως Ἱερουσαλήμ Α.Μ., σελ. 90-91.

101ΝΑ ΄ Πρακτικόν τῆς ἐν Μοσχοβίᾳ Συνόδου ἐπί Καθαιρέσει τοῦ Πατριάρχου Νίκωνος 1666-67.

11 Συνοδικόν τῆς Ἁγίας καί Οἰκουμενικῆς Ζ΄ Συνόδου ὑπέρ τῆς Ὀρθοδοξίας.

12 Συνοδικόν τῆς Ἁγίας καί Οἰκουμενικῆς Ζ΄ Συνόδου ὑπέρ τῆς Ὀρθοδοξίας.

13 Ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Χρυσοστόμου, P.G. 59, 97-98

14 Πηδάλιον, ἔκδοσις Ἀστήρ, σελίς 320.

15 Πρακτικά Οἰκουμενικῶν Συνόδων, Τόμ. Γ´ σελ. 383/883.

16 Ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Χρυσοστόμου, P.G. 56, 233.

17 Ἁγίου Ἐπιφανίου

181Ἁγίου Γρηγορίου τοῦ Παλαμᾶ, Ὁμιλία ιΔ´, 11.

Αναρτήθηκε από telemaxos doumanis