ΣΤΑΡΕΤΣ ΣΑΒΒΑΣ – Ο ΠΑΡΗΓΟΡΗΤΗΣ
Μετάφραση ἀπό τη ρωσική γλῶσσα:
Πρωτοπρεσβύτερος Ἰωάννης Φωτόπουλος
Διδαχές τοῦ στάρετς Σάββα
Μετάφραση ἀπό τη ρωσική γλῶσσα:
Πρωτοπρεσβύτερος Ἰωάννης Φωτόπουλος
Διδαχές τοῦ στάρετς Σάββα
Ἀποσπάσματα πού ἐλήφθησαν ἀπό τά κηρύγματά του (304-307)
Συντόμως περί τῆς προσευχῆς τοῦ Ἰησοῦ
Προσπαθῆστε νά ἀποκτήσετε ἀδιάλειπτη
προσευχή κράζοντας πρός τόν Κύριο: «Κύριε Ἰησοῦ Χριστέ Υἱέ τοῦ Θεοῦ,
ἐλέησόν με τόν ἁμαρτωλόν» καί στό σπίτι, στό ναό, στό δρόμο καί στήν
ἐργασία καί στό τραπέζι καί καθήμενοι καί κείμενοι καί νά κάνετε αὐτήν
τήν προσευχή μέ εὐλάβεια καί προσοχή, μέ αἴσθηση μετάνοιας μέ μεγάλη
ἁπλότητα χωρίς ἔνταση καί χωρίς νά πιέζεται τόν ἑαυτό σας γιά νά
νοιώσετε νά βγαίνουν ἀπό τήν καρδιά σας κάποια ἰδιαίτερη αἰσθήματα. Ἡ
προσευχή τοῦ Ἰησοῦ εἶναι εὔκολη ἐξ αἰτίας τῆς συντομίας της.
Ἡ προσευχή τοῦ Ἰησοῦ εἶναι ἡ πιό σπουδαῖα, ἡ πιό βασική πορσευχή.
Πρέπει πάντοτε νά ἔχουμε τή μνήμη τοῦ Θεοῦ, νά σκεπτόμαστε Αὐτόν κάθε ὥρα, σέ κάθε τόπο. Σέ κάθε ἀσχολία μέσα στήν καρδιά μας πάντοτε νά φωνάζουμε πρός Αὐτόν ἔστω καί μέ σύντομο τρόπο: «Κύριε, ἐλέησον! Κύριε βοήθει μοι!»
Μέχρι τό γεῦμα νά λέτε τήν προσευχή τοῦ Ἰησοῦ καί μετά τό γεῦμα νά τή λέτε μέ τήν προσθήκη: «Πρεσβείαις τῆς Θεοτόκου ἐλέησον ἡμᾶς».
Κάποιοι λέγουν τήν εὐχή τοῦ Ἰησοῦ συνδυάζοντας την μέ τήν ἀναπνοή:
Κύριε-εἰσπνοή, Ἰησοῦ -ἐκπνοή, Χριστέ-εἰσπνοή, Υἱέ-ἐκπνοή, Θεοῦ-εἰσπνοή, ἐλέησόν-ἐκπνοή, με-εἰσπνοή, τόν ἁμαρτωλόν-ἐκπνοή.
ἤ λέγουν:
Κύριε, Ἰησοῦ Χριστέ Υἱέ τοῦ Θεοῦ - εἰσπνοή
ἐλέησόν με τόν ἁμαρτωλόν-ἐκπνοή.
Αὐτό εἶναι πολύ καλό. Σημαίνει ὅτι ἀναπνέουν μέ τό ὄνομα τοῦ Χριστοῦ. Αὐτή ἡ σύντομη προσευχή θά σᾶς ἐξασκήσει στή μνήμη τοῦ Θεοῦ, θά συνάξει τό νοῦ ἀπό τό διασκορπισμό καί θά τόν συνδέσει μέ τό Θεό΄ θά βάλει στό νοῦ ἕνα εἶδος σφραγίδας, ὅπου πλέον δέν μποροῦν νά βρίσκονται τά ἀκάθαρτα πνεύματα.
Μείνετε νήφοντες καί ἄγρυπνοι, ἰδιαιτέρως κατά τόν χρόνο τῆς νοερᾶς-καρδιακῆς προσευχῆς. Κανείς δέν εἶναι τόσο εὐάρεστος στό Θεό, ὅσο ἐκεῖνος πού ἀσχολεῖται ὀρθά μέ τή νοερά-καρδιακή προσευχή.
Ἡ προσευχή τοῦ Ἰησοῦ ὀνομάζεται προφορική, ὄταν προφέρεται μέ λόγια΄ νοερά, ὄταν μ’ αὐτήν ἀδιάρρηκτα ἑνώνεται ἡ προσοχή τοῦ νοῦ΄ Καρδιακή ἤ νοερά-καρδιακή, ὅταν ἀρχίζει νά γίνεται μέσα στήν καρδιά.
Πρέπει νά ἀρχίσετε μέ τήν προφορική προσευχή, ἡ ὁποία μέ τή συνεχῆ, ἀβίαστη ἐκφορά της, μέ συντετριμμένη καρδιά, ἀπό μόνη της περνᾶ πρός τή νοερά καί ἡ νοερά στήν καρδιακή. Βαθμιαῖα ἡ προσευχή κυριαρχεῖ στήν ψυχή καί φέρει σ’ αὐτήν μιά κατάσταση εἰρήνης, ἡρεμίας, καθαρότητος, ἡσυχίας, τάξεως, χαρᾶς και συνεχοῦς ἐσωτερικῆς παρουσίας ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ.
Κυριώτερος καρπός τῆς ἐνέργειας τῆς προσευχῆς θεωρεῖται ὄχι ἡ θερμότητα ἤ ἡ γλυκήτητα, ἀλλά ὁ φόβος τοῦ Θεοῦ και ἡ συντριβή γιά τίς ἁμαρτίες μας.
Ἀπό κάθε σφάλμα, ἀπάτη καί γοητεία σώζει τόν ἐργάτη τῆς προσευχῆς ἡ μετάνοια καί τό δάκρυ. Τό δάκρυ εἶναι τό συντετριμμένο πνεῦμα. «Καρδίαν συντετριμμένην καί τεταπεινωμένην ὁ Θεός οὐκ ἐξουδενώσει», δηλαδή δέ θά τήν παραδώσει στήν ὕβρη τῶν δαιμόνων, ὅπως παραδίδεται ἀπ’ Αὐτόν ἡ ὑπερήφανη καρδιά, ἡ πλήρης ἐπάρσεως, ἐλπίδος στόν ἑαυτό της καί ματαιοδοξίας.
Γιά νά ἀποκτήσετε πνεῦμα προσευχῆς, παρακαλέστε τή Μητέρα τοῦ Θεοῦ πού ἀκοίμητα προσεύχεται ὑπέρ ἡμῶν.
Γιά νά ἐγκατασταθεῖ μέσα στή καρδιά ἡ ἀδιάλειπτη προσευχή, ἀπαιτεῖται ὁ προσευχόμενος νά μή λέγειτίποτε περιττό ἤ μάταιο κι ἀκόμη νά μήν ἀνησυχεῖ ἀπερίσκεπτα γιά τίποτε-νά μήν κάνει τίποτε κατά τό θέλημά του, ἀλλά νά προσπαθεῖ σέ ὅλα νά κάνει τό θέλημα τοῦ Θεοῦ.
Κάθε χριστιανός, ὅσο περισσότερο κρατιέται ἀπό τήν προσευχή τοῦ Ἰησοῦ, τόσο περισσότερο ἐξοργίζει τό διάβολο, πού δέν ὑποφέρει τό ὄνομα τοῦ Ἰησοῦ.
Ὁ ἐχθρός ξεσηκώνεται ἐναντίον σας, ἀλλά καί σεῖς σηκωθεῖτε ἐναντίον καί μήν ὑποχωρεῖτε. Μόλις θά ἀρχισετε νά ἐναντιώνεσθε σ’ αὐτόν, θά δραπευτεύσει. Μόνο πού αὐτό πρέπει νά τό κάνετε μέ αὐστηρότητα. Κοπιάστε μέ προθυμία, ἀλλά μή νομίζετε ὅτι ἐσεῖς οἱ ἴδιοι θά ἐπιτύχετε κάτι χωρίς τή βοήθεια τοῦ Θεοῦ. Αὐτή τή βοήθεια ζητῆστε τη συχνότερα.
Ὅποιος συνήθισε νά προσεύχεται, ἡ προσευχή ἔγινε ἡ ἀναπνοή του. Σ’ αὐτόν ὁ Σατανᾶς δέν εἶναι πιά φοβερός, διότι τόν φυλάσσει ἡ Θεία Χάρις. Τέτοιοι ἄνθρωποι αἰσθάνονται ὅτι ὁ Κύριος εἶναι πάντοτε μαζί τους, ὅτι τούς σώζει, ὅτι τούς σκεπάζει καί τούς λυτρώνει ἀπό τόν ἐχθρό.
Πρέπει κι ἐμεῖς νά στρεφόμαστε πρός τόν Κύριο καί τότε θά καταλάβουμε τά λόγια τοῦ ἐκκλησιαστικοῦ ὕμνου: «Βοηθός καί σκεπαστής ἐγένετό μοι εἰς σωτηρίας».
Διά τῆς προσευχῆς ὁ ἄνθρωπος ἀποκτᾶ καλό ἦθος, διδάσκεται τίς ἀρετές. Πρέπει μέ τή βοήθεια τῆς χάριτος τοῦ Θεοῦ νά προσπαθοῦμε να εἰσέλθουμε ἐντός τοῦ ἑαυτοῦ μας καί νά τόν ἀναγκάσουμε στήν ἀδιάλειπτη προσευχή τοῦ Ἰησοῦ. Ὁ Χριστός εἶπε ὅτι ἡ Βασιλεία τοῦ Θεοῦ βιάζεται. Κι ἐμεῖς πρέπει νά ἀναγκάσουμε τόν ἑαυτό μας νά ἀποκτήσει τήν κατάσταση τῆς προσευχῆς καί τῆς συντριβῆς, σύμφωνα μέ τήν προσευχή τοῦ ἁγίου Ἐφραίμ τοῦ Σύρου: «Πνεῦμα δέ σωφροσύνης, ταπεινοφροσύνης, ὑπομονῆς καί ἀγάπης δώρησαί μοι τῷ σῷ δούλῷ»» . Νά, λοιπόν, ἐμεῖς αὐτά δέν τά ἔχουμε.
Γι’ αὐτό πρέπει νά ἀναγκάσομε τόν ἑαυτό μας νά ἀποκτήσει αὐτές τίς ἀρετές καί νά κοινωνοῦμε συχνότερα τά Ἄχραντα Μυστήρια.
Μετά τή Θεία κοινωνία εἶναι ἰδιαιτέρως ἀναγκαῖο νά ἀσχολούμαστε μέ τήν προσευχή τοῦ Ἰησοῦ, γιά νά περιφράξουμε τόν ἑαυτό μας ἀπό τήν ἀπώλεια τῆς Χάριτος, προτιμώντας τήν προσευχή τῆς καρδιᾶς ἀπό τήν ἀνάγνωση ποικίλων, ἔστω και διδακτικῶν βιβλίων καί ἀκόμη περισσότερο ἀπό ὄλες τίς συνομιλίες μέ τούς ἀνθρώπους, οἰ ὀποῖες ὁδηγοῦν μόνο στήν κατάκριση.
Οἱ προχωρημένοι στήν πνευματική ζωή βλέπουν μέ τά μάτια τῆς καρδιᾶς μέ τί πανουργία ἐνεργεῖ ὁ διάβολος, πῶς μᾶς καθοδηγοῦν οἱ Ἄγγελοι, πῶς ὁ Κύριος ὡς ἔχων ἐξουσία παραχωρεῖ τούς πειρασμούς καί πῶς μᾶς παρηγορεῖ.
Ἡ προσευχή τοῦ Ἰησοῦ εἶναι ἡ πιό σπουδαῖα, ἡ πιό βασική πορσευχή.
Πρέπει πάντοτε νά ἔχουμε τή μνήμη τοῦ Θεοῦ, νά σκεπτόμαστε Αὐτόν κάθε ὥρα, σέ κάθε τόπο. Σέ κάθε ἀσχολία μέσα στήν καρδιά μας πάντοτε νά φωνάζουμε πρός Αὐτόν ἔστω καί μέ σύντομο τρόπο: «Κύριε, ἐλέησον! Κύριε βοήθει μοι!»
Μέχρι τό γεῦμα νά λέτε τήν προσευχή τοῦ Ἰησοῦ καί μετά τό γεῦμα νά τή λέτε μέ τήν προσθήκη: «Πρεσβείαις τῆς Θεοτόκου ἐλέησον ἡμᾶς».
Κάποιοι λέγουν τήν εὐχή τοῦ Ἰησοῦ συνδυάζοντας την μέ τήν ἀναπνοή:
Κύριε-εἰσπνοή, Ἰησοῦ -ἐκπνοή, Χριστέ-εἰσπνοή, Υἱέ-ἐκπνοή, Θεοῦ-εἰσπνοή, ἐλέησόν-ἐκπνοή, με-εἰσπνοή, τόν ἁμαρτωλόν-ἐκπνοή.
ἤ λέγουν:
Κύριε, Ἰησοῦ Χριστέ Υἱέ τοῦ Θεοῦ - εἰσπνοή
ἐλέησόν με τόν ἁμαρτωλόν-ἐκπνοή.
Αὐτό εἶναι πολύ καλό. Σημαίνει ὅτι ἀναπνέουν μέ τό ὄνομα τοῦ Χριστοῦ. Αὐτή ἡ σύντομη προσευχή θά σᾶς ἐξασκήσει στή μνήμη τοῦ Θεοῦ, θά συνάξει τό νοῦ ἀπό τό διασκορπισμό καί θά τόν συνδέσει μέ τό Θεό΄ θά βάλει στό νοῦ ἕνα εἶδος σφραγίδας, ὅπου πλέον δέν μποροῦν νά βρίσκονται τά ἀκάθαρτα πνεύματα.
Μείνετε νήφοντες καί ἄγρυπνοι, ἰδιαιτέρως κατά τόν χρόνο τῆς νοερᾶς-καρδιακῆς προσευχῆς. Κανείς δέν εἶναι τόσο εὐάρεστος στό Θεό, ὅσο ἐκεῖνος πού ἀσχολεῖται ὀρθά μέ τή νοερά-καρδιακή προσευχή.
Ἡ προσευχή τοῦ Ἰησοῦ ὀνομάζεται προφορική, ὄταν προφέρεται μέ λόγια΄ νοερά, ὄταν μ’ αὐτήν ἀδιάρρηκτα ἑνώνεται ἡ προσοχή τοῦ νοῦ΄ Καρδιακή ἤ νοερά-καρδιακή, ὅταν ἀρχίζει νά γίνεται μέσα στήν καρδιά.
Πρέπει νά ἀρχίσετε μέ τήν προφορική προσευχή, ἡ ὁποία μέ τή συνεχῆ, ἀβίαστη ἐκφορά της, μέ συντετριμμένη καρδιά, ἀπό μόνη της περνᾶ πρός τή νοερά καί ἡ νοερά στήν καρδιακή. Βαθμιαῖα ἡ προσευχή κυριαρχεῖ στήν ψυχή καί φέρει σ’ αὐτήν μιά κατάσταση εἰρήνης, ἡρεμίας, καθαρότητος, ἡσυχίας, τάξεως, χαρᾶς και συνεχοῦς ἐσωτερικῆς παρουσίας ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ.
Κυριώτερος καρπός τῆς ἐνέργειας τῆς προσευχῆς θεωρεῖται ὄχι ἡ θερμότητα ἤ ἡ γλυκήτητα, ἀλλά ὁ φόβος τοῦ Θεοῦ και ἡ συντριβή γιά τίς ἁμαρτίες μας.
Ἀπό κάθε σφάλμα, ἀπάτη καί γοητεία σώζει τόν ἐργάτη τῆς προσευχῆς ἡ μετάνοια καί τό δάκρυ. Τό δάκρυ εἶναι τό συντετριμμένο πνεῦμα. «Καρδίαν συντετριμμένην καί τεταπεινωμένην ὁ Θεός οὐκ ἐξουδενώσει», δηλαδή δέ θά τήν παραδώσει στήν ὕβρη τῶν δαιμόνων, ὅπως παραδίδεται ἀπ’ Αὐτόν ἡ ὑπερήφανη καρδιά, ἡ πλήρης ἐπάρσεως, ἐλπίδος στόν ἑαυτό της καί ματαιοδοξίας.
Γιά νά ἀποκτήσετε πνεῦμα προσευχῆς, παρακαλέστε τή Μητέρα τοῦ Θεοῦ πού ἀκοίμητα προσεύχεται ὑπέρ ἡμῶν.
Γιά νά ἐγκατασταθεῖ μέσα στή καρδιά ἡ ἀδιάλειπτη προσευχή, ἀπαιτεῖται ὁ προσευχόμενος νά μή λέγειτίποτε περιττό ἤ μάταιο κι ἀκόμη νά μήν ἀνησυχεῖ ἀπερίσκεπτα γιά τίποτε-νά μήν κάνει τίποτε κατά τό θέλημά του, ἀλλά νά προσπαθεῖ σέ ὅλα νά κάνει τό θέλημα τοῦ Θεοῦ.
Κάθε χριστιανός, ὅσο περισσότερο κρατιέται ἀπό τήν προσευχή τοῦ Ἰησοῦ, τόσο περισσότερο ἐξοργίζει τό διάβολο, πού δέν ὑποφέρει τό ὄνομα τοῦ Ἰησοῦ.
Ὁ ἐχθρός ξεσηκώνεται ἐναντίον σας, ἀλλά καί σεῖς σηκωθεῖτε ἐναντίον καί μήν ὑποχωρεῖτε. Μόλις θά ἀρχισετε νά ἐναντιώνεσθε σ’ αὐτόν, θά δραπευτεύσει. Μόνο πού αὐτό πρέπει νά τό κάνετε μέ αὐστηρότητα. Κοπιάστε μέ προθυμία, ἀλλά μή νομίζετε ὅτι ἐσεῖς οἱ ἴδιοι θά ἐπιτύχετε κάτι χωρίς τή βοήθεια τοῦ Θεοῦ. Αὐτή τή βοήθεια ζητῆστε τη συχνότερα.
Ὅποιος συνήθισε νά προσεύχεται, ἡ προσευχή ἔγινε ἡ ἀναπνοή του. Σ’ αὐτόν ὁ Σατανᾶς δέν εἶναι πιά φοβερός, διότι τόν φυλάσσει ἡ Θεία Χάρις. Τέτοιοι ἄνθρωποι αἰσθάνονται ὅτι ὁ Κύριος εἶναι πάντοτε μαζί τους, ὅτι τούς σώζει, ὅτι τούς σκεπάζει καί τούς λυτρώνει ἀπό τόν ἐχθρό.
Πρέπει κι ἐμεῖς νά στρεφόμαστε πρός τόν Κύριο καί τότε θά καταλάβουμε τά λόγια τοῦ ἐκκλησιαστικοῦ ὕμνου: «Βοηθός καί σκεπαστής ἐγένετό μοι εἰς σωτηρίας».
Διά τῆς προσευχῆς ὁ ἄνθρωπος ἀποκτᾶ καλό ἦθος, διδάσκεται τίς ἀρετές. Πρέπει μέ τή βοήθεια τῆς χάριτος τοῦ Θεοῦ νά προσπαθοῦμε να εἰσέλθουμε ἐντός τοῦ ἑαυτοῦ μας καί νά τόν ἀναγκάσουμε στήν ἀδιάλειπτη προσευχή τοῦ Ἰησοῦ. Ὁ Χριστός εἶπε ὅτι ἡ Βασιλεία τοῦ Θεοῦ βιάζεται. Κι ἐμεῖς πρέπει νά ἀναγκάσουμε τόν ἑαυτό μας νά ἀποκτήσει τήν κατάσταση τῆς προσευχῆς καί τῆς συντριβῆς, σύμφωνα μέ τήν προσευχή τοῦ ἁγίου Ἐφραίμ τοῦ Σύρου: «Πνεῦμα δέ σωφροσύνης, ταπεινοφροσύνης, ὑπομονῆς καί ἀγάπης δώρησαί μοι τῷ σῷ δούλῷ»» . Νά, λοιπόν, ἐμεῖς αὐτά δέν τά ἔχουμε.
Γι’ αὐτό πρέπει νά ἀναγκάσομε τόν ἑαυτό μας νά ἀποκτήσει αὐτές τίς ἀρετές καί νά κοινωνοῦμε συχνότερα τά Ἄχραντα Μυστήρια.
Μετά τή Θεία κοινωνία εἶναι ἰδιαιτέρως ἀναγκαῖο νά ἀσχολούμαστε μέ τήν προσευχή τοῦ Ἰησοῦ, γιά νά περιφράξουμε τόν ἑαυτό μας ἀπό τήν ἀπώλεια τῆς Χάριτος, προτιμώντας τήν προσευχή τῆς καρδιᾶς ἀπό τήν ἀνάγνωση ποικίλων, ἔστω και διδακτικῶν βιβλίων καί ἀκόμη περισσότερο ἀπό ὄλες τίς συνομιλίες μέ τούς ἀνθρώπους, οἰ ὀποῖες ὁδηγοῦν μόνο στήν κατάκριση.
Οἱ προχωρημένοι στήν πνευματική ζωή βλέπουν μέ τά μάτια τῆς καρδιᾶς μέ τί πανουργία ἐνεργεῖ ὁ διάβολος, πῶς μᾶς καθοδηγοῦν οἱ Ἄγγελοι, πῶς ὁ Κύριος ὡς ἔχων ἐξουσία παραχωρεῖ τούς πειρασμούς καί πῶς μᾶς παρηγορεῖ.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου