Αποδοχή αμαρτωλότητος, Μετάνοια, Προσευχή, Ομολογία, Άφεσις. Ομιλία π. Στέφανου Αναγνωστόπουλου στην Κυριακή του Ασώτου

Κυριακή τού Ασώτου 2009

Ως γνωστόν το Κίεβο είναι μια από τις ιερότερες πόλεις της Νότιας Ρωσίας, της σημερινής ανεξάρτητης Ουκρανίας. Εκεί ο Ορθόδοξος μοναχισμός έδειξε όλο το μεγαλείο του, μέσα στη δόξα που χάρισε ο Θεός σε αγιασμένους μοναχούς ειδικότερα βέβαια της Λαύρας του Κιέβου. Εκεί δεκάδες ενάρετοι μοναχοί που έφτασαν σε μεγάλα ύψη αρετής, τα σώματά των ετιμήθησαν με αφθαρσία μετά την οσιακή κοίμησή τους.

Σε έναν Έλληνα ιερέα ο οποίος πήγε προσκυνητής στον ιερό αυτό τόπο, και συχνά πηγαίνουν τώρα, ο ηγούμενος της Λαύρας μεταξύ των άλλων θαυμαστών αφηγήθηκε και το εξής. Όχι μόνον αναφέρθηκε στη γνωστή ιστορία, του Οσίου Λουκά επισκόπου Συμφερουπόλεως, αλλά και την εξής ιστορία:
Στη δεκαετία του 1980 (χίλια εννιακόσια ογδόντα), βρισκόμασταν δηλαδή προς το τέλος και προς την κατάρρευσιν του αθέου κομμουνιστικού καθεστώτος, ένας μοναχός της Λαύρας, ονειρεύθηκε έναν όσιο μοναχό του παρελθόντος, μέσα σε ουράνιο φως και δόξα πολλή. Ο οποίος του υπέδειξε ένα συγκεκριμένο μέρος μέσα στην αυλή της μονής και του ζήτησε να σκάψουν εκεί και να ξεθάψουν και να κάμουν ανακομιδή του λειψάνου του.
Ο μοναχός το είδε αυτό τρείς τέσσερις φορές, στην αρχή δεν του έδιδε σημασία, κατόπιν αναγκάστηκε να το πει στον ηγούμενο της Λαύρας. Εντυπωσιάστηκε εκείνος, αλλά δεν προέβη στην ανακομιδή. Τότε ο Άγιος εμφανίστηκε και στον ηγούμενο, και του επανέλαβε την εντολή της ανακομιδής.
Του ’πε μάλιστα και τ’ όνομά του. Και ότι είχε ζήσει πριν από τετρακόσια χρόνια στη Λαύρα. Χίλια πεντακόσια ογδόντα (1580). Και τελείωσε ως εξής:
«Θέλω να κάμετε ανακομιδή και να με βάλετε μαζί με τους άλλους μοναχούς αδελφούς μου».
Ο ηγούμενος βέβαια εκάλεσε το ηγουμενοσυμβούλιο, και σχεδόν το σύνολο των μοναχών να πάρουν μια απόφαση. Τελικά την πήραν να προβούν στην ανακομιδή. Και πράγματι σκάβοντας το χώμα, στο σημείο ακριβώς που υπέδειξεν ο ανώνυμος εκείνος όσιος, ο άγιος, επλημμύρισε ευωδία ο τόπος, και μόλις σήκωσαν το σκέπασμα ανεκάλυψαν ότι το λείψανό του ήτο άφθορο.
Τους κατέλαβε, όπως ήταν επόμενο, ιερόν δέος, και δεν προχώρησαν στην τελική ανακομιδή. Ερεύνησαν τα παλιά μοναχολόγια και βρήκαν το όνομα του οσίου, ο οποίος είχε ζήσει και τον δέκατον έκτον αιώνα. Ο άγιος τότε, τον σκέπασαν πρόχειρα, και είπε ο άγιος ηγούμενος ότι εγώ θα πάω να ενημερώσω τον Πατριάρχη. Αλλά πριν πάει όμως, είδε στον ύπνο του Πατριάρχου, εμφανίστηκε πάλι ο Άγιος αυτός μοναχός, και επανέλαβε το αίτημά του. Ε, ύστερα ακολούθησε και η ενημέρωσις του Πατριάρχου, από τον ηγούμενον της Λαύρας του Κιέβου.

Τότε εκείνος έστειλε τρείς επισκόπους, έγινε αρχιερατική Θεία Λειτουργία, με αγρυπνία και ευλάβεια πολλή, και κατόπιν οι επίσκοποι, έβγαλαν από τα σπλάχνα της γης, που το είχε και που το κατείχε η γη για τετρακόσια και πλέον χρόνια, ευωδιαστό με ευωδία Χριστού, άφθορο το οσιακό σώμα αυτού του Αγίου.
Το έβαλαν σε λάρνακα, και απέδωσαν πλήθος τιμών, ήρθαν όσοι μπορούσαν πιστοί, τα πράγματα πήγαιναν προς μία χαλαρότητα, εναντίον των χριστιανών, κι έτσι μπόρεσαν και παρευρέθησαν σ’ αυτή την τελετή αρκετοί πιστοί.
Μετά απ’ αυτά παρουσιάστηκε ο όσιος στον ύπνο πάλι του ηγουμένου και μ’ ένα αγγελικό μειδίαμα τον ευχαρίστησε και του είπε το εξής θαυμαστό και υπερθαύμαστο.
«Σ’ ευχαριστώ ηγούμενε για ότι έκανες για μένα τώρα. Θέλω όμως να σε παρακαλέσω για κάτι ακόμη. Στις Θείες Λειτουργίες που κάνεις συ και οι άλλοι ιερείς στη Λαύρα να προσεύχεσθε για τους κεκοιμημένους γονείς μου, Ανδρέου και Ναταλίας, στην Ιερά Προσκομιδή, γιατί έχουν ανάγκη και ακόμα περισσότερον, να προσεύχεσθε γι’ αυτούς με το κομποσχοίνι σας».
Εντυπωσιακό είναι αυτό, πολύ εντυπωσιακό, ένας καταξιωμένος άγιος ζητά τις προσευχές των ιερέων που ζουν κάτω στη γη, να μνημονεύσει τους κεκοιμημένους γονείς, στη Θεία Λειτουργία και στο κομποσχοίνι. Άλλη μια απόδειξη για τη δύναμη που έχουν οι ευχές της Εκκλησίας, υπέρ των κεκοιμημένων, και δω στην Αγία Προσκομιδή, όπου τα ψιχουλάκια που αντιπροσωπεύουν, τις ψυχές των ονομάτων που σεις δώσατε, ρίπτονται μέσα στο Άγιο Ποτήριον, μετά τη Θεία Κοινωνία, λέγοντας «απόπλυνον τας αμαρτίας των ενθάδε μνημονευθέντων δούλων Σου, ζώντων τε και τεθνεώτων, εις άφεσιν αμαρτιών και εις ζωήν αιώνιον, πρεσβείαις της Υπεραγίας Θεοτόκου και πάντων των Αγίων».
Το γεγονός αυτό αποδεικνύει πρώτον, την αναμφισβήτητη δόξα των Αγίων στην Βασιλεία του Αγίου Θεού,
δεύτερον, την αξίαν της μνημονεύσεως των ονομάτων των κεκοιμημένων και στη Θεία Λειτουργία, και με το κομποσχοίνι. Με το κομποσχοίνι μνημονεύομε στο όνομα του Ιησού Χριστού, και ονόματα ζωντανών για να ελεηθούν και αυτοί, και μείς μαζί, από την αγάπη του Θεού, χαρίζοντας μεταξύ των άλλων και το πνεύμα της μετανοίας, της ολοκληρωμένης μετανοίας, της αληθινής μετανοίας. Της μετανοίας εκείνης που είναι όμοια με τη μετάνοια του Ασώτου Υιού, της σημερινής Ευαγγελικής περικοπής.
Έτσι λοιπόν μακριά από την Εκκλησία μας, μακριά από την Ορθόδοξη πίστη μας, μακριά από την αγάπη του Θεού, είμεθα όλοι μας Άσωτοι.
Άρα όλοι μας έχουμε ανάγκη μετανοίας. Και η μετάνοια φέρνει και θέλει προσευχή.
-Αμαρτάνουμε; Να κάνουμε προσευχή με μετάνοια!
-Μας πιέζουν τα πάθη; Προσευχή μετανοίας! «Κύριε Ιησού Χριστέ ελέησόν με».
-Έχουμε αρρώστιες, βάσανα, θλίψεις, πόνους, μύρια τόσα κακά! Προσευχή, και προσευχή εν μετανοία! Να αναλάβουμε εμείς την ευθύνη. «Ιησού Υιέ Δαυίδ ελέησόν με, εγώ φταίω για όλα! Ο υιός μου και η θυγατέρα μου κακώς δαιμονίζονται εξ αιτίας μου!»
-Μας καταπιέζει ο κόσμος της κακίας και της αμαρτίας; Προσευχή μετανοίας! «Κύριε Ιησού Χριστέ ελέησόν με».
-Μας φλογίζει και μας κατατρώγουν οι φλόγες των σαρκικών επιθυμιών; Των αισχρών ηδονών; Προσευχή μετανοίας χρειάζεται!
-Μας πιπιλίζουν το μυαλό οι τηλεοράσεις, τα ραδιόφωνα, εφημερίδες, τα περιοδικά; Οι βρωμερές εικόνες και τα πορνογραφήματα; Πάλιν και πάλιν και πάλιν προσευχή μετανοίας.
-Μέθη, γλέντι πονηρό, φαγοπότι αμαρτωλό που έρχεται αυτές τις μέρες περισσότερο; Ύποπτος χορός και ξενύχτια με σφηνάκια από τα παιδιά μας; Προσευχή μετανοίας και μετά δακρύων.
-Χάσαμε τη δουλειά μας, μας πνίγουν τα χρέη, μας κατατρέχουν τοκογλύφοι, προσευχή μετανοίας και μετά δακρύων μέχρι που ο Θεός να κάμει το θαύμα Του!
-Νομίζουμε και πιστεύουμε και πρέπει να το πιστεύουμε ότι εγκαταλείψαμε τον Θεόν; Ότι προδώσαμε τον Χριστόν; Ότι κλονιζόμεθα στην πίστη, ότι αμφιβάλλουμε για τα θαύματα και τους Αγίους; Και πάλιν προσευχή μετανοίας και μετά δακρύων! «Κύριε Ιησού Χριστέ ελέησόν με» «Πρόσθες ημίν Κύριε πίστιν, βοήθει μοι τη απιστία»
-Κινδυνεύει ο γάμος των παιδιών μας; Και πάλι προσευχή, αλλά με σταυρωτό το κομποσχοίνι! Και με βαθειά την πίστη, ο Θεός ακούει και επεμβαίνει.

Αυτό σημαίνει ότι πρώτα αναγνωρίζουμε και ομολογούμε την αμαρτωλότητά μας, ακολουθεί η εκζήτησις του Θείου ελέους, και σφραγίζεται η πνευματική αυτή πορεία μας, η πορεία μας της μετανοίας, μέσα από την ιερά εξομολόγηση από την αγάπη του Θεού Πατρός. Ο Άσωτος Υιός ομολογεί πρώτα το λάθος του, το πλήθος δηλαδή των αμαρτιών του αφού κατασπατάλισε την ζωήν την οσίαν αυτού «ζων ασώτως μετά πορνών», και φωνάζει «Ήμαρτον εις τον ουρανόν και ενώπιόν Σου και ουκ είμαι άξιος κληθήναι υιός Σου»! Αυτή είναι η ομολογία. Ακολουθεί η εκζήτησις του θείου ελέους: «Ποίησόν με ως ένα των μισθίων Σου!»
Αγιογραφικα : «Ο Θεός μου ιλάσητί μοι τω αμαρτωλώ». «Ιησού Δαυίδ, ελέησόν με», ή πιο απλά όπως θα λέγαμε σήμερα : «Θεέ μου, συγχώρεσέ με τον αμαρτωλό». Και είδεν αυτόν, και είδε την καρδίαν αυτού, ο Θεός Πατήρ και εσπλαχνίσθη. Και επέπεσεν επί τον τράχηλον αυτού. Και κατεφίλησεν αυτόν, και τι είπε; «Εξενέγκατε την στολήν την πρώτην». Ποια είναι αυτή η στολή η πρώτη; Είναι η στολή του Αγίου Πνεύματος, που την ξαναφοράμε πεντακάθαρη και ολόλευκη. «Και βάλλετε δακτύλιον εις την χείραν αυτού. Και υποδήματα εις τους πόδας, και θύσατε τον μόσχον τον σιτευτόν, ίνα ευφρανθώμεν, διότι ο υιός μου ούτος, νεκρός ην και ανέζησε, απολωλός ην και ευρέθη».

Αναγνώρισις λοιπόν, μετά πίστεως της αμαρτωλότητός μας, και το πλήθος των αμαρτιών μας. Και αυτά που δεν έχομε πάρει είδηση ότι κάνομε κάθε μέρα με το μυαλό μας, με τις αισθήσεις μας, με τη γλώσσα μας, με το νου μας. Ομολογία κατόπιν της αμαρτίας με αληθινή μετάνοια, κάτω απ’ το πετραχήλι, -και στην προσευχή,- καταφυγή κατόπιν μετά δακρύων, στην αγάπη του Θεού Πατρός, και ο Θεός Πατήρ θα σφραγίσει, όχι μόνον την συγχώρηση, δεν θα διαγράψει δηλαδή μόνον τις αμαρτίες μας, αλλά θα μας αποκαταστήσει και σαν παιδιά Του, η λεγομένη Υιοθεσία, και τέλος θα μας κάνει κληρονόμους της Βασιλείας των Ουρανών.

Χριστιανοί μου όμως θέλω να προσέξομε έστω και για δυο λεπτά ακόμα, την διαγωγή και τη στάση του πρεσβυτέρου υιού, δηλαδή του μεγαλυτέρου υιού της σημερινής παραβολής. Ο μεγαλύτερος γιός, αντί να χαρεί για την επιστροφή του αδελφού του, τόσο πολύ θύμωσε και πεισμάτωσε, ώστε αρνήθηκε να μπει στο σπίτι. Και βγαίνει ο Θεός Πατέρας, ο εύσπλαχνος Πανάγιος Θεός, ο Πατέρας, και τον παρακαλεί με αγάπη να μπει στο σπίτι, και να συμμετάσχει στη χαρά της επιστροφής του αδελφού του. Και κείνος αρνείται πάλι. Και όχι μόνον αρνείται, αλλά παρακαλώ να ξαναδιαβάσετε την παραβολή και να δείτε ότι δεν Τον αποκαλεί πουθενά Πατέρα. Δεν Τον λέει Πατέρα! Μιλάει περισσότερον ως μισθωτός, παρά σαν γιός. Τόσα χρόνια, λέει, είμαι στην δούλεψή σου. Και το κατσίκι που ήθελε να το φάει, να το φάει μόνον με τους φίλους του, χωρίς την παρουσία του Πατέρα της αγάπης. Και τέταρτον δεν θέλει να έχει καμιά σχέση με τον αδελφό του. Γι αυτό και αυτόν ποτέ δεν τον αποκαλεί, αδελφόν του.
«Αυτός ο γιός σου»! Λένε οι μπαμπάδες: «ο γιός σου», «η κόρη σου» οι μανάδες, λένε οι μανάδες στους συζύγους : «αυτός ο γιός σου, η κόρη σου»! Και γιός μας είναι και κόρη μας είναι! Αν αμάρτησαν αυτοί, πρώτα αμαρτάναμε εμείς! Και μείς φταίμε που αμαρτήσαν εκείνοι. Βέβαια έχουν ελευθερία. Και έχουν και βούληση και έχουν και θέληση. Αλλά τι καλό είδαν από μας;
Έτσι λοιπόν ο μεγάλος αδελφός, δεν αντέχει την μετάνοια του αδελφού, την επιστροφή του, την αλλαγή του, την χαρά όλων και προ παντός την χαρά του Πατέρα του. Τον έφαγε η ζήλεια, ο εγωισμός και το πείσμα. Γι αυτό και έμεινε έξω απ’ το Πατρικό σπίτι. Έτσι μόνος του απέκοψε τον εαυτόν του, όχι μόνον απ’ τον αδελφόν του, αλλά και απ’ τον Πατέρα του, τον Θεόν της αγάπης. Άρα, και ο μεγαλύτερος γιός είναι και αυτός άσωτος. Δηλαδή αμαρτωλός. Και φοβερά σκληρόκαρδος.
Και η ιστορία αυτή επαναλαμβάνεται, πολύ συχνά και στις ημέρες μας, ανάμεσα σε χριστιανούς που εκκλησιάζονται! Που λένε ότι προσεύχονται. Που νομίζουν ότι πιστεύουν και αγαπούν όλο τον κόσμο. Και που δήθεν εξομολογούνται πότε - πότε. Αλλά δεν λένε να συγχωρέσουν! Και άμα βρεθούν στην εκκλησία, στην ίδια για ένα μνημόσυνο δεν μιλιώνται! Ο ένας γυρίζει την πλάτη στον άλλον. Που λέει θα πάει ο αδελφός μου; Που θα πάει αυτή η κατσίκα η πεθερά μου; Στην Παναγία των Βλαχερνών; Ε, δεν πάω! Θα πάω στον Άγιο Παντελεήμονα. Γελάτε; Αυτή είναι δυστυχώς η πραγματικότητα. Κι αν τυχόν συναντηθούν έξω στον δρόμο, αλλάζουν πεζοδρόμιο. Ή μπορεί ο ένας χαζέψει μια βιτρίνα, και η βιτρίνα αυτή να έχει μέσα παλιοσίδερα.
Αμ’ εσείς πάλι που σπρώχνεστε στο αντίδωρο; Και η μία κακομιλάει στην άλλη; Ή νομίζετε δεν σας βλέπω; Ή νομίζετε ότι δεν ακούνε τα αυτιά μας ημών των ιερέων εδώ, πόσο μουρμουρίζετε εσείς όλοι, μέσ’ την εκκλησία. Και κρατάτε και θέσεις για άλλους, και τους αφήνετε και ορθίους. Και είστε χριστιανοί! Που να σας χαίρονται!
Λίγοι είναι αυτοί που δίδουν, ομολογία πίστεως και ακόμα λιγότεροι αυτοί που θυσιάζονται, για τον πλησίον τους και δη τον εχθρόν τους. Υπάρχουν και μερικοί ακόμα, εκκλησιαζόμενοι δήθεν καλοί χριστιανοί, που δεν διστάζουν να συκοφαντήσουν, για να προκαλέσουν δυσμένεια, ή και απόλυση ενός Άλφα υπαλλήλου, προκειμένου να προαχθεί στην καλή αυτή θέση ο γιός τους. Το είδαμε και αυτό με τα μάτια μας, και το ακούσαμε και με τα αυτιά μας.
Και άλλοι πάλι δήθεν καλοί χριστιανοί, ζηλωτές και υπερορθόδοξοι, άλλοι αυτοί πάλι, που με μισόλογα και υπονοούμενα, εύκολα κηλιδώνουν υπολήψεις, αθώων ανθρώπων για να ανέβουν τυχόν αυτοί, για να καταλάβουν θέσεις. Ή για να προβληθεί το όνομά τους, ή για να φανεί το μπόι τους.
Όλοι αυτοί και χιλιάδες άλλοι είναι και παραμένουν άσωτοι. Εφόσον δεν μετανοούν αληθινά. Αφήστε που κάποιοι άλλοι χριστιανοί όχι μόνον ζηλεύουν, αλλά και κανέναν λόγον δεν μπορούν και δεν θέλουν την αλλαγή μεγάλων αμαρτωλών σε αγίους. Τι ήταν ο ληστής, εκ δεξιών πάνω στο Γολγοθά; Κακούργος ήταν, φονιάς ήταν. Κακοποιός ήτανε, εγκληματίας ήτανε. Και όμως καθίσταται ο πρώτος πολίτης, στον Παράδεισο. Πρώτος πολίτης. Τι ήταν ο Απόστολος Παύλος; Μέγας διώκτης των χριστιανών!
Κι όταν ήταν νεαρός, αυτός ήταν που με το Εβραϊκό όνομα που είχε ως Σαύλος, κρατούσε τα ρούχα όλων εκείνων, που με μανία λιθοβολούσαν και φόνευαν, τον Πρωτομάρτυρα και αρχιδιάκονο Στέφανο. Κι όμως έγινε μεγάλος Απόστολος. Πρωτοκορυφαίος μαζί με τον Απόστολο Πέτρο. Ο μέγας απόστολος των Εθνών. Ο πρώτος μετά τον Έναν, όπως τον αποκαλεί ο Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος. Θα μπορούσαμε να αναφερθούμε στον Άγιο Χριστοφόρο. Διαβάστε αυτόν τον βίο να δείτε τι ήταν. Στον Αβά και Άγιο Μωυσή τον Αιθίοπα. Στην Οσία Μαρία την Αιγυπτία, «δάργον ανηθικότητος ήταν». Στον Άγιο Βάρβαρο που ήταν ληστής και φονιάς. Στην Αγία Φωτεινή τη Σαμαρείτιδα, που της έχομε ξεχωριστή εορτή μετά το Πάσχα. Και σε τόσους άλλους.

Τον Χριστό δεν τον νοιάζει, ποιος ήσουν, και συ και συ και συ και συ και συ και ’γω, όχι ποιος ήσουν, αλλά ποιος είσαι τώρα, σήμερα, σήμερα ποιος είσαι. Σήμερα που πηγαίνεις, σήμερα που βαδίζεις. Πιο μονοπάτι ακολουθείς; Τη φαρδιά λεωφόρο, αυτή που θα είναι και κατηφορική και εύκολη, και οδηγεί στη απώλεια και στην Κόλαση; Ή στο ανηφορικό, στενό μονοπάτι της ζωής; Όπου ακολουθούν ολίγοι.
Πιστεύω πως όλοι μας, απ’ αυτήν την στιγμή και μετά, διαλέξαμε και διαλέγουμε την τεθλιμένη οδό. Την απάγουσα εις την αιώνιον ζωήν, και την οποίαν ευρίσκουν ολίγοι.
Εύχομαι με όλη μου την καρδιά, σ’ αυτούς που βρίσκουν αυτό το στενό μονοπάτι, που σώζει και είναι ανηφορικό και αγκαθωτό, σ’ αυτούς τους λίγους, είθε να ανήκετε και σεις όλοι, αλλά να προσεύχεσθε όμως, και για μας τους ιερείς, να μπούμε και να βαδίζουμε την ίδια οδό, και να περάσομε την ίδια στενή πύλη.
Τέλος και τω Θεώ Δόξα,

Αμήν.