Ανθολόγιον 129: Μητροπολίτης Ναυπάκτου π. Ιερόθεος (για Khomiakov, Φλορόφσκυ,π.Ι. Ρωμανίδη και "μεταπατερική θεολογία")

Ανθολόγιον 129: Μητροπολίτης Ναυπάκτου π. Ιερόθεος (για Khomiakov, Φλορόφσκυ,π.Ι. Ρωμανίδη και "μεταπατερική θεολογία")

[...] Η σύνδεση του Χριστιανισμού με τον πολιτισμό οδήγησε τον Khomiakov, γενικά τους Σλαβόφιλους και τους μαθητές τους, στην θεωρία ότι η σχολαστική θεολογία είναι ανώτερη από την πατερική θεολογία και στην συνέχεια η ρωσική θεολογία είναι ανώτερη και από τις δύο, δηλαδή την Πατερική και τη σχολαστική.

Ο π. Ιωάννης Ρωμανίδης ανέλυσε με επαρκή γνώση των πραγμάτων ότι οι Ρώσοι τον 18ο αιώνα υιοθέτησαν την σχολαστική θεολογία και την άποψη των σχολαστικών θεολόγων ότι η σχολαστική θεολογία υπερέβη την πατερική παράδοση, η οποία περατώθηκε τον 8ο αιώνα. Στην συνέχεια. όταν στα μέσα του 19ου αιώνος οι ρώσοι διανοούμενοι υπέστησαν ισχυρή επίδραση από τον ησυχασμό που επανέκαμψε στην Ρωσία από το Άγιον Όρος με τον όσιο Παΐσιο Βελιτσκόφσκι, νόμισαν ότι, όπως υπερέβησαν τους "Γραικούς"με τον ρώσικο σχολαστικισμό, έτσι υπερέβησαν αυτούς με τον ρώσικο ησυχασμό (Βλ. π.Ι. Ρωμανίδη, Γρηγορίου Παλαμά, Έργα, τόμος Ι,σελ.77-82). [...]

[...] Εναντίον της απόψεως ότι η σχολαστική θεολογία τερμάτισε την πατερική θεολογία και ότι η ρώσικη θεολογία είναι ανώτερη και από την πατερική και από την σχολαστική εργάσθηκε ο π. Γεώργιος Φλορόφσκι. [...]Ο Φλορόφσκι ήταν εναντίον της μεταπατερικής θεολογίας, όπως την εξέφραζαν οι Σλαβόφιλοι ρώσοι θεολόγοι, η δε από αυτόν χαρακτηριζόμενη νεοπατερική σύνθεση δεν  ήταν η παραθεώρηση ή η υπέρβαση των Πατέρων των πρώτων αιώνων, αλλά η αντίκρουση της μεταπατερικής θεολογίας, με την αποδοχή και των νεώτερων Πατέρων, ως συνέχεια των προηγουμένων, όπως του αγίου Συμεών του Νέου Θεολόγου, του αγίου Γρηγορίου του Παλαμά και των Πατέρων της Φιλοκαλίας. Έτσι η λεγόμενη νεοπατερική σύνθεση είναι η αποδοχή της ησυχαστικό-νηπτικής παράδοσης, όπως κατοχυρώθηκε και συνοδικώς τον 14ο αιώνα[...]

Μητροπολίτου Ναυπάκτου και Αγίου Βλασίου Ιεροθέου (Βλάχου), Μεταπατερική θεολογία και εκκλησιαστική πατερική εμπειρία, εκδ. Ι.Μονής Γενεθλίου της Θεοτόκου (Πελαγίας), Λεβαδειά 2012, σελ. 36-38 (αποσπάσματα).