Η ΣΤΑΣΗ ΤΟΥ ΠΙΣΤΟΥ ΣΤΟΝ ΝΑΟ ΤΟΥ ΘΕΟΥ

Η ΣΤΑΣΗ ΤΟΥ ΠΙΣΤΟΥ ΣΤΟΝ ΝΑΟ ΤΟΥ ΘΕΟΥ

 

 

ΟΠΟΙΟΣ συμμετέχει στὶς Ἀκολου­θίες­ τῆς Ἐκκλησίας σπάνια, αὐτὸς εἶναι­ βέβαιο ὅτι ἀποστερεῖ τὸν ἑαυτό του ἀπὸ ἀνεκτίμητη πνευματικὴ ὠφέ­λεια. Οἱ γονεῖς, οἱ ὁποῖοι δὲν φροντίζουν γιὰ νὰ πηγαίνουν τὰ παιδιά τους στὴν Ἐκκλησία, διαπράττουν ἕνα φοβερὸ ἁμάρτημα. Ἐνθυμηθῆτε τοὺς λόγους τοῦ Σωτῆρος μας: «ὅπου εἰσι δύο ἤ τρεῖς συνηγμένοι εἰς τὸ ἐμὸν ὄνομα, ἐκεῖ εἰμὶ εν τῷ μέσῳ αὐτῶν» (Ματθ. ιη΄ 20).Ἐδῶ στὴν ἁμαρτωλή μας γῆ, ἡ ἁγία Ἐκκλησία εἶναι ὁ τόπος ὅπου μποροῦμε νὰ βροῦμε καταφύγιο ἀπὸ τὶς καταιγίδες τῆς ζωῆς. Ἡ Ἐκκλησία εἶναι μία εἰκόνα τοῦ οὐρα­ νοῦ στὴν γῆ, ὅπου ὁ Κύριος τοῦ οὐρανοῦ καὶ τῆς γῆς ὁ Ἴδιος, ὁ Κύριός μας Ἰησοῦς Χριστός, εἶναι παρὼν μυστικῶς καὶ ἀνεξιχνιάστως. Στὴν Ἐκκλησία, ὅπως ἀναφέρει­ ἕνας ὕμνος, «αἱ Δυνάμεις τῶν Οὐρανῶν­ σὺν ἡμῖν ἀοράτως λατρεύουσι».Ἡ Ἐκκλησία δύναται νὰ ἀποκληθῆ ὀρθῶς ὡς ἕνα σχολεῖο πίστεως καὶ εὐσε­ βείας.

 

Ὁ Ἅγιος Ἰωάννης τῆς Κροστάνδης ἔγραψε στὸ Ἡμερολόγιό του: «Στὴν Ἐκκλησία, στὴν ἀρχιτεκτονική της καὶ στὰ διάφορα τμήματά της, στὶς ἱερὲς Ἀκολουθίες, μὲ τὴν ἀνάγνωσι τῶν θείων Γραφῶν, τὴν ψαλμωδία, τὰ σύμβολα, ὁλόκληρη ἡ ἱστορία τῆς Παλαιᾶς καὶ Καινῆς Διαθήκης, ὁλόκληρη ἡ ἱστορία τῆς Ἐκκλησίας, ὁλόκληρη ἡ Οἰκονομία τῆς σωτηρίας τοῦ ἀνθρώπου παριστάνεται ζωντανά, σὰν σὲ χάρτη, στὰ εἰδικὰ καὶ γενικά της χαρακτηριστικά»Τί μαθαίνει ὁ Χριστιανὸς στὴν Ἐκ­κλησία; Θεία Σοφία, τὴν ὁποία ὁ Υἱὸς τοῦ Θεοῦ, ὁ Ἰησοῦς Χριστός, ἔφερε στὴν γῆ. Ἐδῶ κάποιος θὰ μάθη τὶς λεπτομέρειες τῆς ἐπιγείου ζωῆς τοῦ Σωτῆρος, θὰ γνωρίση τοὺς βίους καὶ τὶς διδασκαλίες τῶν Ἁγίων, ὅσων δηλαδὴ εὐαρέστησαν στὸν Θεό. Θὰ λάβη μέρος στὴν προσευχὴ τῆς Ἐκκλησίας, καὶ ἡ κοινὴ προσευχὴ τῶν πιστῶν εἶναι μία ἰσχυρὰ δύναμις!Γι’ αυτό, νὰ εὐσέρχεσθε στὴν Ἐκκλησία μὲ πνευματικὴ χαρά. Νὰ ἐνθυμῆσθε ὅτι ὁ Ἴδιος ὁ Σωτῆρας μας ὑποσχέθηκε ὅτι θὰ σᾶς ἀναπαύση στοὺς πόνους σας: «Δεῦτε πρός με πάντες οἱ κοπιόντες καὶ πεφορτισμένοι, κἀγὼ ἀναπαύσω ὑμᾶς» (Ματθ. ια΄ 28).Νὰ εἰσέρχεσθε κάθε φορὰ μὲ ταπείνωσι καὶ πραότητα, ὥστε νὰ φεύγετε δι­ καιωμένοι, σὰν τὸν ταπεινὸ τελώνη τοῦ Εὐαγγελίου.Ὅταν εἰσέρχεσθε στὴν Ἐκκλησία καὶ βλέπετε τὶς ἅγιες Εἰκόνες, νὰ σκέπτεσθε ὅτι ὁ Ἴδιος ὁ Κύριός μας καὶ ὅλοι οἱ Ἅγιοί Του σᾶς παρακολουθοῦν· τοῦτο θὰ σᾶς ἐμπνέη ἕνα αἴσθημα βαθειᾶς εὐλαβείας καὶ φόβου Θεοῦ.Στὴν εἴσοδο τοῦ Ναοῦ νὰ κάνετε βαθειὰ ὑπόκλισι καὶ τὸ σημεῖο τοῦ σταυροῦ, προσ­ευχόμενοι: «Ὤ Κύριε, καθάρισόν­ με τὸν ἁμαρ­ τωλὸν καὶ ἐλέησόν με»!Στὴν Θεία Λειτουργία, οἱ πιστοὶ δίδουν ὀνόματα συγγενῶν καὶ φίλων γιὰ μνημόνευσι, γιὰ τὴν ὑγεία τῶν ζώντων καὶ χωριστὰ γιὰ τὴν ἀνάπαυσι τῶν κεκοι­ μημένων (βαπτισμένων Ὀρθοδόξων­ Χριστιανῶν μόνον).

 

Τὰ ὀνόματα θὰ πρέπει­ νὰ γράφωνται εὐανάγνωστα καὶ ὅπως ἐδόθησαν στὸ ἅγιον Βάπτισμα, δηλαδὴ ὄχι ὑποκοριστικά. Δὲν ὑπάρχει περιορισμὸς στὸν ἀριθμὸ τῶν ὀνομάτων, ἄν καὶ οἱ Ἱερεῖς προτιμοῦν νὰ μνημονεύουν συντόμους καταλόγους ὀνομάτων μὲ μεγαλύτερη προσεκτικότητα,με ακρίβεια καὶ προσευχητικότητα­. Εἶναι λοιπὸν προτιμότερο,νὰἐναλλάσωνται σύντομοι κατάλογοι, παρὰ νὰ ἀφήνεται ἕνας μακρύς, πρὸς μνημόνευσι σὲ κάθε Θ. Λειτουργία.Τὰ κεριὰ πρέπει νὰ χρησιμοποιοῦνται μὲ σεβασμό. Εἶναι σύμβολα τῆς πύρινης προσευχῆς μας ἐνώπιον τοῦ Κυρίου, τῆς Παναγίας Μητρός Του καὶ τῶν Ἁγίων.Εἶναι καλὸ νὰ ἔχετε ἕνα σταθερὸ μέρος στὸν Ἐκκλησία, ὅπου νὰ στέκεσθε. Λάβετε τὴν θέσι σας ἀθόρυβα. Ἄν ἡ θέσις σας εἶναι κατειλημμένη, μὴ δυσανασχετῆτε, ἀλλὰ βρέστε κάποια ἄλλη θέσι αὐτὴ τὴν φορά.Νὰ ἔρχεσθε στὴν Ἐκκλησία ἐγκαίρως, ἀπὸ τὴν ἀρχὴ τῆς Ἀκολουθίας. Ἄν συμβῆ νὰ καθυστερήσετε, φροντῖστε νὰ μὴ ἐνοχλήσετε αὐτούς, οἱ ὁποῖοι ἤδη προσεύχονται­. Ἄν ἔλθετε κατὰ τὴν διάρκεια τῆς ἀναγνώσεως τοῦ Ἑξαψάλμου ἤ τοῦ Εὐαγγελίου, παραμείνετε στὴν εἴσοδο, μέχρι ποὺ αὐτὰ τὰ σημαντικὰ μέρη τῆς Ἀκολουθίας νὰ ὁλοκληρωθοῦν.Κατὰ τὴν διάρκεια τῶν ἱερῶν Ἀκολου­θιῶν μὴ περιφέρεσθε στὸν Ναὸ ἀκόμη καὶ γιὰ νὰ ἀνάψετε κερί. Θὰ πρέπει νὰ προσκυνοῦμε τὶς Εἰκόνες πρὶν ἀπὸ τὴν ἔναρξι τῆς Ἀκολουθίας ἤ μετά. Ὅλες οἱ κινήσεις θὰ πρέπει νὰ ἀποφεύγωνται στὴν διάρκεια ἐκείνων τῶν τμημάτων τῆς Ἀκολουθίας, ὅπου ἀπαιτεῖται εἰδικὴ συγ­ κέντρωσις καὶ προσευχή, ὅπως γιὰ παράδειγμα στὴν Δοξολογία, στὶς Εἰσόδους, στὸν Χερουβικὸ ὕμνο, στὴν ἔξοδο τῶν Τιμίων Δώρων κλπ.Στὸν Ναὸ μὴ ὁμιλῆτε· προσεύχεσθε· μὴ κοιτάζετε γύρω τοὺς ἄλλους· συγ­ κεντρῶστε καὶ κατευθύνετε ὅλες τὶς σκέψεις σας στὸν Θεὸ καὶ τὴν ἱερὰ Ἀκο­ λουθία.

 

Ἄν κάποιος σᾶς χαιρετίση, ἀνταποκριθῆτε μὲ ἐλαφρὰ κλίσι τῆς κεφαλῆς, χωρὶς χειραψίες, ἀκόμη καὶ μὲ κοντινοὺς συγγενεῖς, καὶ ἰδίως χωρὶς νὰ ἀνταλ­ λάσσετε κουβέντες.Στὴν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία, κατὰ τὴν διάρκεια τῶν ἱερῶν Ἀκολουθιῶν, ἱστά­ μεθα κανονικὰ ὄρθιοι· μόνον ἄρρωστοι, ἀνάπηροι­ καὶ ὑπερήλικες ἐπιτρέπεται νὰ κάθωνται, ἄν καὶ αὐτοὶ σὲ εἰδικὲς στιγμὲς τῆς Ἀκολουθίας (ἀνάγνωσις τοῦ Εὐαγγελίου, γιὰ παράδειγμα) σηκώνονται­ ἐπίσης ὄρθιοι.Ὅταν ὁ Ἱερεὺς ἤ ὁ Διάκονος θυμιάζη τὸν Ναό, πρέπει νὰ παραμερίζουμε ὑποκλινόμενοι, χωρὶς νὰ κάνουμε τὸ σημεῖο τοῦ σταυροῦ. Ὑποκλινόμεθα ἐπί­ σης ὅταν ὁ Ἱερεὺς λέγει «Εἰρήνη, πᾶσι» καὶ ὅταν εὐλογῆ τοὺς πιστοὺς μὲ τὸ Εὐαγγέλιο. Στὸν καθαγιασμὸ τῶν Τιμίων Δώρων (κατὰ τὸ «Σὲ ὑμνοῦμεν»), ὅπως καὶ στὴν ἔξοδο τῶν Τιμίων Δώρων γιὰ τὴν Θεία Κοινωνία, πρέπει νὰ κάνουμε βαθειὰ ὑπόκλισι (τὶς καθημερινὲς βαθειὰ μετάνοια).Στὸν Ναὸ προσευχόμεθα συμμετέχον­τες στὶς ἱερὲς Ἀκολουθίες καὶ ὄχι ἁπλῶς παρακολουθοῦντες, μὲ τέτοιον μάλιστα τρόπο, ὥστε οἱ προσευχὲς καὶ οἱ ὕμνοι νὰ ἐξέρχωνται ἀπὸ τὴν καρδιά μας. Συμμετέχουμε προσεκτικά, ἑνωμένοι μὲ τὴν προσευχὴ τῆς Ἐκκλησίας. Κάνουμε τὸ σημεῖο τοῦ σταυροῦ μαζὶ μὲ τοὺς ἄλλους. Εἶναι πρέπον νὰ κάνουμε τὸν σταυρό μας σὲ κάθε ἐπίκλησι τῆς Ἁγίας Τριάδος καὶ τοῦ Ὀνόματος τοῦ Κυρίου μας Ἰησοῦ Χριστοῦ, ἰδίως στὴν ψαλμωδία τοῦ Τρισαγίου ὕμνου, ὅπως καὶ κατὰ τὴν διάρκεια τῶν δεήσεων (αἰτήσεων καὶ συ­ ναπτῶν ὑπὸ τοῦ Ἱερέως) σὲ κάθε «Κύριε, ἐλέησον» καὶ «Παράσχου, Κύριε». Ἐπί­ σης, κάνουμε τὸ σημεῖο τοῦ σταυροῦ κατὰ τὴν ἔναρξι καὶ λῆξι κάθε προσευχῆς, ὅταν εἰσερχώμαστε στὸν Ναό, ὅταν προσ­κυνοῦμε τὶς ἅγιες Εἰκόνες, ὅταν ἀνά­ πτουμε κεριά, καὶ ὅταν ἀπερχώμεθα ἀπὸ τὸν Ναό. Τὸ σημεῖο τοῦ σταυροῦ ὅμως πρέπει νὰ γίνεται συνειδητὰ καὶ προσεκτικά, δίχως βιασύνη, διότι πράττοντες τοῦτο, ἐπικαλούμεθα τὸ Ἔλεος καὶ τὴν Χάρι τοῦ Κυρίου μας.

 

 

Ἄν εἰσέρχεσθε στὸν Ναὸ μὲ παιδιά, συν­ηθίσα­τέ­ τα νὰ προσεύχων­ται μὲ εὐλάβεια. Ἄν χρειάζεται νὰ ἐξέλθουν στὸ μέσον τῆς Ἀκολουθίας, προτρέψτε τα νὰ κάνουν τὸ σημεῖο τοῦ σταυροῦ καὶ νὰ ἀπέλθουν ἥσυχα, ἤ βγάλτε τα ἔξω οἱ ἴδιοι. Ἄν ἕνα μικρὸ παιδὶ ἀρχίση νὰ κλαίη, βγάλτε το ἔξω. Ποτὲ μὴ επιτρέπετε σὲ κάποιο παιδὶ νὰ τρώγη μέσα στὴν Ἐκκλησία, ἐκτὸς ἀπὸ τὸ Ἀντίδωρο. Οἱ πι­στοὶ πρέπει νὰ εἶναι συγκαταβατικοὶ στὰ παιδιά, ἐνθυμούμενοι ὅτι ὁ Κύριός μας προέτρεπε τοὺς γονεῖς νὰ φέρνουν τὰ παιδιὰ πρὸς Αὐτόν. Φροντῖστε νὰ μὴ τὰ ὁμιλῆτε αὐστηρὰ οὔτε νὰ τὰ φέρεσθε μὲ ἀγένεια, γιὰ νὰ μὴ τὰ ἀπομακρύνετε ἀπὸ τὴν Ἐκκλησία.Μὴ κρίνετε τὰ ἀκούσια λάθη αὐτῶν ποὺ τελοῦν καὶ λαμβάνουν μέρος στὶς ἱερὲς Ἀκολουθίες· εἶναι πιὸ ὀφέλιμο νὰ βλέπουμε τὶς ἐλλείψεις μας καὶ νὰ ζητοῦμε ἀπὸ τὸν Κύριο τὴν συγχώρεσι τῶν ἰδικῶν μας ἁμαρτιῶν. Ἄν παρατηρήσετε κάτι, τὸ ὁποῖο σᾶς διασπᾶ τὴν προσοχή, μὴ ἐκνευερίζεσθε, ἀλλὰ ἄν δὲν ἀντέχετε νὰ ὑποφέρετε τὸν πειρασμό, εἶναι καλύτερο νὰ μετακινηθῆτε διακριτικὰ σὲ ἄλλο μέρος.Πρὶν νὰ ἔλθετε στὸν Ναό, προετοιμάστε χρήματα γιὰ κεριὰ καὶ γιὰ ἄλλες πιθανὲς προσφορές.Ποτὲ μὴ φεύγετε ἀπὸ τὸν Ναὸ πρὶν ἀπὸ τὸ τέλος τῆς Ἀκολουθίας, ἐκτὸς καὶ ἄν συντρέχη πολὺ σοβαρὴ ἀνάγκη, διότι εἶναι ἁμαρτία στὸν Θεό. Ἄν τοῦτο συμβῆ, νὰ μετανοήσετε γι’ αὐτὸ στὴν Ἐξομολόγησι.Κατὰ ἀρχιαοπαράδοτη τάξι, οἱ ἄνδρες ἵστανται στὸ δεξιὸ μέρος τοῦ Ναοῦ καὶ οἱ γυναῖκες στὸ ἀριστερό. Ὁ κεντρικὸς χῶρος, ἀπὸ τὴν κυρίως εἴσοδο μέχρι τὸ ἱερὸ Βῆμα, παραμένει ἐλεύθερος.

 

Ὅταν ἐρχόμαστε στὸν Ναό, εἴμαστε ἐνδεδυμένοι καταλλήλως: τὰ ροῦχα μας πρέπει νὰ εἶναι καθαρὰ καὶ διακριτικά· στενὰ παντελόνια καὶ κοντὰ φορέματα δὲν ἐπιτρέπονται· οἱ ὦμοι καὶ τὰ χέρια πρέπει νὰ εἶναι καλυμμένα. Οἱ γυναῖκες ὀφείλουν νὰ ἔχουν καλυμμένη τὴν κεφαλή, καὶ μάλιστα, ἐφ’ ὅσον προσκυνοῦν τὶς ἱερὲς Εἰκόνες καὶ μετέχουν τῶν ἁγίων Μυστηρίων, δὲν θὰ πρέπει νὰ ἔχουν βαμμένα χείλη.Ὑπεράνω ὅλων, οἱ ἐνορῖτες πρέπει νὰ ἔχουν ἀμοιβαία ἀγάπη μεταξύ τους, διάθεσι γιὰ πνευματικὴ ζωὴ καὶ κατανόησι τοῦ περιεχομένου τῶν ἱερῶν Ἀκο­ λουθιῶν. Ἄν ἐρχόμεθα στὸν Ναὸ τοῦ Θεοῦ μὲ εὐλάβεια, ἄν εἴμεθα ταπεινοὶ στὶς σχέσεις μας μὲ τοὺς Κληρικοὺς καὶ μεταξύ μας, καὶ ἄν, ὅσο παραμένουμε στὸν Ναό, ἀναγνωρίζουμε ὅτι εὑρισκώμεθα στὸν Οὐρανό, τότε ὁ Κύριός μας θὰ ἐκπληρώνη τὰ αἰτήματά μας καὶ θὰ Τὸν ἐγγίζουμε ἔτι περισσότερο.

 

 

(*) Μετάφρασις καὶ διασκευὴ σχετικοῦ κειμένου ἀπὸ τὴν ἐφημερ. «Orthodox Ame­rica», Vol. XIV, No 2-3 (126-127)/Sep­tember-October 1993, p. 13· ●βλ. περιοδ. «Ἅγιος Κυπριανός», ἀριθ. 368 / Ἀπρίλιος 2013, σελ.389-391.