Νίτσε και Θεολογία

Διάλογος με τον Friedrich Nietzsche Ανατροπή όλων των αξιών: Ο Χριστός - 1978: Αναζήτηση του Θεού. Βιβλία του Nietzsche κρεμασμένα στο περίπτερο της πλατείας Κοραή στον Πειραιά. Τα λόγια του, φωτιά στους τοίχους, τους μαυροπίνακες και τα παράθυρα του σχολείου. Φωτιά στον εφησυχασμό, τη συντήρηση και την υποκρισία. Ενάντια σε όλα. Ο Nietzsche από: τον Απόλλωνα στον Διόνυσο την αρμονία στο Χάος την τάξη στην αταξία την ηθική στο πάθος το λόγο στο μύθο το υποκρισία στη δύναμη τη νηφαλιότητα στη μέθη το φως στη φωτιά την ανάλυση στην ενόραση τον ρεαλισμό στην έκσταση - Τότε που ως έφηβος βίωνα το συντηρητισμό, τον καθωσπρεπισμό και την υποκρισία, η συνάντηση με τα κείμενα του Nietzsche ήταν σεισμός. Τότε που βυθιζόμουν στο κενό και την απόλυτη μοναξιά στην έρημο του Κερατσινίου αυτός ο ξένος σκόρπιζε απλόχερα όσα διψούσε η ψυχή μου: Ελευθερία, πάθος, επανάσταση, αυθεντικότητα, αυθορμητισμό, ζωντάνια, αληθινότητα, αυτονομία, ανεξαρτησία, δύναμη. Στη σκέψη του συνάντησα δυνατότητα ζωής, έμπνευση αλήθειας και υπόδειγμα ελευθερίας. Ο λόγος του, βροντούσε στα μηνίγγια μου πιο δυνατά και απ' τις διαδηλώσεις της μεταπολίτευσης. Ζωντανή αντίσταση στο καταπιεστικό, υποκριτικό, κοινωνικό και θρησκευτικό, κατεστημένο που προσπαθούσε να μας συντρίψει. Τότε ... ο Nietzsche … ο εντελώς άλλος και ο μέγας αληθινός. - 2006: Πολλά χρόνια μετά όταν είχε πια μέσα μου κοπάσει η πίεση και ο θυμός συνάντησα ένα βράδυ το Nietzsche στο Διαδίκτυο. Είχε χάσει στα μάτια μου το μυθικό του μεγαλείο. Μου φάνηκε ανθρώπινος πολύ ανθρώπινος και δυσκολεύτηκα να τον αναγνωρίσω. Τόλμησα να μιλήσω μαζί του για τη δύναμη, το Χριστό, την αρετή και την Αλήθεια. Βούτηξα όσο πιο βαθιά μπορούσα στη σοφία των Αγίων Πατέρων, και του ανέβασα όσα πολύτιμα μπόρεσαν να κρατήσουν τα αδύναμα χέρια μου. Παραθέτω αποσπάσματα από αυτό το διάλογο.  -Ένας χριστιανός υπήρξε, και αυτός πέθανε ταπεινωμένος πάνω στο σταυρό.   -Η ταπείνωση του Χριστού πάνω στο σταυρό αναδεικνύει το υπέρτατο μεγαλείο της δόξας του. Η σταύρωση του Υιού και Λόγου του Θεού υπερβαίνει απείρως σε λαμπρότητα την πράξη της δημιουργίας ολόκληρου του σύμπαντος. Χριστιανοί είναι μετά από Αυτόν όλοι όσοι μπολιάζουν τη ζωή τους στη ζωή Του, όσοι θάβουν τον εγωισμό τους στην ανάστασή Του.  -Αμφισβητώ τη χριστιανική ηθική διότι θεμελιώνεται στην μνησικακία, την οργή, την υποκρισία, την αδυναμία και τη δειλία. Πιστεύω στη ζωή και σε ότι βεβαιώνει τη ζωή. Αρνούμαι όλα όσα προάγουν την παρακμή.   -Η χριστιανική ηθική δεν είναι κανόνες, ασφυκτικά καλούπια και κάγκελα. Οι εντολές του Θεού είναι αγάπη. Λυτρωτική πυξίδα που δείχνει την έξοδο από την από το χώρο της παρακμής και του θανάτου. Η μνησικακία, η οργή, η υποκρισία, ηαδυναμία και η δειλία δεν είναι τα θεμέλια της χριστιανικής ηθικής αλλά τα συμπτώματα της απομάκρυνσης από την Αγάπη του Θεού. Θεμέλιο της χριστιανική ηθικής είναι η Θεία Χάρη. Αυτή στερεώνει τον άνθρωπο στη λειτουργία του θείου θελήματος.  -Ο χριστιανός μισεί ότι είναι ευγενές, δυνατό και υγιές. Αρνιέται το ένστικτο, την παρόρμηση, το σώμα, την νοημοσύνη και υμνεί την ανικανότητα, τη βλακεία και την υποκρισία. Ο χριστιανός είναι κιβδηλοποιός, υποκριτής και ψεύτης. Στολισμένος με αρετές φανταχτερές και ψεύτικες. Οι αρετές του είναι σαν τα ασβεστωμένα σάπια ξύλα.   - Ο χριστιανός αγαπά αυτό που είναι ευγενές, δυνατό και υγιές. Μέσα από την προσευχή, καθαγιάζει με τη βοήθεια της Χάρης το ένστικτο, την παρόρμηση, το σώμα και τη νοημοσύνη. Υμνεί την αγάπη, την αγνότητα και την αλήθεια. Ο χριστιανός βάζει όλο του το Είναι να δουλέψει στο Χριστό και έτσι όλες οι διαστάσεις της ζωής του, διαυγάζονται από το Άγιο Πνεύμα. Είναι εργάτης της Αλήθειας, αυθεντικός και ειλικρινής. Δεν ισχυρίζεται ποτέ ότι είναι στολισμένος με αρετές. Αισθάνεται ότι είναι κάτω από όλους χωρίς να νιώθει κατώτερος από κανένα. Η δύναμη του Χριστού του επιτρέπει να αποδέχεται νηφάλια την αδυναμία του χωρίς να συνθλίβεται. Ο χριστιανός δεν χρειάζεται να ασβεστώσει την σαπίλα του. Τα σάπια ξύλα της ψυχής του γίνονται με την άσκηση αδαμάντινα τούβλα με τα οποία η Χάρη οικοδομεί τη σωτηρία του.  - Δεν υπάρχει τίποτε περισσότερο από τη φύση. Τα ανθρώπινα όντα είναι εξελιγμένα ζώα.   - Μέσα από την λογική-φυσιοκρατική προοπτική η φύση εξαντλείται στην αντικειμενικότητα και συνεπώς τα ανθρώπινα όντα είναι εξελιγμένα ζώα. Μέσα από το πρίσμα της πνευματικής, αναστημένης ζωής όλα όσα υπάρχουν είναι εκφράσεις της δόξας και της δημιουργικής αγάπης του Θεού. Τα ανθρώπινα όντα είναι εικόνες του Θεού. Είναι πρόσωπα προικισμένα σπερματικά με την δυνατότητα της θεώσεως.  -Το καλύτερο είναι να μην έχεις κανένα Θεό ή καλύτερα να αισθάνεσαι ως Θεό τον εαυτό σου. Τίποτε δεν έχει περισσότερη αξία από τον εαυτό σου. Τίποτε δεν είναι πάνω από εσένα.   - Όταν τα όρια της εγωκεντρικής σου εαυτότητας συντριβούν, όταν το εγώ σου γίνει ένα τίποτε μέσα στην αγάπη του Θεού, τότε γίνεσαι κατά Χάριν Θεός. Όταν έχει πνιγεί η ατομικότητά σου μέσα στο Θεό, αισθάνεσαι τον Θεό ως εαυτό σου. Χάνεις τον εαυτό σου και γίνεσαι προσωπική κοινωνία αγάπης με τον Δημιουργό των όλων και τον σύμπαντα κόσμο.  -Ο εγωισμός δεν είναι κάτι κακό. Η θέληση για δύναμη συμβάλλει στην προσωπική ανάπτυξη. Ο οίκτος, η ευσπλαχνία και η ευσέβεια δημιουργούν σκλάβους. Το να λέω ναι στη φύση μου δεν είναι ανήθικο. Ακολουθώ αυτό που μου δίνει ψυχοσωματική ευεξία και ζωτικότητα. Αποστρέφομαι τους αρνητές της ζωής που σέρνονται δέσμιοι της παρακμής.   -Ο εγωισμός απομονώνει τον άνθρωπο από το εορταστικό πανηγύρι της θείας αγάπης. Η θέληση για δύναμη εγκλωβίζει στην απομόνωση. Αυτός που βυθίζεται στο πέλαγος δεν σώζεται τραβώντας τα μαλλιά του. Αυτός που κυνηγά τη δύναμη δεν μπορεί να θεραπεύσει την ερημιά του. Ο Άγιος δεν σέρνεται δέσμιος της παρακμής. Χαρίζει τη ζωή του στον Χριστό, πάσχει τα θεία και γίνεται κατά Χάριν παντοδύναμος. Δηλαδή άκρα ταπείνωση.  -Αυτό που μας στρέφει ενάντια στον χριστιανισμό είναι η γεύση μας και όχι οι συλλογισμοί μας.   - Αυτό που μας στρέφει στο Χριστό είναι η γεύση και το άρωμα της Χάρης. Αν δεν πάθει η καρδιά του χριστιανού τον θείο έρωτα δεν θα ξεφύγει από τους συλλογισμούς. Αν δεν διαρραγεί στην Αγάπη θα γλιτώσει από την αμαρτία.  - Ο Θεός είναι νεκρός.   - Ο Θεός είναι η όντως Ζωή. Η όντως ζωή δεν χωράει στο θάνατο. Ο Θάνατος πέθανε όταν προσπάθησε να καταπιεί την όντως Ζωή-Χριστό πάνω στο ξύλο του Σταυρού. Μεμονωμένοι άνθρωποι και κοινωνικές ομάδες είναι δυνατόν να "πεθάνουν" πνευματικά. Η ανθρώπινη φύση αυτή καθ' εαυτή δεν μπορεί να απεμπολήσει την πνευματική της ιδιότητα.  - Τώρα επιθυμώ να γεννηθεί ο υπεράνθρωπος. Όχι ο άνθρωπος, όχι ο πλησίον ούτε ο ταπεινός ούτε αυτός που υποφέρει. Ο άνθρωπος είναι μόνο μια γέφυρα πάνω από την άβυσσο, ένα πέρασμα, μια δύση. Ο υπεράνθρωπος έχει κυριεύσει την καρδιά μου. Αυτός είναι για μένα το μόνο και το πρώτο. - Ο άνθρωπος είναι μια γέφυρα που ενώνει την κτίση με το Θεό. Ένα πέρασμα προς την αγιότητα, μια δύση της μικρότητάς στο βασίλεμα του Θεού. Ο υπεράνθρωπος έχει κυριεύσει την καρδιά σου, την έρημη από την παρουσία της Χάρης. Ο υπεράνθρωπος είναι η διονυσιακή σου φαντασίωση. Αφού δεν μπορείς να νιώσεις το μεγαλείο που κρύβει εν δυνάμει ο άνθρωπος, ο ταπεινός πλησίον, σκηνοθετείς ένα μυθικό ήρωα για να υπερβείς τον υπαρξιακό σου τρόμο. Ο υπεράνθρωπος είναι η σουρεαλιστική σου ελπίδα, ο από μηχανής Θεός που διασώζει την ψευδαίσθηση της αυτονομίας σου.  -Τόσο εχθρεύεται τη ζωή ο χριστιανισμός ώστε να προσπαθεί να χτυπήσει την ίδια τη βάση, την πηγή της ζωής. Προσπαθεί να μας πείσει ότι το σεξ είναι κάτι ανήθικο, βρώμικο και χυδαίο.   - Ο χριστιανισμός θεωρεί την πηγή της ζωής ιερή και γι αυτό την ευλογεί και την καθαγιάζει με το εκκλησιαστικό μυστήριο του γάμου. Το σεξ είναι όχι μόνο ηθικό, καθαρό και ευγενές αλλά και κορυφαία πράξη βίωσης της αγάπης και αυθυπέρβασης. Ο άνθρωπος μέσα από το σεξ υπερβαίνει τα όρια του εαυτού του και γίνεται μέσα από την ενότητα, αγάπη. Η ευλογημένη, συνουσία είναι γεύση και προτύπωση της βασιλείας των ουρανών. Δηλαδή της υπέρβασης του εγώ μέσα από την προσωπική κοινωνία αγάπης με τον άνθρωπο και τον Θεό.  -Απορρίπτω τις αλήθειες που συκοφαντούν τη ζωή. Αρνούμαι τον πλατωνικό κόσμο των ιδεών, τον λογικό κόσμο του Αριστοτέλη και τον ουράνιο κόσμο των χριστιανών. Από αυτές τις μίζερες αλήθειες που αποβλέπουν στο βόλεμα και εξυπηρετούν την ανάγκη προτιμώ τα ψέματα που πλουτίζουν τη ζωή.   - Αν ο πλατωνικός κόσμος των ιδεών είναι μεταφυσική και ο λογικός κόσμος του Αριστοτέλη είναι φυσική τότε η βασιλεία των ουρανών είναι οντολογία σωτηριολογική. Η αλήθεια ως έλλογο-θεωρητικό ερμηνευτικό σχήμα της πραγματικότητας είναι για το άνθρωπο ανοησία. Η Αλήθεια-Χριστός είναι πέρα από την αλήθεια και το ψέμα. Δεν μου είναι αναγκαίο να στηρίξω στην αποδεικτική λογική αυτό που με νοηματοδοτεί, με πλουτίζει και με ελευθερώνει.  -Η αλήθεια δεν είναι το μέτρο της υψηλότερης αρετής. Η αλήθεια δεν είναι το μέτρο της υπέρτατης δύναμης. Γιατί να μη ζήσει κανείς ένα ψέμα;   - Η θεωρητική αλήθεια δεν είναι μέτρο υπέρτατης δύναμης αλλά μέτρο της τεχνολογικής ανάπτυξης. Σε θαυμάζω διότι ορέγεσαι τόσο την αυθεντικότητα ώστε να αδιαφορείς για τις συντεταγμένες του αυτοβολέματος και της αυτοεξασφάλισης. Σ' αγαπάω γιατί τα παίζεις όλα για όλα. Δεν σταματάς πουθενά. Δεν σε δεσμεύει η αντικειμενικότητα. Δεν βολεύεσαι σε τίποτε.  - Δεν είναι κριτήριο το αληθινό, η πραγματικότητα, το όν αλλά κάτι πιο πρωτόγονο και πιο μεταφυσικό όπως η θέληση της αυταπάτης.   - Χωρίς οντολογικό-σωτηριολογικό θεμέλιο δεν μπορείς να πάς πέρα από τη θέληση της αυταπάτης. Εφόσον η ζωή σου δεν αρδεύεται από την πλησμονή του μύθου είναι φυσικό να καταφεύγεις στην αυταπάτη. Στο μέτρο που λατρεύεις τη δύναμη ονειρεύεσαι τον υπεράνθρωπο. Ο υπεράνθρωπος είναι ο πλούσιος καρπός της εσχατολογικής σου πενίας. Το ύψιστο ποιητικό δημιούργημα της θέλησής για αυταπάτη. Η φαντασιακή ενσάρκωση του διονυσιακού.  - Η θέληση για δύναμη είναι κάτι περισσότερο θεϊκό από την αλήθεια.   - Η θέληση για ταπείνωση είναι Θεϊκή αλήθεια. Η θέληση για ταπείνωση είναι το μέγα δώρο της Χάριτος. Η Αλήθεια και η ταπείνωση είναι ο Χριστός.  - Η μόνη σωτήρια δύναμη που αντισταθμίζει όλα όσα μας αναγκάζουν να αρνηθούμε τη ζωή είναι η διονυσιακή τέχνη. Είναι δύναμη, αντιχριστιανική και αντιμηδενιστική.   -Η διονυσιακή τέχνη είναι ένας δημιουργικός τρόπος εκφόρτισης του πάθους. Είναι η σουρεαλιστική έξοδος από τη βιωματική διάσταση της οδύνης και του θανάτου. Η μεγαλόπνοη αξιοποίηση της έσχατης μοναξιάς και της οντολογικής γύμνιας. Είναι τέχνη αντι-μηδενιστική με την έννοια ότι έχει τις ρίζες της στο μηδέν, αντιτίθεται στο κενό και προσπαθεί να υπερβεί την απουσία του έσχατου νοήματος. Όμως ως προϊόν της γεύσης της αβύσσου και δεν μπορεί παρά να παρηγορεί το σκοτάδι. Σε αντίθεση η χριστιανική τέχνη είναι εσχατολογικά λυτρωτική. Σε αυτήν το σουρεαλιστικό πάθος υπέρβασης της αβύσσου βρίσκει οντολογικό υπόβαθρο. Η βυζαντινή τέχνη είναι σουρεαλιστικά οντολογική και υπαρξιακά λυτρωτική.  - Αλίμονο! Αιώνια θα επιστρέφει ο άνθρωπος. Τίποτε καινούργιο δεν μπορεί να γίνει κάτω από τον ήλιο. Κάθε πιθανό σύμπαν κάθε πιθανό γεγονός θα συμβεί ξανά και ξανά το ίδιο. Άπειρες φορές. Αφού ο χρόνος είναι άπειρος.   - Ο Άγιος δεν επιστρέφει αιώνια. Επιστρέφει στην αιωνιότητα. Διαφεύγει από τα δεσμά των χωροχρονικών προσδιορισμών. Εισέρχεται στην υπερχωροχρονική διάσταση της απόλυτης παρουσίας του Θεού. Δηλαδή στην βασιλεία των ουρανών. Εκεί που δεν υπάρχει πόνος, λύπη και στεναγμός αλλά ζωή ατελεύτητος. Το ότι ο χρόνος είναι άπειρος δεν σημαίνει ότι υπάρχει μια ατελεύτητη ιστορική ροή αλλά μάλλον ότι ο χρόνος δεν έχει ούτε αρχή ούτε τέλος ούτε ροή. Ο χρόνος είναι ένα επιφαινόμενο της υλικής διάστασης του σύμπαντος και δεν έχει οντολογική υπόσταση. Η κυκλικότητα και η γραμμικότητα αφορούν στην αντικειμενική-υλική διάσταση του σύμπαντος. Στην πνευματική διάσταση ο χρόνος είναι άχρονος. Αιωνιότητα δεν είναι η επ' άπειρον επιμήκυνση του χρόνου αλλά η άρση του χρόνου. Η κατάργηση της γραμμικής, χρονικής ροής. Η μόνη αληθινή διάσταση του χρόνου είναι το απροϋπόθετο παρόν, το αδιάλειπτο, στιγμιαίο και ατέρμονο παρόν. Η αιωνιότητα. Ο Θεός που είναι πάντοτε παντού και πληροί τα πάντα.  - Δεν υπάρχει λογική, ούτε συνείδηση, ούτε ψυχή, ούτε θέληση ούτε αλήθεια. Η μεταφυσική και η υπέρβαση είναι το μηδέν. Όλα όσα μπορούμε να σκεφτούμε ή να νοήσουμε είναι σίγουρα ψευδαίσθηση και προκατάληψη. Το αληθινό και το μη αληθινό είναι ανόητες ιδέες. Μόνο ο άνθρωπος είναι η αλήθεια και ο πυρήνας των πραγμάτων. Μόνο η θέληση της ζωής για δύναμη είναι αυθεντική και άρα έγκυρη. Κριτήριο της αλήθειας είναι η αύξηση της αίσθησης της δύναμης.   - Ουσιαστικά τίποτε δεν υπάρχει έξω και πέρα από τον Θεό. Όλα όσα μπορούμε να σκεφτούμε ή να νοήσουμε είναι σίγουρα ψευδαίσθηση ή προκατάληψη η φαντασία. Το αληθινό και το μη αληθινό μακριά από τον ορίζοντα της Θείας Παρουσίας είναι εφήμερα, νοερά κατασκευάσματα. Μόνο ο Θεός είναι η αλήθεια και ο πυρήνας των πραγμάτων. Μόνο η αγάπη του Θεού είναι αυθεντική και άρα έγκυρη. Κριτήριο της αλήθειας είναι η αύξηση της αίσθησης της αγάπης.  - Ο κόσμος μας φαίνεται λογικός επειδή εμείς τον έχουμε λογικοποιήσει.   - Ο χριστιανός δεν λογικοποιεί τον κόσμο. Συμμετέχει μυστικά στη θαυμασιότητα του κόσμου. Με τη βοήθεια της Χάρης και τη νηπτική πράξη συντονίζεται με την Αλήθεια του Θεού-Λόγου η οποία είναι πέρα και πάνω από οποιαδήποτε εγκόσμια, συμβατική λογική.  -Το γίγνεσθαι δεν έχει κανένα σκοπό.   - Ο αγιασμός του ανθρώπου αγιάζει το γίγνεσθαι και μαζί ολόκληρη τη Δημιουργία.  - Όλα όσα γίνονται είναι ένα ελεύθερο παιχνίδι του ανθρώπου που δημιουργεί.   - Όλα όσα γίνονται είναι το αποτέλεσμα της αλληλεπίδρασης απροσμέτρητων μεταβλητών μέσα στην αγκαλιά του Θεού. Η δημιουργική ανθρώπινη δύναμη δεσμεύεται από βιολογικούς, ψυχολογικούς και κοινωνικούς παράγοντες. Ο χριστιανός βρίσκει την ελευθερία του εγκαταλείποντας τη ζωή του στην πρόνοια του παντοδύναμου Θεού, υπακούοντας στην αγάπη των θείων εντολών.  - Θέλω να δημιουργήσω μια νέα τάξη τολμηρών και ειλικρινών ανθρώπων που θα ζουν μακριά από τα πολιτικά και τα θρησκευτικά πιστεύω αλλά θα έχουν κατανικήσει και αυτή την ίδια την ηθική.   - Μου ήρθε στο νου ένας στίχος του Σαββόπουλου. "Κείνο που με τρώει κείνο που με σώζει είναι που ονειρεύομαι σαν τον Καραγκιόζη". Ο άνθρωπος δεν μπορεί να δημιουργήσει τάξεις ανθρώπων. Η τόλμη και η ειλικρίνεια είναι χαρακτηριστικά προσωπικότητας με βαθιά ψυχοδυναμική ρίζα και δεν κατασκευάζονται με διδασκαλίες και παραγγέλματα. Ο άγιος δεν έχει πολιτικά πιστεύω, είναι μάρτυρας χωρίς κανένα δικαίωμα. Δεν έχει θρησκευτικά πιστεύω, πάσχει τα θεία. Δεν υποτάσσεται σε ηθικούς κανόνες, είναι εραστής της άκρας ταπείνωσης.  - Σοφή είναι η ψυχή που εισχωρεί βαθιά στο γίγνεσθαι. Η ψυχή που θέλει να φτάσει στη θέληση και στην απόλαυση. Η ψυχή που ερωτεύεται πάνω από όλα την τρέλα και το εαυτό της.   -Σοφή είναι η ψυχή που εισχωρεί βαθιά στα μυστήρια του Θεού. Η ψυχή που θέλει να φτάσει στην αγάπη και την ταπείνωση. Η ψυχή που ερωτεύεται πάνω από όλα το σταυρό και το Θεό.  - Μόνο το πολύ ευγενές είναι πολύ σκληρό. Μόνο αυτό μπορεί να κόβει και να κομματιάζει. Να γίνετε σκληροί. Αλίμονο σε αυτούς που δεν μπορούν να ξεπεράσουν την αγάπη.   - Μόνο το πολύ ευγενές είναι πολύ εύσπλαχνο. Μόνο αυτό μπορεί να συμφιλιώνει και να ενώνει. Η ευσπλαχνία είναι το πρώτο γέννημα της αγάπης. Αλίμονο σε αυτούς που δεν μπορούν να φτάσουν την αγάπη. Όποιος δεν μπορεί να ζήσει την Αγάπη δεν μπορεί να γνωρίσει το Θεό.  - Οι χριστιανοί κηρύττουν την υπακοή μα εγώ κηρύττω τη θέληση του λιονταριού. Η θέληση σπάει τα δεσμά, γιατί το θέλω  είναι δημιουργώ. Αυτή είναι η διδασκαλία μου.   - Η υπακοή θέλει τη θέληση του λιονταριού. Η θέληση της ταπείνωσης ελκύει τη Χάρη. Η Χάρη σπάει τα δεσμά και ελευθερώνει τον συντετριμμένο πιστό από τον εαυτό του. Πάνω από τη θέληση του λιονταριού είναι η θέληση του ταπεινού.  - "Εν αρχή ήν το μη-νόημα, και το μη-νόημα ην προς τον Θεό και Θεός ην το μη νόημα".   - Ο θεός είναι το μη-νόημα ως προς τη νοησιαρχική αντίληψη του σύμπαντος. Για τον χριστιανό "εν αρχή ην ο Λόγος και ο Λόγος ην προς τον Θεόν και Θεός ην ο Λόγος". Ο Δημιουργός Λόγος ζωντανός Θεός βρίσκεται στο βάθος κάθε στιγμής του παρόντος. Ο Λόγος-Θεός άρχει και νοηματοδοτεί το Είναι και το γίγνεσθαι.  - Δεν μπορεί να υπάρχει Θεός διότι αν υπήρχε πιστεύω ότι εγώ θα ήμουν Αυτός. Ο Θεός που προσπαθείς να αποφύγεις ανέβηκε στο Σταυρό για να σε κάνει όμοιο με τον Εαυτό Του. Το να θέλεις να είσαι Θεός, στη θέση του Θεού, χωρίς το Θεό είναι όχι μόνο πολύ ανθρώπινο αλλά και σατανικό. Ο πρώτος ποθήσας, ο Εωσφόρος, δε τα κατάφερε.  - Ο Θεός είναι μια σκέψη που στρεβλώνει όλα όσα είναι ίσια. Ο Θεός ως σκέψη δεν είναι Θεός αλλά ανυπόστατο ιδεολόγημα. Ο Θεός-σκέψη μπορεί να στρεβλώσει όλα τα ίσια. Ο Θεός-Ζωή αγιάζει και τα στραβά και τα ίσια.  -Στον χριστιανισμό ούτε η ηθική ούτε η θρησκεία έρχονται σε επαφή με κάποιο τρόπο με την πραγματικότητα.   - Η Αγία ζωή με τη βοήθεια της Χάρης λυτρώνει όλες τις πτυχές της πραγματικότητας. Καθώς ο Άγιος ομοιώνεται με τον Θεό συμπαρασύρει στον αγιασμό ολόκληρη τη Δημιουργία.  - Πρέπει να έχεις το χάος μέσα σου για να γεννήσεις ένα αστέρι που χορεύει.   - Πρέπει να έχεις τη Χάρη μέσα σου για να νιώσεις το σύμπαν ολόκληρο να χορεύει στο ρυθμό της θείας Αγάπης. Η Χάρη σε κάνει αστέρι που χορεύει.   - Θα πίστευα μόνο σε ένα Θεό που ξέρει να χορεύει.   - Πιστεύω σε ένα Θεό μέγα μουσικό και χορογράφο. Ολόκληρο το σύμπαν χορεύει στην αρμονία της μουσικής Του. Ο Θεός είναι Χορευτής και Μουσικός. Ο Θεός είναι Χορός και Μουσική.  - Σου γκρέμισα τις χίλιες λέξεις και τα πιο αγαπητά παιχνίδια της αρετής σου. Και τώρα είσαι θυμωμένος μαζί μου, όπως τα παιδιά! Είναι σαν να έπαιζες κοντά στη θάλασσα κι ήρθε ξαφνικά το κύμα και παρέσυρε τα παιχνίδια σου στο βυθό και κλαις τώρα.   - Δεν έχω λέξεις να σταθώ. Δεν μου απόμεινε άλλη αρετή εκτός από τη επίγνωση της ασημαντότητάς μου. Δεν θυμώνω μαζί σου όπως δεν θυμώνω με ένα καταπιεσμένο παιδί που του αρέσουν οι αταξίες. Τα παιχνίδια μου τα παρέσυρε η οδύνη στο βυθό της. Και τώρα θα ήθελα να κλαίω μόνο για τις αμαρτίες μου. Όταν Ζαρατούστρα ήταν στο βουνό άκουσε ένα γερο-μάγο να λέει τα παρακάτω λόγια: " Όχι, Πίσω και πάλι έλα μ' όλα σου τα βασανιστήρια! σε μένα το στερνό ερημίτη Ω! πίσω και πάλι έλα Σ' Εσένα αργοκυλούν ρυάκια όλα τα καυτά μου δάκρυα σ' εσένα τρέχουν. Κι η έσχατη φλόγα της καρδιάς μου λάμπει για Σένα Ω! Έλα και πάλι πίσω Δικέ μου άγνωστε Θεέ! Πόνε μου! Έσχατη χαρά μου! Άγνωστε Θεέ μου! " Ο Ζαρατούστρα έβρισε και χτύπησε το γερο-μάγο. Ο Nietzsche αρνήθηκε βίαια την κραυγή της προσευχής που αναδύθηκε στα σπλάχνα του. Προσπάθησε να νικήσει τη φωνή του Θεού στην καρδιά του. Ο γερο-μάγος εξέφραζε μια βαθιά, κρυφή πτυχή του ίδιου του Ζαρατούστρα, του ίδιου του Nietzsche. Εξέφραζε τον πόνο του ανθρώπου που δεν άντεχε να συμφιλιωθεί εν ταπεινώσει με τον Θεό πατέρα του. Τα τελευταία δέκα χρόνια της ζωής του, τα δύσκολα χρόνια, ο αδελφός Friedrich έζησε στη συντριβή της μοναξιάς και στην απέραντη οδύνη. Θέλω να πιστεύω ότι επέτρεψε στο Θεό να του χαρίσει τη μετάνοια, την αγάπη και τη σωτηρία. Γένοιτο! Μην εκπλαγείτε λοιπόν αν συναντήσετε τον Nietzsche σε κάποια Μονή του Παραδείσου. Διότι ο άνδρας αυτός πόνεσε πολύ. Και πάλεψε σκληρά με το Θεό. Όχι για να σώσει τον εαυτό του αλλά για να ζήσει την άγνωστη Αλήθεια του. του Νικήτα Καυκιού